چهل اندرز اخلاقی ـ تربیتی از امام خمینی-8
امام خمینی(ره) پیش از آن که سیاستمدار، بنیان گذار و رهبر نظام جمهوری اسلامی ایران باشد، فقیه، فیلسوف، عارف و استاد اخلاق بود. نوشته حاضر نیز قطره ای است از دریای پربار سفارش های اخلاقی و تربیتی آن شخصیت فرهیخته و خودساخته که بخش هفتم آن تقدیم خوانندگان گردید و اکنون بخش هشتم پیش روی شما خواننده گرامی قرار دارد، امید است اندرزها و آموزه های این عالم عامل سودمند افتد.
برگرفته از مجموعه مقالات امام خمینی و اندیشه های اخلاقی عرفانی
میان اخلاق و فطرت رابطه ای دوسویه برقرار است. هم اخلاق در فطرت مؤثر می باشد و هم فطرت در اخلاق. ولی همۀ این رابطه ها را نمی توان در مقولۀ هماهنگی فطرت و اخلاق جای داد. در این جا به بررسی آن دسته از روابط میان فطرت و اخلاق می پردازیم که حاکی از هماهنگی میان این دو است و در مورد سایر رابطه ها به ذکر نام و توضیح مختصر آن ها اکتفا می کنیم.
به طور کلی، می توان انواع روابط میان اخلاق و فطرت را در چهار مقولۀ: رابطۀ هستی شناختی، رابطۀ معرفت شناختی و منطقی، رابطۀ ارزش شناختی و رابطۀ انطباق و سازگاری قرار داد.
برگرفته از مجموعه آثار 4 ـ امام خمینی و اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی
کسی که دانست خدا هست باید بکوشد در مسیری گام نهد تا سرانجام به خدا برسد و او را در مکاشفه ای عرفانی شهود نماید و همۀ هستی را تجلّی فعل و وصف و ذات او ببیند. البته اگر او به همان دانستن نخستین بسنده کند، چونان کسی خواهد بود که معنای شیرینی را تصور می کند اما آن را نمی چشد.
برگرفته از کتاب امام خمینی و اندیشه های اخلاقی ـ عرفانی، مقالات عرفانی(3)
هر فرهنگ و اندیشه ای، زبان شعر را برمی گزیند تا خود را در آن پنهان کند و از طریق شعر، اندیشۀ خود را به دیگران منتقل نماید. در حقیقت، شعر و لطافت شعور، ودیعه ای الهی است و آنچه در اسلام منع شده است، انحراف در کاربرد این ودیعه می باشد؛ اما شعرِ دارای تعهد و موضع صحیح، ستوده شده است.
سید مصطفی علوی
از دیدگاه عارفان مسلمان اضطراب و نا آرامی انسان، در واقع درد و رنج جدایی از حق و اشتیاق و شوق او به ذات حق، حرکت به سوی او و نزدیک شدن به اوست و انسان تا زمانی که به قرب ذات حق نرسد، این نگرانی او هم از بین نمی رود، بدین ترتیب دائماً ناآرام است و حتی اگر خود را به چیزی هم سرگرم کند، این مشغله زودگذر و موقت است و اضطراب او را بر طرف نمی کند. همّ و غمّ انسان، رسیدن به خداست و تنها با یاد او، آرامش می یابد.
حضرت امام مانند بزرگان دیگر، حقیقت محبت را از امور وجدانی و ذوقی می دانند که دریافت حقیقت آن، نه با «بصر» ممکن است و نه با «نظر». ایشان بر این عقیده اند که محبت قابل تعریف نیست؛ از این روی در آثار ایشان برای محبت، حدی منطقی یا تعریفی خاص ذکر نشده است. با این حال، در جای جای کتب و رسایل ایشان به توصیف هایی برمی خوریم که باید آن را تعریف محبت به خواص و آثار آن نامید.
جمشید مطهّری طشی
خدا، انسان و جهان، سه محور اساسی اندیشۀ بشری است که در طول تاریخ و در همۀ جوامع، پرسش های مهم، اساسی، اندیشه سوز و اندیشه ساز، همواره دربارۀ آن ها مطرح شده و می شود و تمام تلاش فکری بشر، متوجه این سه کانون و یافتن پاسخ های درست و مناسب برای پرسش های مربوط به آن ها است. در این میان، شناخت انسان و حل معماها و رازهای نهفتۀ آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و دانشمندان فراوانی را در رشته های علمی مختلف به خود مشغول ساخته است.
احسان احمدی
آزادی و آزادگی امام تنها در عرصه سیاسی و اجتماعی شخصیت او بروز و ظهور نداشت، همه وجوه شخصیتی ایشان متضمن درجات اعلایی از آزادگی بود که همین آزادگی او را دارای صراحت لهجه و تردیدناپذیری در بیان حقیقت می نمود.
کتب امام خمینی به عنوان یکی از بزرگترین عرفای اخیر، کاملا در این زمینه مفید و مطالعه و عمل به دستورات ایشان راهگشاست. این مقاله به مهمترین و کلی ترین موازین سلوک الی الله از دیدگاه امام خمینی اشاره دارد تا سالک از راه تحقیق در آنها، حق را از باطل تمییز دهد.
حجة الاسلام و المسلمین دکتر احمد بهشتی
همه می دانیم که عقل «ما به الامتیاز» انسان از حیوانات است و اگر عقل را از کار بیندازیم، در حقیقت، انسانیت را فلج کرده و از کار انداخته ایم. اگر عقل و قلب را به یکدیگر پیوند دهیم، انسانیت به کمال می رسد و اگر یکی از این دو را عاطل و باطل گذاریم، در نیمه راه پویندگی وا می مانیم.
حجة الاسلام والمسلمین دکتر محمدجواد رودگر
در تمام گفتارها و نگرش های عارفان، حضرت کون جامع یا انسان کامل در منحنی فرود آخرین مرتبت و در منحنی فراز اولین مرتبه جهت اکمال و تکمیل قرار گرفته است؛ زیرا هم انسان، کامل است و هم مکمّل شریعت و طریقت و حقیقت ـ که در واقع ساحت های سه گانه یک حقیقتند، لکن دارای مراتب و شئون متنوع و متکثری می باشند ـ و اولیای الهی و انسان کامل در سه مرتبۀ نبوت، رسالت و ولایت قرار گرفته اند تا انسان در سیر صعودی اش به مقام «أوأدنی» برسد و عالم اکبر شده، جامع جمیع حضرات شود.
محمد امین صادقی اُرزگانی
شناخت انسان کامل، از ضروری ترین نیازهای فکری و رفتاری (علمی و عملی) برای هر فرد مؤمن و مسلمان، بلکه هر انسان است؛ زیرا شناخت انسان کامل، گذشته از آن که تغذیۀ فکری و علمی انسان را در بُعد هستی شناسی تأمین می کند و پس از توحید، نقش مهمی در جهان بینی انسان دارد، نتیجۀ این شناخت، در حقیقت یافتن یک نمونه و سرمشق کامل و اسوۀ حسنه در بُعد عملی و تربیتی می باشد.