جشنواره حضرت علی اکبر(ع) و آموزه های امام

جشنـواره حضرت علي اكبـر(ع) به منظور شناسايي، معرفي الگوها و تجليل از جوانان برتـر کشور، همه ساله در روز جوان یعنی 11 شعبان، سالروز تولد حضرت علي اكبر(ع) و بر اساس آيين نامه مصوب در جلسه سي و سوم شوراي عالي جوانان به رياست رييس جمهور مورخ 6/4/1389 برگزار مي‌گردد.
این جشنواره تاکنون در دو دوره، نخستين بار در سال 1386 و دومين بار در سال 1387، توسط سازمان ملی جوانان که ثمره دولت اصلاحات بود برگزار شده است. در سال 1389، اين جشنواره در قالبی با عنوان «جشنواره ملی جوان ايرانی» در دو سطح جشنواره‌های موضوعی و جشنواره جشنواره‌ها برگزار گرديد و در تیرماه سال جاری 1391 نیز وزارت ورزش و جوانان با همکاری دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط با حوزه جوانان، جشنواره حضرت علی‌‌اکبر(عليه‌السلام) را با هدف بررسی دستاوردهای جوانان در زمينه‌های مختلف علمی، فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی و انتخاب و تقدير از برترين‌های هر حوزه برگزار می نمايد.
با توجه به اینکه برگزاری چنین رویدادهای فرهنگی در حوزه جوانان مستلزم هزینه های کلان است، نظارت بر حسن اجرا، نقد عملکرد و سنجش انطباق بروندادهای آن با اهداف و برنامه های کلان نظام از جمله رهنمودهای رهبر کبیر انقلاب اسلامی در این زمینه، رسالتی است که مقوله حاظر در پی بررسی آن است.
در این راستا، ارزیابی روند برگزاری جشنواره علی اکبر(ع) در سال 91 و محورها و اهداف این جشنواره، بر اساس بخش های مرتبط با جوانان از وصیتنامه سیاسی - الهی حضرت امام(ره) بعنوان معیار در دو بخش اهداف کلان و خرد این جشنواره صورت می گیرد.

اهداف کلان جشنواره حضرت علی اکبر(ع(
این جشنواره، ارتقای جایگاه جوانان در محورهای علمی، فرهنگی، هنری و اجتماعی را بعنوان هدف کلان خود تعیین نموده است که با مرور کلیات وصیتنامه حضرت امام(ره) می توان دریافت که غالب تاکیدات بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی ضرورت توجه جوانان کشور به خویشتن اسلامی و ایرانی خویش است تا با رشد استعدادها و توانایی های خود، استقلال کشور را فراهم سازند.
هدف کلان این جشنواره، انطباق کافی با مقدمه امر حضرت امام(ره) را دراراست اما ضرورت بازخورد این رشد و ارتقای جایگاه جوانان که همانا توجه به ضرورت استقلال کشور است، نه تنها در هدف کلان بلکه در اهداف خرد این جشنواره نیز مورد اشاره قرار نگرفته است.

اهداف خرد جشنواره حضرت علی اکبر(ع)
1. زمينه‌سازي براي بروز ايمان، ارزش‌هاي متعالي و روحيه فداكاري و ايثار در نسل جوان.
2. زمینه‌سازی برای بروز خلاقیت و افزایش نشاط اجتماعی و امید به آینده جوانان.
3. تقویت روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملي در بین جوانان.
4. ايجاد زمينه‌هاي لازم براي مشاركت نسل جوان در عرصه‌هاي مختلف اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و علمي.
5. حمايت از فعاليت‌هاي هويت‌آفرين متناسب با شاخص‌هاي ايراني اسلامي.
6. تقويت روحيه تحقيق، ابداع و ابتكار در تمام زمينه‏هاي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و علمي از طريق حمايت مادي و معنوي.
7. الگوسازي مناسب براي جوانان و كمك در جهت رشد و ارتقاء هدفمند آنان.
8. شناسايي جوانان مستعد و توانمند و برنامه‌ريزي مناسب براي سازماندهی آنان.
9. ارزش‌نهادن به انديشه‏هاي سازنده‌ي جوانان در تمامي عرصه‌هـا.

