برهان صدیقین

برهان صدیقین از دیدگاه امام خمینی (س)

امام خمینی (س) نیز یکی از راه های اثبات وجود خداوند را برهان صدیقین می داند. امام خمینی (س) با رویکرد خاصی به تقریر برهان صدیقین می پردازد و آن را طریقی شهودی برای اثبات حق تعالی تلقی می کند؛ طریقی که از مقدمات فلسفی خالی است و تنها در مقام تعبیر با الفاظ بیان می شود؛ از این رو هر کس این برهان را بداند، دلیل بر این نیست که از صدیقین باشد؛ زیرا در اینجا علم و مفهوم مطرح نیست بلکه شهود و رویت مطرح است. بنابر نظر امام خمینی (س)، برهان صدیقین، برهان عقلی و فلسفی نیست که عقل با فعالیت خود بدان راه پیدا کرده باشد؛ بلکه برهانی ذوقی و شهودی است که سالک مشاهده خود را مرحله نازله آن، در قالب الفاظ بیان می کند. (۱) و از این جهت، آن را برهان صدیقین می گویند که نقشه تجلیات قلوب صدیقین است؛ زیرا آنان از مشاهده ذات، به شهود اسماء و صفات نایل می آیند و در آیینه اسماء و صفات، اعیان و مظاهر را شهود می کنند؛ بنابراین این قسم برهان را صدیقین می گویند. برای آنکه صدیقی بخواهد مشاهدات خود را به صورت برهان و آنچه را به ذوق و شهود یافته است، در قالب الفاظ بریزد، به صورت چنین برهانی بیان می کند نه اینکه معارف صدیقین از سنخ براهین باشد.(۲)

امام خمینی (س) این برهان را شریف ترین، محکم ترین و کوتاه ترین برهان می داند؛ زیرا این برهان به اثبات دور و تسلسل نیازی ندارد. (۳) و به مقدماتی غیر از اصالت وجود و تشکیک در وجود، نیازی ندارد. بنابر نظر امام خمینی (س) این برهان بر مبنای اصالت وجود است و هر کس ایمانش در اصالت راسخ تر باشد، در اثبات حق تعالی پیش قدم تر است. در حقیقت ایمان به واجب الوجود، ایمان به اصالت الوجود است.(۴) به اعتقاد امام خمینی (س)، این برهان به برهان خُلف نیز مشهور است؛ زیرا وقتی به اصل وجود که از ماهیات و اعدام به دور است، توجه شود، موجودیت وجود به خودی خود اثبات می شود.(۵)

(۱) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۹۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. صدیقین از مشاهده

(۲) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۹۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. اگر صدیقی

(۳) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۲۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. محتاج به دور

(۴) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۲، ص۱۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. ایمان به اصالة

(۵) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۵، ص۱۳۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.

. انتهای پیام /*