به گزارش پرتال امام خمینی به نقل از خبرگزاری فارس، کتاب‌های زیادی تا به حال از سوی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س) منتشر شده که تنها بخشی از آنها تألیفات حضرت امام خمینی(س) بوده است، مابقی آثاری در ارتباط با نهضت اسلامی به رهبری حضرت امام(س) بوده که اغلب از زبان یاران و نزدیکان ایشان روایت شده است.
طبعاً این آثار در بخش تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی قرار می‌گیرد که کارکرد اصلی آنها استفاده در فعالیت‌های تحقیقی و پژوهشی در زمینه تاریخ انقلاب اسلامی است. البته این آثار می‌تواند مخاطبان عادی هم داشته باشد، اما جنبه مرجع بودن آنها بیشتر نمود دارد. برای آشنایی بیشتر با این موضوع، ابتدا نگاهی به ضرورت‌های شکل‌گیری مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س)می‌اندازیم و در ادامه، اهمیت فعالیت‌های انتشاراتی در این موسسه را با هم مرور می‌کنیم.
از همان سال‌های اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، یک دغدغه اساسی در کنار مسایل مختلف مرتبط با موضوع انقلاب اسلامی، برای یاران حضرت امام(س) اهمیت ویژه داشت و آن، ایجاد مرکزی واحد و مورد تأیید حضرت امام خمینی(س) برای حفظ و نشر آثار ایشان بود، چرا که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران از همان سال‌های نخستین شکل‌گیری نهضت اسلامی تا زمان پیروزی انقلاب و بعد از آن، تألیفات متعددی در حوزه‌های گوناگون داشت که در کنار مجموعه سخنرانی‌ها و بیانیه‌های ایشان مجموعه کاملی از اسناد نهضت اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی(س) را تشکیل می‌داد.
این دغدغه همواره با دلسوزان تاریخ انقلاب اسلامی به ویژه نزدیکان حضرت امام(س) و از جمله فرزند ایشان، مرحوم حجتالاسلاموالمسلمین حاج سیداحمد خمینى(ره) بود تا این که نامه‌ای که حاج احمد آقا در شهریور 1367 خطاب به پدرش نوشت، خشت بنای موسسه‌ای شد برای حفظ و نشر آثار بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران؛ تمهیدی برای جلوگیری از اختلاف بر سر متون و فرمایشات حضرت امام خمینی(س) و اکنون این موسسه معتبرترین مرکز در حوزه چاپ و نشر آثار به یادگار مانده از آن پیر فرزانه است.
البته همه فعالیت‌های انتشاراتی این موسسه به چاپ و نشر تألیفات شخصی بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران خلاصه نمی‌شود، بلکه موضوعات مربوط با این مسئله هم در صدر توجهات مسولان این موسسه قرار دارد. با این توضیح که همه فعالیت‌های موسسه یاد شده، در سایه قوانینی است که نمایندگان مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده‌اند.
به بیان دیگر، مجلس شوراى اسلامى با تصویب قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت امام خمینى(س) در تاریخ چهاردهم آبان 1368 و سپس تأیید آن توسط شوراى نگهبان، امر حفظ، نشر، نظارت و تأیید آثار امام خمینى(س) را به طور مستقیم به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س) واگذار و علاوه بر آن بعضى سازمان‌ها، وزارتخانهها و صدا و سیما را موظف به نشر و بسط اندیشههاى بنیانگذار جمهورى اسلامى ایران کردهاست. همینطور مجلس شوراى اسلامى با الحاق موادى به قانون فوق که در تاریخ 26 شهریور 1369 به تصویب و در تاریخ 69/7/3 به تأیید شوراى نگهبان رسیدهاست، درباره دخل و تصرف و یا انهدام اسناد مرتبط با حضرت امام(س) و نیز سایر موادى که در این الحاقیه آمده است براى مرتکبان، پیگرد قانونى و مجازات تعیین کرده است.
*باز نشر آثار حضرت امام(س)
بی‌گمان اولویت فعالیت چاپ و نشر در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س) بازنشر آثار و تألیفات به یادگار مانده از حضرت امام(س) است، چرا که مراکز انتشاراتی دیگر از نظر قانونی در این زمینه صلاحیت لازم را ندارند و انتشار این آثار در یک مرکز انتشاراتی واحد، آن هم زیر نظر خانواده بنیانگذار انقلاب اسلامی می‌تواند اعتبار تاریخی این آثار را تضمین کند.
درباره تألیفات حضرت امام(س)، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که ده‌ها کتاب و اثر گرانبها از امام خمینى(س) در مباحث اخلاقى، عرفانى، فقهى، اصولى، فلسفى، سیاسى و اجتماعى برجاى مانده که بسیارى از آنها تاکنون منتشر شده است. متأسفانه تعدادى از رسالهها و تألیفات نفیس امام(س) در جریان جابهجایى از منازل استیجارى و در جریان چندین مرحله یورش مأمورین ساواک شاه به منزل و کتابخانه ایشان مفقود شده است.