تحلیل اهداف:
الف- ضرورت ایمان
ایمان به خداوند متعال و اهتمام به عبودیت حق تعالی، شاهراه رستگاری انسان در مسیر زندگی است. مسیری که به جهت ویژگیهای فطری آن برای جوانان هموارتر و ضروری تر است. اتصال به حبل الله تعلقات زمینی را از روح آسمانی جوانان جدا کرده و بذر ایثار و فداکاری را در وجود ایشان می کارد. حضرت امام خمینی(ره) در وصیتنامه سیاسی - الهی خویش نیز این مهم را به جوانان کشورمان چنین سفارش می کنند:
من براى آنكه شما جوانان شايسته‏اى هستيد علاقه دارم كه جوانى خود را در راه خداوند و اسلام عزيز و جمهورى اسلامى صرف كنيد تا سعادت هر دو جهان را دريابيد. و از خداوند غفور مى‏خواهم كه شما را به راه مستقيم انسانيت هدايت كند و از گذشته ما و شما با رحمت واسعه خود بگذرد. شماها نيز در خلوتها از خداوند همين را بخواهيد، كه او هادى و رحمان است. (صحيفه امام، ج‏21، ص: 411 و 412)
خوشبختانه جشنواره ملی حضرت علی اکبر(ع) نیز این تاکید رهبر کبیر انقلاب اسلامی را در بدو اهداف خویش با عنوان زمينه‌سازي براي بروز ايمان، ارزش‌هاي متعالي و روحيه فداكاري و ايثار در نسل جوان. مطرح کرده است.

ب- تشخیص مسیر:
روحیه منتقد و مطالبه گر جوانان همواره بستری برای عبور ملتها از بن بست های سیاسی و اجتماعی بوده است اما همین نقطه قوت این قشر اثر گذار جامعه، ممکن است بعنوان پاشنه آشیل جوانان کشورمان، مورد بهره برداری منحرفان فرصت طلب و سودجو قرار گیرد. این مهم، یکی از دغدغه های حضرت امام خمینی(ره) در مورد جوانان بوده است؛ تا حدی که ایشان در وصیت نامه الهی- سیاسی خویش برای تقویت قوه ممیزه جوانان آورده اند:
اينجانب در اينجا يك وصيت به اشخاصى كه به انگيزه مختلف با جمهورى اسلامى مخالفت مى‏كنند و به جوانان، چه دختران و چه پسرانى كه مورد بهره بردارى منافقان و منحرفان فرصت طلب و سودجو واقع شده‏اند مى‏نمايم، كه بيطرفانه و با فكر آزاد به قضاوت بنشينيد و تبليغات آنان كه مى‏خواهند جمهورى اسلامى ساقط شود و كيفيت عمل آنان و رفتارشان با توده‏هاى محروم و گروهها و دولتهايى كه از آنان پشتيبانى كرده و مى‏كنند و گروهها و اشخاصى كه در داخل به آنان پيوسته و از آنان پشتيبانى مى‏كنند و اخلاق و رفتارشان در بين خود و هوادارانشان و تغيير موضعهايشان در پيشامدهاى مختلف را، با دقت و بدون هواى نفس بررسى كنيد، و مطالعه كنيد حالات آنان كه در اين جمهورى اسلامى به دست منافقان و منحرفان شهيد شدند، و ارزيابى كنيد بين آنان و دشمنانشان؛ نوارهاى اين شهيدان تا حدى در دست و نوارهاى مخالفان شايد در دست شماها باشد، ببينيد كدام دسته طرفدار محرومان و مظلومان جامعه هستند. (صحيفه امام، ج‏21، ص: 411)
علی رغم اینکه حضرت امام(ره) مکررا در وصیتنامه سیاسی - الهی خویش و نیز در سخنرانی ها و پیامهای جداگانه بر اهمیت توجه جوانان به ویژگیهای حق و نقاط تمایز آن از باطل تاکید فرموده اند، با توجه به هجمه وسیع رسانه های غربی علیه اندیشه های دینی در کشور، ضرورت دفاع در هیچ یک از اهداف این جشنواره لحاظ نشده است.

