«اگر شرافت زمان به واسطه حادثه اى است که در آن زمان واقع مى شود، باید عرض کنم که روز بعثت رسول اکرم در سرتاسر دهر؛ «مِنَ الازَلِ الَى الابَد»، روزى شریفتر از آن نیست؛ براى اینکه حادثه اى بزرگتر از این حادثه اتفاق نیفتاده. حوادث بسیار بزرگ در دنیا اتفاق افتاده است؛ بعثت انبیاى بزرگ، انبیاى اولوالعزم و بسیارى از حوادث بسیار بزرگ، لکن حادثه اى بزرگتر از بعثت رسول اکرم نشده است و تصور هم ندارد که بشود؛ زیرا که، بزرگتر از رسول اکرم در عالمِ وجود نیست غیر از ذات مقدس حق تعالى و حادثه اى بزرگتر از بعثت او هم نیست؛ بعثتى که بعثت «رسول ختمى» است و بزرگترین شخصیتهاى عالم امکان و بزرگترین قوانین الهى. و این حادثه در یک همچو روزى اتفاق افتاده است و این روز را بزرگ کرده است و شریف. و همچو روزى ما دیگر در ازل و ابد نداریم و نخواهیم داشت.» (صحیفه امام، ج12، ص 420)
آنچه از این فراز سخنان امام خمینی(س) برداشت می شود، گویا ترین شاهد بر بزرگی و جلالت شأن و جایگاه حادثه بعثت رسول اکرم است که با توجه به این حقیقت که در عالم آفرینش بزرگتر از وجود مقدس ایشان خلق نشده است، طبیعی به نظر می رسد که حادثه اى بزرگتر از بعثت او هم وجود ندارد. اما اگر به دنبال این باشیم که هدف از این عظیمترین حادثه را در منظر امام خمینی(س) بیابیم، به مواردی چند دست خواهیم یافت که تلاش برای آگاهی بخشی عمومی، رفع ظلم و بیدادگری، هدایت همه خلق، گشوده شدن خوان نعمت قرآن برای تزکیه و تعلیم کتاب و حکمت، بر انگیختن انسانها برای اقامه قسط و عدل و بسط و گسترش آن از جمله این غایات است. و در وجهی دیگر چنین مشاهده می شود:
«بعثت براى این است که اخلاق مردم را، نفوس مردم را، ارواح مردم را و اجسام مردم را، تمام اینها را از ظلمتها نجات بدهد، ظلمات را بکلى کنار بزند و به جاى او نور بنشاند، ظلمت جهل را کنار بزند و به جاى او نور علم بیاورد، ظلمت ظلم را به کنار بزند و به جاى او عدالت بگذارد، نور عدالت را به جاى او بگذارد و راه او را به ما فهمانده است، فهمانده است که تمام مردم، تمام مسلمین برادر هستند و باید با هم وحدت داشته باشند، تفرق نداشته باشند» (صحیفه امام، ج17، ص: 434 و 435)
اما برای تحقق این اهداف و نیل به غایات آن، خداوند وسائل و امکاناتی در اختیار پیامبرش قرار داده است که «کتاب»، «میزان» و «حدید» بخشی از آن و البته در جهت تأمین وجهی از این اهداف است و قطعا مؤثرترین وسیله به وجود شریف و شخصیت عظیم خود پیامبر بستگی دارد که «تربیت یافتۀ تربیت الهی» و بر اثر آن دارای «خلق عظیم» است. این چنین است که می تواند بار سنگین امانت الهی را در جهت هدایت انسانها به سر منزل مقصود برساند و بر ملامت ملامت کنندگان و جهالت جاهلان و بی خردان مقاومت کند و بر مأموریت خویش استقامت ورزد:
«خداى تعالى پیغمبر بزرگ خود را ستایش مى فرماید که «تو بر خُلق بزرگ هستى» البته براى چنین مقصد بزرگ، خُلق بزرگ لازم است که قوّه مقاومت با تمام ناملایمات را داشته باشد، و با هیچ چیز از میدان ارشاد خلق، در نرود. بزرگتر زحمت و سختترین رنج و تعب هادیان راه حق، معاشرت با جاهلان و دعوت بى خردان بوده و هست. و از این جهت، اینها باید متصف به بزرگترین اخلاق حسنه باشند و باید قوّه رفق و مدارا و حسن عشرت، در آنها به طورى باشد که با تمام جهالتِ جاهلان و بى خردان، مقاومت کنند. زودرنجى و کدورت و أمراض عصبى، به کلّى با این شغل شریف منافى است. شدّت و عنف و عجله، مخالفِ وظیفه هادیان الى اللَّه است» (شرح حدیث جنود عقل و جهل، متن، ص316و317)
اما این اخلاق قرآنی که همان خلق رسول الله و گم شده بشر در طول تاریخ است دارای ویژگی های متعددی است و در کنار رفق و مدارا و حسن عشرت و پرهیز از زودرنجی و کدورت و امراض عصبی و دوری از شدت و عنف و عجله که در این متن مشهود است، می توان صبر و استقامت، خیر خواهی و دلسوزی و نگاه رحمت به همه موجودات و به خصوص انسانها و به ویژه تواضع و فروتنی را هم اضافه کرد که جملگی در وجود رسول الله در حد اعلای خود وجود داشته و «انک لعلی خلق عظیم» را تعبیر و تفسیر می کند.