حضرت امام خمینى(س) خطى خوش داشت و در نوشتن کتاب‌هایش به قواعد نگارش قدیم و نظم در نوشتن و خلاصهنویسى و پرهیز از تطویل پایبند بود. نثر شیوا و بهکارگیرى صنایع ادبى و ابداعات ترکیبى دلنشین در پیام‌هاى سیاسى و دینى امام(س)، خود پایهگذار تحولى در ادبیات مذهبى و سیاسى ایران شده و هم اکنون اثر واژگان و ترکیب‌هاى اختصاصى که امام(س) بهکار مىبرد در متون جدید ادب فارسى و حتى در عرف محاورات مردم ایران مشهود است. برخى از تألیفات امام(س) به تناسب موضوع تخصصى آنها (در فقه و اصول و عرفان) از ابتدا به زبان عربى نوشته شده و برخى هم فارسى است.
ایشان علاوه بر تألیفات علمى، تعدادى از رسالههاى علمى اندیشمندان ـ که نسخههاى منحصر به فرد داشته و هنوز چاپ نشده بودند ـ را با خطى زیبا بازنویسى و استنساخ کرده است. بعضى از تألیفات امام خمینى(س) با دید و قلمى کاملاً تخصصى نوشته شده و فهم مطالب آنها بدون استفاده از شرح و تفسیر اساتید اهل فن مقدور نیست و برخى نیز به زبان سادهتر نوشته شدهاند.
کتاب‌هایى که اخیراً از سوى مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى تجدید چاپ شدهاند، از لحاظ مقدمه، پاورقی‌هاى توضیحى و مجموعه فهرست‌هاى راهنما و دقت در صحت متن و ارائه تصویر نمونهاى از صفحات نسخه خطى کتاب، بر چاپ‌هاى قبلى مزیت دارند.
ضمناً در چند سال اخیر برخى از آثار امام(س) براى اوّلین بار توسط همین مؤسسه منتشر شدهاند و هنوز آثار چاپ نشدهاى از تقریرات امام(س) وجود دارد که پس از تنظیم پانوشتهها و توضیحات و فهارس منتشر خواهند شد.
* چاپ خاطرات یاران و نزدیکان حضرت امام(س)
علاوه بر باز نشر آثار حضرت امام(س)، آثار دیگری که توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س) منتشر می‌شود، بیشتر در زمینه خاطرات یاران و نزدیکان حضرت امام(س) از ایشان است. رویکرد اصلی گردآورندگان این آثار اغلب تهیه و تدوین تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی است که در آن راویان، خاطرات دیده‌ها و شنیده‌های خود از بنیانگذار جمهوری اسلامی را به زبان ساده روایت می‌کنند. طبعاً کارکرد اصلی این خاطرات هم بیشتر در نزد محققان و پژوهشگران حوزه تاریخ است، چرا که بسیاری از محققان و پژوهشگران حوزه تاریخ با بهره‌گیری از همین خاطرات افراد مختلف به پاسخ بسیاری از سئوال‌های خود دست می‌یابند و این در کار تاریخ‌نگاری ارزش خاص خود را دارد.
آثاری که مسئولان مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(س) در ارتباط با یاران و نزدیکان رهبر کبیر انقلاب اسلامی گردآوری و منتشر می‌کنند، اغلب به منزله مواد خام برای محققان و پژوهشگران حوزه تاریخ انقلاب اسلامی است که اگر در انجام آن کوتاهی یا سهل انگاری صورت گیرد، شاید برای جبران آن دیگر فرصتی نمانده باشد.
به بیان دیگر، بسیاری از یاران حضرت امام(س) که از همان ابتدای شکل‌گیری نهضت اسلامی با ایشان بوده و در فراز و نشیب‌های انقلاب اسلامی هم حضور فعالی داشته‌اند، حرف‌های ناگفته بسیاری در سینه دارند که با روایت و ثبت و ضبط آنها در کتاب‌های خاطرات، می‌توان اطلاعات مورد نیاز برای محققان و پژوهشگران در سال‌های اخیر و حتی نسل‌های آینده را فراهم کرد.
هر چند تا به حال اقدامات شایسته‌ای در این زمینه صورت گرفته، اما حجم وسیع اطلاعات در این بخش و تنوع زاویه دیدها می‌تواند به غنایی آثار تاریخی در سال آینده کمک شایانی کند. چون همین آثار منتشره می‌تواند نسل‌های متعدد بعدی را با بنیانگذار جمهوری اسلامی و جنبه‌های مختلف نهضت اسلامی به رهبری ایشان بیشتر آشنا کند.
گزارش: علی الله سلیمی
.
انتهای پیام /*