ج- وحدت علم و ایمان:
تحقق الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت نیازمند وحدت حوزه و دانشگاه در مسیر توسعه کشور است. درک متقابل این دو قشر از توانمندیهای تاثیرگذار یکدیگر و اهتمام بر وحدت میان حوزه و دانشگاه، ضرورتی است که حضرت امام خمینی(ره) مکررا در سخنان خویش بر آن تاکید فرموده و نیز در وصیتنامه الهی - سیاسی خویش بر آن اصرار ورزیدند:
توصيه اينجانب آن است كه نسل حاضر و آينده غفلت نكنند و دانشگاهيان و جوانان برومند عزيز هرچه بيشتر با روحانيان و طلاب علوم اسلامى پيوند دوستى و تفاهم را محكمتر و استوارتر سازند و از نقشه‏ها و توطئه‏هاى دشمن غدار غافل نباشند و به مجرد آنكه فرد يا افرادى را ديدند كه با گفتار و رفتار خود در صدد است بذر نفاق بين آنان افكند او را ارشاد و نصيحت نمايند؛ و اگر تأثير نكرد از او روگردان شوند و او را به انزوا كشانند و نگذارند توطئه ريشه دواند كه سرچشمه را به آسانى مى‏توان گرفت. و مخصوصاً اگر در اساتيد كسى پيدا شد كه مى‏خواهد انحراف ايجاد كند، او را ارشاد و اگر نشد، از خود و كلاس خود طرد كنند. و اين توصيه بيشتر متوجه روحانيون و محصلين علوم دينى است. و توطئه‏ها در دانشگاهها از عمق ويژه‏اى برخوردار است و هر قشر محترم كه مغز متفكر جامعه هستند بايد مواظب توطئه‏ها باشند. (صحيفه امام، ج‏21، ص: 415)

دستاوردهای روز افزون جوانان دانشمند ایران اسلامی در حوزه های مختلف نیازمند همسویی و وحدت با روند تحول در علوم انسانی و دستاوردهای ارزشمند حوزه های علمیه در این زمینه است. هدایت دو قشر دانشجو و طلبه به همپوشانی آورده های علمی خود، می توانست یکی از اهداف جشنواره حضرت علی اکبر(ع) باشد که در زمره اهداف این جشنواره قرار نگرفته است.

د- اعتماد به نفس ملی:
حرکت سریع انقلاب اسلامی در مسیر توسعه همواره با موانعی از سوی دشمنان مواجه بود که تحریم اقتصادی کشور از جمله آنان است. در این زمینه نیز روحیه پویا و فعال جوانان کشور، عبور از این سد را سرلوحه کار ساخته و از بدو انقلاب تاکنون همواره نیازهای داخلی را فراتر از باورهای بین المللی فراهم ساخته است. ضرورت تداوم این مهم در بخشی از وصیتنامه حضرت امام خمینی(ره) بدین شرح مورد تاکید قرار گرفته است:
در اثر محاصره اقتصادى و جنگ تحميلى، خود جوانان عزيز ما قطعات محل احتياج را ساخته و با قيمتهاى ارزانتر عرضه كرده و رفع احتياج نمودند و ثابت كردند كه اگر بخواهيم مى‏توانيم. (صحيفه امام، ج‏21، ص: 416و417)
جشنواره حضرت علی اکبر(ع) به منظور عمل به این وصیت حضرت امام(ره) در راستای تأمین نیازهای کشور فارغ از تحریم های موجود، اهداف 2، 3، 5 و 6 خود با موضوعات (زمینه‌سازی برای بروز خلاقیت و افزایش نشاط اجتماعی و امید به آینده جوانان؛ تقویت روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملي در بین جوانان؛ حمايت از فعاليت‌هاي هويت‌آفرين متناسب با شاخص‌هاي ايراني اسلامي و تقويت روحيه تحقيق، ابداع و ابتكار در تمام زمينه‏ها) را به این مهم اختصاص داده است.

