عرش از نگاه امام خمینی (س)

عرش

عرش از نگاه امام خمینی (س)

امام خمینی (س) در بیان حقیقت عرش در نگاه عرفانی معتقد است عرش محل اقتدار و سلطنت فیض مقدس است که محل سلطنت اسم اعظم می باشد و اختلاف ظاهر اخبار در معنای عرش را به تعدد معانی عرش بازمی گرداند.(۱) ایشان معانی دیگری نیز برای عرش ذکر می کند؛ از جمله: ما سوی الله، علم فعلی، علم قضایی، جسم کل، مجموعه عالم و فیض منبسط.(۲) ایشان قلب مؤمن را نیز عرش رحمان می داند که توجه و محبت به غیر حق تعالی ندارد.(۳) حضرت امام خمینی (س) در تفسیر آیه «الرحمن علی العرش استوی»(۴) معتقد است تفسیر عرفی و ظاهری برای این آیه ممکن نیست و مستلزم محال است(۵) بلکه تفسیر این آیه و تأویل آن مطابق با برهان و ادله عقلی است، یعنی خداوند رحمان است که بر عرش خود که فیض منبسط او است سلطنت و استیلا دارد. با این تفسیر معنای خلق حقیقت عقلی از یمین عرش واضح می شود؛ زیرا این حقیقت عقلی، نخستین تعین و مخلوق حق تعالی است که به واسطه فیض منبسط ظهور یافته است.(۶) ایشان معتقد است منظور از حاملان عرش آن است که تدبیر عرش و قبض و بسط امور عالم ملک بر عهده آنها است و حاملان عرش بر عالم ملک، مالکیت قهری دارند.(۷) به عقیده ی امام اگر مراد از عرش، حضرت واحدیت باشد، امهات اسماء حاملان این عرش می باشد و اگر مراد از عرش، فیض مقدس باشد، رحمن و رحیم و رب و مالک، حاملان این عرش خواهند بود.(۸)

(۱) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۲۷۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. «عرش» بر معانی

(۲) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۵۴۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵ علم قضایی؛ خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۱-۳۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۲. جسم کل

(۳) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۴۸۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. قلب المؤمن

(۴) سوره طه، آیه ۵.

(۵) خمینی، روح الله، تنقیح الاصول، ج۳، ص۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۸. الافهام العرفیه

(۶) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۳۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۲. یمین عرش

(۷) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۳، ص۵۱-۵۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. حَمَله این عرش

(۸) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۲۷۴-۲۷۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸ ندیدم در لسان ؛ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۷، ص۲۶۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.