معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) قصد دارد ضمن برگزاری همایش بین‌المللی «قرآن و امام خمینی(ره)»، به بررسی موضوعاتی نظیر «اصول، مبانی و روش تفسیری قرآن از منظر امام خمینی(ره)» «انسان در قرآن از نگاه امام خمینی(ره)»، «جایگاه و نقش قرآن در اندیشه نظری و سیره اجتماعی و سیاسی امام امام خمینی(ره) بپردازند.
به گزارش پرتال امام خمینی در همین راستا، ایکنا در گفت‌وگو با صاحب‌نظران به بررسی ابعاد اندیشه قرآنی امام خمینی(ره) می‌پردازد.
حجت‌الاسلام و‌المسلمین رجبعلی‌مقیسه در خصوص دیدگاه امام(ره) درباره تفسیر قرآن گفت: تفسیر ایشان قرآن به قرآن و حفظ سنت بود و در کنار این دو بر عقل نیز تاکید داشت. آیاتی نظیر «کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ: بدین گونه خداوند آیات خود را برای شما بیان می‌کند باشد که بیندیشید(بقره/242)» و «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ: ما آن را قرآنی عربی نازل کردیم باشد که بیندیشید (یوسف/2)» و بسیاری آیات دیگر به آن اشاره دارد و حجت باطنی برای فهم و احتجاج به حقایق است مد نظر داشتند.
وی افزود: این نکته در کتب استدلالی فقهی و در سخنرانی‌های ایشان پیداست که آیات را بر پایه عقل که پایه معرفت خداست و تصدیق انبیا به واسطه آن ممکن است، تفسیر می‌کنند.
مقیسه با اشاره به نامه تاریخی امام به گورباچف، گفت: ایشان در این نامه از گورباچف و اندیشمندان بلوک شرق و شوروی دعوت کردند تا با حضور در ایران و حوزه ی علمیه قم با مبانی فکری توحید و خداپرستی اسلام و قرآن آشنا گردند.
حجت الاسلام مقیسه با بیان اینکه: نوع نگاه امام به قرآن و اسلام در نامه به گورباچف که چکیده مبانی و مبادی اندیشه‌های عمیق ایشان است، متبلور است، گفت: آن نامه را می‌توانیم عصاره مبانی اندیشه تفسیری امام تلقی کنیم که ایشان کسی نظیر گورباچف که اسلام را قبول ندارد را دعوت به حضور در ایران می کند تا با شیوه تفکر، استدلال و با تکیه بر فطرت به مطالعه قرآن، اسلام و متون اصیل اسلامی بپردازد، پس می‌توان گفت ایشان به عقل، اندیشه و فطرت نیز تکیه داشتند که در تفسیر سوره حمد و فصل الخطاب برخی بیانیه‌های ایشان نظیر نامه به گورباچف متبلور و مشخص است.
نوع نگاه امام به قرآن /قرآن کوثر سیال
این کارشناس مذهبی در ادامه گفت: در کلمات حضرت امیرالمومنین(ع) از قرآن به جلوه ای از علم، حکمت، قدرت و تدبیر الهی خداوند یاد شده و اندیشه امام خمینی(ره) نیز اینگونه بود، امام با تمسک به پیام قرآنی «إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ یِهْدِی لِلَّتِی هِیَ أَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِینَ الَّذِینَ یَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا کَبِیرًا : قطعا این قرآن به [آیینی] که خود پایدارتر است راه مینماید و به آن مؤمنانی که کارهای شایسته می‌کنند مژده میدهد که پاداشی بزرگ برایشان خواهد بود(الاسراء/9)» ضمن فرا نسلی دانستن قرآن که محدودیت‌های مکانی و زمانی نمی‌تواند پیام آن را محبوس کند، معتقد بودند بشر می‌تواند نیازهای فقهی و عقلانی خود را در همه دوران‌ها از قرآن کسب و بهره‌برداری کند.
وی افزود: امام قرآن را کوثر سیال و فیاضی می دانستند، اقیانوس بیکرانی که بشر هر اندازه در مفاهیم آن غور و تعمق کند، نمی‌تواند به سواحل این اقیانوس برسد چون این کتاب جلوه علم خداست و خداوند نا‌محدود و ازلی و ابدی است.