ه- حفظ ارزشها:
رهبر کبیر انقلاب اسلامی همواره تمامی اقشار کشور را در سطوح مختلف مورد توجه قرار داده و در سخنانشان رهنمودهایی فراگیر ایراد می کردند و هرگز مصلحت عوام را فدای برخی خواص نمی کردند. در همین راستا معضلات اجتماعی را مورد اشاره قرار داده و از طرح مسئله برای پیشگیری از آن ابایی نداشتند:
و از جوانان، دختران و پسران، مى‏خواهم كه استقلال و آزادى و ارزشهاى انسانى را، ولو با تحمل زحمت و رنج، فداى تجملات و عشرتها و بى‏بند و باريها و حضور در مراكز فحشا كه از طرف غرب و عمال بى‏وطن به شما عرضه مى‏شود نكنند؛ كه آنان چنانچه تجربه نشان داده جز تباهى شما و اغفالتان از سرنوشت كشورتان و چاپيدن ذخائر شما و به بند استعمار و ننگ وابستگى كشيدنتان و مصرفى نمودن ملت و كشورتان به چيز ديگر فكر نمى‏كنند؛ و مى‏خواهند با اين وسايل و امثال آن شما را عقب مانده و به اصطلاح آنان «نيمه وحشى» نگه دارند (صحيفه امام، ج‏21، ص: 417) ایران امروز با جمعیت کثیر جوان خود، با برخی مسائل در حوزه اشتغال و نیز تورم مواجه است، تاثیرگذاری مسائل اقتصادی بر اجتماع و بروز برخی آسیبهای اجتماعی، پدیده ای است که عام جوانان کشور را هدفگذاری کرده است. در همین راستا، برگزاری جشنواره حضرت علی اکبر(ع) و انتخاب تعداد محدودی از جوانان کشور بعنوان نخبه، نه تنها الگوسازی مناسبی برای ایشان نیست، بلکه منجر به شبهه تبعیض و انتخاب نورچشمی ها در میان جوانان شده و دامنه آسیبهای اجتماعی را گسترده تر می کند.

و- حفظ هویت ایرانی و اسلامی
و اما در دانشگاه نقشه آن است كه جوانان را از فرهنگ و ادب و ارزشهاى خودى منحرف كنند و به سوى شرق يا غرب بكشانند و دولتمردان را از بين اينان انتخاب و بر سرنوشت كشورها حكومت دهند تا به دست آنها هرچه مى‏خواهند انجام دهند. اينان كشور را به غارتزدگى و غربزدگى بكشانند و قشر روحانى با انزوا و منفوريت و شكست قادر بر جلوگيرى نباشد. و اين بهترين راه است براى عقب نگهداشتن و غارت كردن كشورهاى تحت سلطه، زيرا براى ابرقدرتها بى‏زحمت و بى‏خرج و در جوامع ملى بى‏سر و صدا، هرچه هست به جيب آنان مى‏ريزد.
پس اكنون كه دانشگاهها و دانشسراها در دست اصلاح و پاكسازى است، بر همه ما لازم است با متصديان كمك كنيم و براى هميشه نگذاريم دانشگاهها به انحراف كشيده شود؛ و هر جا انحرافى به چشم خورد با اقدام سريع به رفع آن كوشيم. و اين امر حياتى بايد در مرحله اول با دست پرتوان خود جوانان دانشگاهها و دانشسراها انجام گيرد كه نجات دانشگاه از انحراف، نجات كشور و ملت است.
به همه نسلهاى مسلسل توصيه مى‏كنم كه براى نجات خود و كشور عزيز و اسلامِ آدم ساز، دانشگاهها را از انحراف و غرب و شرقزدگى حفظ و پاسدارى كنيد و با اين عمل انسانى- اسلامى خود دست قدرتهاى بزرگ را از كشور قطع و آنان را نااميد نماييد. خدايتان پشتيبان و نگهدار باد.(صحيفه امام، ج‏21، ص: 418 و 419)
حضرت امام خمینی(ره) در این سفارش، بر سه نکته اساسی پیشگیری از انحراف دانشگاه، تقویت نقش حوزه در این زمینه و نقش اساسی جوانان دانشجو در صیانت از فرهنگ، ادب و ارزشهای خودی تاکید می ورزند که در رویه جشنواره حضرت علی اکبر(ع)، حفظ دانشگاه از تهاجمات نرم دشمن و تقویت نقش حوزه در دانشگاه کمتر دیده شده است. البته پنجمین هدف این جشنواره با موضوع (حمايت از فعاليت‌هاي هويت‌آفرين متناسب با شاخص‌هاي ايراني – اسلامي، راهی برای صیانت از فرهنگ، ادب و ارزشهای خودی است.

