تهذیب عرفانی
تهذیب، اصطلاحی عرفانی و اخلاقی است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۵۵
توحید افعالی (فلسفه)
منظور از توحید در افعال این است که خداوند در هیچ یک از افعال خود، محتاج یار و یاوری نیست و فاعل هر فعلی که از او سر میزند، منحصراً ذات واحد اوست. به عبارت دیگر، همان گونه که خداوند در ذات خود شریکی ندارد، در فاعلیت نیز هیچ گونه شریکی ندارد؛ «ماشأ اللّه لا قوّة إلاّ باللّه (کهف، ۳۹) هر چه خدا بخواهد، (همان می شود) نیرویی جز به (قدرت) خدا نیست».
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۵۰
توحید ذاتی (فلسفه)
توحید ذاتی، یعنی اعتقاد به اینکه ذات خداوند متعال یکتاست و شریکی در ذات برای او نیست. نه ترکیبی در درون ذاتش وجود دارد و نه خدای دیگری خارج از ذاتش می باشد. یک ذات بسیط و بدون ترکیب از اجزا و اعضا و هم چنین یگانه و بی شریک است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۴۵
توحید صفاتی (فلسفه)
توحید صفاتی یعنی، اعتقاد به این که صفات خداوند عین ذات او و عین یک دیگرند؛و همان گونه که ذات او ازلی و ابدی است، صفات ذاتی او همچون علم و قدرت نیز ازلی و ابدی می باشد و این چنین نیست که این صفات، زائد بر ذاتش بوده و جنبه عارض و معروض داشته باشد، بلکه عین ذات اوست. به طور مثال، اگر می گوییم خدا عالم است، به این معنا نیست که علم خدا بر ذاتش عارض شده، بلکه به این معناست که خدا عین علم است؛ اما درباره موجودی مانند انسان، صفات علم و قدرت، خارج از ذات و حقیقت وجود او می باشد؛ زیرا در زمانی فاقد این صفات و در زمانی دیگر واجد آن ها می شود. از سوی دیگر، صفات خدا نیز از یک دیگر جدا نبوده، بلکه هر یک از صفات او عین دیگری است؛ یعنی حقیقت علم او غیر از قدرتش نیست؛ بلکه سراسر وجود او علم و قدرت و دیگر صفات ذاتی او می باشد و تمام صفات او عین یکدیگرند.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۴۰
جبر
جبر و اختیار یکی از بحث برانگیزترین و جنجالی ترین مباحث فکری بشر در افعالش می باشد. از زمانی که اندیشه بشر پیرامون جهان و نیز ماهیت خود شروع شد بحث جبر و اختیار یکی از ذهن مشغولی ها و دغدغه های عمده و اصلی او گردید.
آیا انسان تحت فشار و جبر اراده یا اراده هایی ورای اراده خود اقدام به کاری می کند و به عبارتی دیگر افعال او تابع اراده ای غیر از اراده خود اوست، یا در کارهای خود مستقل است و افعال او تابع اراده خودش می باشد؟
موضوع جبر در مکاتب فکری گوناگون و با مضاف الیه های مختلف مطرح شده است که به همین دلیل پاسخ های گوناگونی به خود دیده است مانند: جبر تاریخی، جبر فلسفی، جبر کلامی و...
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۳۵
جنت عرفانی
یکی از واژه هایی که در عرفان به آن توجه شده است جنت می باشد و در مورد آن بحث شده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۳۰
حشر
حشر به معنای گرد آوردن خلایق، و از نام های قیامت است که دو بار در قرآن آمده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۲۵
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
حضرت فاطمه سلام الله علیها، دختر پیامبر اکرم (ص) و محبوب ترین فرد نزد رسول خدا بود. ایشان معصوم سوم و یکی از پنج بانوی قدسی جهان به شمار می رود. مشهورترین لقب آن حضرت «زهرا» است. کنیه ایشان ام ابیها بوده همچنین آن حضرت، دختر معصوم، همسر معصوم و مادر معصوم نیز هست. و سرانجام رحلت پدر بزرگوار، مظلومیت همسر، از دست رفتن حق، روح و جسم فاطمه را سخت آزرد و به شهادت رسید. بنابر وصیت خویش شبانه و به صورت پنهانی دفن گردید. به طوری که محل قبر شریفش نیز نامعلوم است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۲۰
خداشناسی
یکی از مهم ترین مسائلی که بشر با آن مواجهه است خدا و خداشناسی است. اینکه انسان از کجا آمده است و به کجا می رود.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۱۵
خداشناسی فطری
یکی از راه های خداشناسی که پیوسته مورد توجه متفکران و دانشمندان بوده است، و هم پیامبران الهی به آن اهتمام نموده و از این طریق بشر را به دین و خداپرستی هدایت کرده اند، راه فطرت است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۵
خلود
خلود بمعنای جاودانگی، یکی از اوصاف جهان آخرت و دنیای بعد از مرگ است؛ و در قرآن به خلود بهشتیان و جهنمیان تصریح شده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۲:۰
دین زرتشت
زردشت نام پیامبر ایران باستان می باشد. به نظر برخی وی از پیامبران الهی بوده است. وی مدعی بود آیین خود را از آهورمزدا دریافت کرده تا جهان را از تیرگی ها پاک کند و آن را به سوی نیکی و روشنایی رهنمون شود.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۵۵
سعادت و شقاوت
سعادت و شقاوت، دو معنا دارند، یکی خوشی و نیکویی و ضد آن به معنای نحس و نکبت و دیگر مساعدت و یاری کردن و ضد آن به معنای عدم یاری کردن است که متناسب با عدم توفیق الهی است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۵۰
شرک (کلام)
در دین اسلام، شرک در برابر توحید قرار دارد یعنی اعتقاد داشتن به چندین خدا و از گناهان کبیره محسوب می شود که نابخشودنی است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۴۵