گرچه درباره همه این خوبیها درآثار امام خمینی(س) شواهد متعددی یافت می شود، اما بنا به ضروت اختصار به ارائه دو مطلب در باب تواضع و دو وجه آن می پردازد و در باب موضوعات دیگر ان شاءالله فرصت های آتی را مغتنم خواهد شمرد. در نگاه امام خمینی(س) برای تواضع درجاتی است که اصلی ترین آن تواضع برای حق تعالی می باشد که وجود مقدس نبی مکرم اسلام در این زمینه متواضعترین موجودات است در پیشگاه مقدّس حق تعالى:
«از براى تواضع درجاتى است ...اوّل، تواضع اولیاء کُمّل و انبیاء عظام است که آنان به واسطه تجلّیات ذاتى و اسمائى و صفاتى و افعالى در قلبشان، در پیشگاه حق تعالى و مظاهر جمال و جلال آن ذات مقدّس متواضع شوند، و مشاهده کمال ربوبیّت و ذلّت عبودیّت در آنها، غایتِ تواضع و تذلّل را در قلبشان ایجاد کند، و هر چه در این دو نظر و دو مشاهده کامل گردند، در حقیقتِ تواضع نیز کامل شوند، چنان که ذات مقدس اعرف خلق اللَّه و اعبد عباد اللَّه خاتم النبیّین، متواضعترین موجودات است در پیشگاه مقدّس حق تعالى؛ زیرا که در مشاهده کمال ربوبیّت و نقص عبودیّت، کاملترین موجودات است. و این طایفه از متواضعین، چنانچه براى حق- جلّ و علا- متواضعند، براى مظاهر جمال و جلال او نیز براى او متواضعند، و تواضع براى اینان، ظلّ تواضع براى حق است. و اینان علاوه بر تواضع، داراى مقام محبّت نیز هستند، و محبّت به مظاهر حق- تابع محبّت به حق- دارند، و این تواضع که مشفوع با محبت است، کاملترین مراتب تواضع است. (شرح حدیث جنود عقل و جهل، متن، ص: 335)
و دیگر تواضع آن حضرت است با بندگان خدا و از جمله در نحوه راه رفتن، نشست و برخاست بامردم، پیش قدمی در سلام کردن، نشستن در جای خالی مجلس، رفتار مناسب با کودکان و بسیاری محاسن رفتاری دیگر که زیاد گفته شده و شنیده ایم، به اجمال توسط امام خمینی(س) چنین بیان شده است:
«رسول خدا، صلّى اللّه علیه و آله، که علمش از وحى الهى مأخوذ بود و روحش به قدرى بزرگ بود که یک تنه غلبه بر روحیات میلیون ها میلیون بشر کرد- تمام عادات جاهلیت و ادیان باطله را زیر پا گذاشت و نسخ جمیع کتب کرد و ختم دایره نبوت به وجود شریفش شد، سلطان دنیا و آخرت و متصرف در تمام عوالم بود باذن اللّه- تواضعش با بندگان خدا از همه کس بیشتر بود. کراهت داشت که اصحاب براى احترام او به پا خیزند. وقتى وارد مجلس مى شد پایین مى نشست. روى زمین طعام میل مى فرمود و روى زمین مى نشست و مى فرمود من بنده اى هستم، مى خورم مثل خوردن بنده و مى نشینم مثل نشستن بنده.» (شرح چهل حدیث، ص: 95 و 96)
اما ضمن عرض تبریک عید بزرگ مبعث رسول گرامی اسلام و امید بهره گیری و درس آموزی از این همه خوبیها، نسبت به خطر تملق و چاپلوسی هم که با تواضع متفاوت است، توجه می دهد.
منبع: جماران
.
انتهای پیام /*