ز- اعتماد به جوانان
از سال 1342 حضرت امام(ره) با تاکید بر اینکه سربازان من هم اکنون در گهواره ها هستند، اعتماد خود به جوانان حماسه ساز ایام انقلاب و دفاع مقدس، را اعلام کردند. ایشان اعتماد به نفس جوانان را سرمایه ای برای حفظ نظام می دانستند. همانطور که در وصیتنامه سیاسی- الهی خویش آورده اند:
وصيت اينجانب به جوانان عزيز دانشسراها و دبيرستانها و دانشگاهها آن است كه خودشان شجاعانه در مقابل انحرافات قيام نمايند تا استقلال و آزادى خود و كشور و ملت خودشان مصون باشد. (صحيفه امام، ج‏21، ص: 431)
تقویت روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملي در بین جوانان که سومین هدف جشنواره حضرت علی اکبر عنوان شده است، محوری مناسب برای فراخواندن نیروها و استعدادهای جوانان به منظور رفع معضلات مبتلابه ایشان است.

ح – نقش رسانه ها
غالب رسانه های فعال در سالهای پایانی عمر شریف حضرت امام(ره) در همراهی با ندای انقلابی مردم ایران اسلام راه صلاح و صواب را در پیش گفته بودند اما نگاه فرازمانی بنیانگذار کبیر نظام اسلامی ایجاب می کرد که ضمن پیش بینی آینده انقلاب و چالش آن با رسانه های بیگانه همچون شبکه های ماهواره ای که فکر و اندیشه جوانان ما را هدف گرفته است، راه های پیشگیری از آثار مخرب آن را سفارش کنند. ایشان در وصیت نامه سیاسی - الهی شان آورده اند:
راديو و تلويزيون و مطبوعات و سينماها و تئأترها از ابزارهاى مؤثر تباهى و تخدير ملتها، خصوصاً نسل جوان بوده است. در اين صد سال اخير بويژه نيمه دوم آن، چه نقشه‏هاى بزرگى از اين ابزار، چه در تبليغ ضد اسلام و ضد روحانيت خدمتگزار، و چه در تبليغ استعمارگران غرب و شرق، كشيده شد و از آنها براى درست كردن بازار كالاها خصوصاً تجملى و تزئينى از هر قماش، از تقليد در ساختمانها و تزئينات و تجملات آنها و تقليد در اجناس نوشيدنى و پوشيدنى و در فرم آنها استفاده كردند.(صحيفه امام، ج‏21، ص: 434)
جشنواره حضرت علی اکبر(ع) به منظور پیشگیری از روند الگو سازی شبکه های ماهواره ای برای جوانان کشور، هدف هفتم خود را به موضوع الگوسازي مناسب براي جوانان و كمك در جهت رشد و ارتقاء هدفمند آنان اختصاص داده است تا در عمل به وصیت حضرت امام(ره)، الگوی مناسب اسلامی و ایرانی را به جوانان کشور معرفی نماید.