شفاعت
شفاعت، از ماده شفع و به معنای وساطت و میانجی گری است و در اصطلاح به واسطه گری شخص مورد اعتماد نزد خداوند به منظور عفو مجرمی یا برآوردن حاجتی اطلاق می شود. از منظر شیعه خداوند امتیاز شفاعت خواهی را به پیامبر اکرم و بسیاری از اصحاب ایشان و تمامی فرزندان معصوم ایشان و بسیاری از مؤمنین صالح عطا نموده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۴۰
شیطان
هر موجود سرکش و متمرد از فرمان خداوند متعال از جن و انس که دور از رحمت است و کارش وسوسه خلق است را شیطان می گویند. عنوان یاد شده به مناسبت در بسیاری از بابهای فقهی همچون طهارت، صلات، حج و نکاح آمده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۳۵
شیعه
پس از رحلت پیامبر (ص) مسلمانان به دو فرقه «شیعه» و «اهل سنت» تقسیم شدند.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۳۰
صراط مستقیم
یکی از اوصاف قرآن صراط مستقیم است که در آیه ۶ سوره مبارکه حمد ذکر شده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۲۵
ضلالت
ضلالت از جمله مفاهیمی است که در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۲۰
عالم (جهان)
جهان همان عالَم (به فتح لام) می باشد و عالم کلمه ای عربی است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۱۵
عبادت
واژه «عبادت» در اصل به نظر بسیاری از واژه شناسان به معنی «خضوع» طبری در تفسیر «جامع البیان» می گوید: اصل عبودیت « که به نظر او شامل عبادت نیز می شود » نزد همه عرب به معنی ذلت و خاکساری است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۵
عبودیت
عبودیت، اظهار تذلل و ذلت در برابر ذات اقدس الهی و عبادت خداوند متعال هم نهایت تذلل می باشد.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۰
عدل الهی (اعتقادات)
در آیات قرآن کریم، عادل بودن و قیام به عدل به عنوان یک صفت مثبت برای خداوند ذکر شده است یعنی در قرآن تنها به تنزیه خداوند از ظلم و ستم در آیات قرآن قناعت نشده است بلکه به طور مستقیم نیز صفت عدالت برای خداوند اثبات شده است چنانکه می فرماید: «شهد الله انه لا اله الا هو والملائکة واولوالعلم قائما بالقسط؛ خدا و فرشتگان و دارندگان دانش گواهی می دهند که معبودی جز خدای یکتا که بپادارنده عدل است، نیست». بنابراین از نظر اسلام، عدل الهی حقیقی است و عدالت از صفاتی است که قطعا باید خداوند را به آن موصوف نمود.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۵۵
عرش
در بسیاری از آیات قرآن به مفاهیمی بر می خوریم که نمی توان آن ها را از روی ظاهر تفسیر کرد و اگر با همان عباراتی که دیده می شوند تفسیر شوند، شاید در برخی موارد نوعی اسائه ادب نسبت به ساحت مقدس خداوند وارد شود. از جمله این موارد آیاتی است که در آنها پیرامون عرش خداوند صحبت شده است. در این مقاله سعی شده است به برخی از این نظریات اشاره شود.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۵۰
عصمت
عصمت ملکه دوری از گناه و خطا است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۴۵
علم کلام
علم کَلام یا کلام شناسی، دانشی است که به بحث پیرامون اصول اعتقادی و جهان بینی دینی بر مبنای استدلال عقلی و نقلی می پردازد و به شبهه هایی که در این زمینه مطرح می شود، پاسخ می دهد. درباره تاریخ تولد علم کلام، و این که از چه زمانی در میان مسلمین پدید آمد، به طور دقیق نمی توان اظهار نظر کرد.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۴۰
قدرت مطلقه الهی
اگر فاعلی، شرائط لازم برای انجام دادن فعلی را داشته باشد می گوییم قوه یا توان انجام دادن آن را دارد و اگر علاوه بر داشتن شرائط لازم، دارای علم و اختیار هم باشد از واژه « قدرت »، استفاده می کنیم و گفته می شود چنین فاعلی قادر بر فلان فعل است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۳۵
قضا و قدر
قضا و قدر از عقاید قطعی اسلامی است که در کتاب و سنت وارد شده و دلایل عقلی نیز آن را تأیید می کند. قضاء به معنای گذراندن و به پایان رساندن و تقدیر به معنای اندازه گیری است و از این روی مرتبه تقدیر قبل از مرتبه قضاء خواهد بود. تقدیر و قضاء از صفات فعلیه الهی است و برای تعیین جایگاه آنها باید مراتب فعل را مورد توجه قرار داد.
اشکال اصلی در مورد قضاء و قدر الهی این است که اگر افعال اختیاری انسان هم مشمول آنها باشد جایی برای انتخاب و اختیار وی باقی نمی ماند. در پاسخ این اشکال باید گفت که تعلق اراده و قضا و قدر الهی به افعال انسان در طول تعلق اراده انسان است و با آن مزاحمتی ندارد.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۳۰
کلام الهی از منظر کلامی
مقصود از کلام خداوند از منظر کلامی چیست و این که کلام خداوند حادث است یا قدیم و تکلم از صفات ذاتی خداوند است یا از صفات فعلی او، آراء مختلفی مطرح شده است.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۲۵
لوح
کلمه «لوح» به معنای صفحه ای است چوبین یا استخوانی پهن شده که در روزگار قدیم بر آن می نوشته اند.
یکشنبه, ۲۷ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۲۰