مقیسه در ادامه گفت: امام (ره) با علم به پیشرفت روز به روز دانش بشری، معتقد بودند افق‌های جدیدی از آثار و معارف وحیانی قرآن برای انسان معاصر روشن و نمایان می‌شود. ایشان قرآن را در افق اعلایی می‌دانستند و همواره مخاطبانشان را به تزکیه نفس و تنزیه از آلودگی ها سفارش می‌کردند تا محیای پذیرش معارف قرآن گردند.
وی افزود: امام قرآن را سفره‌ای الهی و سرشار از غذاهای روحی می‌دانستند که در زندگی فردی و اجتماعی بهترین منبع تغذیه انسان است.
رجبعلی‌مقیسه با اشاره به نگاه عقلانی و عرفانی بنیانگذار جمهوری اسلامی به مسائل اجتماعی گفت: ایشان از حل معضلات اجتماعی با استفاده از آموزه‌های قرآن غافل نبودند و برای بسیاری از مسائل اجتماعی و عقده‌های فرهنگی راهکار و راه حل قرآنی استخراج و بیان می‌کردند.
وی با اشاره به اینکه در کتب فقهی و اصولی امام در ابعاد مختلف یکی از نکاتی که به صورت برجسته و شفاف، در کنار مسائل فلسفی و عرفانی مورد توجه قرار داشت، تمرکز بر مسائل اجتماعی بود، گفت: دیدن جوامع اسلامی که قرآن را در اختیار داشتند، ولی برای حل مشکلات و معضلات روحی، روانی و اجتماعی از این نسخه ی شفابخش الهی بهره نمی‌برند، ایشان را رنج می داد.
تاثیر قرآن بر اندیشه امام در رهبری حرکت‌های مردمی
حجت‌الاسلام و‌المسلمین مقیسه در خصوص تاثیر قرآن بر اندیشه امام در رهبری حرکت‌های مردمی گفت: درون‌مایه انقلاب متخذ از آیات قرانی در ارتباط با ظلم‌ستیزی، طاغوت‌ستیزی، مبارزه با منکرات و فریاد زدن علیه بی‌دادگری‌ها بود که اندیشه‌ای قرآنی و برداشتی است که در یک فقیه متدین دارای انگیزه الهی وجود داشت و ایشان این نظریه را از متن آیات قرآن استفاده و استنباط کردند، آیاتی نظیر «وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِی کُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ فَمِنْهُم مَّنْ هَدَی اللّهُ وَمِنْهُم مَّنْ حَقَّتْ عَلَیْهِ الضَّلالَةُ فَسِیرُواْ فِی الأَرْضِ فَانظُرُواْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ: و در حقیقت در میان هر امتی فرستادهای برانگیختیم [تا بگوید] خدا را بپرستید و از طاغوت [=فریبگر] بپرهیزید پس از ایشان کسی است که خدا [او را] هدایت کرده و از ایشان کسی است که گمراهی بر او سزاوار است. بنابراین در زمین بگردید و ببینید فرجام تکذیبکنندگان چگونه بوده است (نحل/36) » که حرکت امام بازتاب برداشت ایشان از این آیه است.
وی ادامه داد: این آیه نهضت انبیا را خلاصه می‌کند و حرکت امام هم متاثر از همین آیه بود، آیاتی که در آن انبیا مردم را دعوت به ظلم‌ستیزی می‌کنند و این آیات مورد استناد حضرت امام(ره) بود.
اخلاق قرآنی در رفتار و گفتار امام
این کارشناس مذهبی یکی از مطالب مورد تاکید امام(ره) را بندگی تام و تمام در برابر معبود ذکر کرد و گفت: ایشان تاکید داشتند که انسان در برابر پروردگار خود محور بودن خویش را از یاد ببرد. گاهی در حضور امام کسانی از ایشان تعریف می‌کردند که برخورد ایشان مواجه می‌شدند و امام آنها را از این امر نهی می‌کردند.
مقیسه در پایان ضمن یادآوری اینکه زهد و دنیاگریزی از مهم‌ترین مولفه‌های اخلاق حضرت امام(ره) بود، افزود: هر کس با تعریف از ایشان به بندگی و جنبه‌های عبودیت و اخلاصشان خدشه ای وارد می‌کرد، او را از این عمل بر حذر می‌داشتند و تکیه ایشان بر این کلام بود که انسان باید از بیت خودیت و عنانیت خارج شود و در برابر خداوند و اولیاالله غرور و تکبر نداشته باشد و در برابر باری‌تعالی، خاضع و خاشع باشد.
.
انتهای پیام /*