ط – احیاء سرمایه ها
حضرت امام خمینی(ره) جوانان را سرمایه های نظام می دانستند و لذا می کوشیدند تا ضمن رویش جوانان نخبه و مستعد، مانع ریزش جوانان در منجلاب آسیبها شوند. ایشان همواره نصیحت و سفارش به جوانانی که فریفته اغوای گروهک ها می شدند را سرلوحه خویش داشتند تا شاید به حول و قوه الهی منجر به بازگشت این سرمایه ها به عرصه سازندگی نظام شوند.
ایشان در بخشی از وصیتنامه خویش آورده اند:
نصيحت مشفقانه من به شما نوجوانان و جوانان داخل و خارج آن است كه از راه اشتباه برگرديد؛ و با محرومين جامعه كه با جان و دل به جمهورى اسلامى خدمت مى‏كنند متحد شويد؛ و براى ايران مستقل و آزاد فعاليت نماييد تا كشور و ملت از شرّ مخالفين نجات پيدا كند، و همه با هم به زندگى شرافتمندانه ادامه دهيد. تا چه وقت و براى چه گوش به فرمان اشخاصى هستيد كه جز به نفع شخصى خود فكر نمى‏كنند و در آغوش و پناه ابرقدرتها با ملت خود در ستيز هستند و شما را فداى مقاصد شوم و قدرت طلبى خويش مى‏نمايند؟ شما در اين سالهاى پيروزى انقلاب ديديد كه ادعاهاى آنان با رفتار و عملشان مخالف است و ادعاها فقط براى فريب جوانان صاف دل است. و مى‏دانيد كه شما قدرتى در مقابل سيل خروشان ملت نداريد و كارهايتان جز به ضرر خودتان و تباهى عمرتان نتيجه‏اى ندارد. من تكليف خود را كه هدايت است ادا كردم. و اميد است به اين نصيحت كه پس از مرگ من به شما مى‏رسد و شائبه قدرت طلبى در آن نيست گوش فرا دهيد و خود را از عذاب اليم الهى نجات دهيد. خداوند منان شما را هدايت فرمايد و صراط مستقيم را به شما بنمايد. (صحيفه امام، ج‏21، ص: 438)
جشنواره حضرت علی اکبر(ع) با دعوت از سازمانها و نهادهای مختلف، ضمن اعلام برخی معیارهای انتخاب جوانان نخبه، از این سازمانها خواسته است تا نیروهای مستعد و توانمند خویش را برای تقدیر در این جشنواره معرفی کنند. صد البته که این جوانان قبلا هم از سوی جشنواره ها و همایشهای مختلف مورد تقدیر بوده اند و این کارکرد جشنواره دوباره کاری ای بیش نیست. جشنواره می توانست در تأسی از مشی حضرت امام(ره)، تدابیری انگیزشی بیندیشد جوانانی که به نحوی دچار آسیب های اجتماعی شده اند مستعد نجات شوند.

ک- تقویت روحیه تعاون
و تا اين روح تعاون و تعهد در جامعه برقرار است كشور عزيز از آسيب دهر ان شاء اللَّه تعالى مصون است. و بحمداللَّه تعالى حوزه‏هاى علميه و دانشگاهها و جوانانِ عزيز مراكز علم و تربيت از اين نفخه الهى غيبى برخوردارند؛ و اين مراكز دربست در اختيار آنان است، و به اميد خدا دست تبهكاران و منحرفان از آنها كوتاه.(صحيفه امام، ج‏21، ص: 450)
روحیه همکاری و مشارکت اجتماعی یکی از نقاط قوت جوانان کشورمان است که بعید نیست مورد هجمه آسیبهای داخلی و خارجی قرار گیرد. خوشبختانه این مهم از سوی جشنواره حضرت علی اکبر(ع) مورد توجه قرار گرفته و در اهداف دوم، سوم و نهم خود، بر موضوع زمینه‌سازی برای بروز خلاقیت و افزایش نشاط اجتماعی و امید به آینده جوانان، تقویت روحیه خودباوری و اعتماد به نفس ملي و ارزش‌نهادن به انديشه‏هاي سازنده‌ي جوانان تأکید نموده است.