یکی از مشخصه های بارز اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی تلاش برای وارد کردن واژه ها و مفاهیم قرآنی و اسلامی در ادبیات سیاسی مسئولان و دولتمردان نظام اسلامی بود که واژه استکبار از جمله واژه هایی است که به طور عملی در این ادبیات وارد گردید. حضرت امام خمینی در تعیین استراتژی و خط مشی مبارزه با استکبار سه اصل را مورد اشاره قرار می دهند: 1- سلامت و صلح جهان بسته به انقراض مستکبرین است. 2- تغییر باید از متن جامعه سرچشمه بگیرد. 3- مقابله با مستکبرین باید ریشه ای و انقلابی باشد، نه سطحی و رفرمی.

اساساً به دلیل اینکه آینده به شکلی نامعلوم و ناپیداست، و ماهیتی راز آلود دارد، لذا توجه، پیش بینی و یا ساخت آن، برای بسیاری از متفکران و اندیشمندان جهان امری درخور نظر بوده است. چه بسا که کشف واقعیات اجتماعی آینده جامعه، قوانین آتی حاکم بر آن و شرایط و لوازم حاکم بر آن نیز نمی تواند از حوزه فکری و علاقه متفکران به اندیشیدن در مورد آن در زمان حیات خویش باشد. امام خمینی(س) که فقیهی دوربین و عالمی مصلحت اندیش بود، عصاره ای از دریافت های علمی و عرفانی خود را در رابطه با چالش ها، دغدغه ها و آینده امت اسلامی و به خصوص ایران پس از انقلاب اسلامی را در قالب وصیت نامه -سیاسی الهی خویش ارائه کردند و بنا بر اینکه این مرقومه، در قالب زمان و مکان خویش نمی گنجد و از آبشخور قرآنی سرچشمه می گیرد، هر زمان که به آن رجوع شود، می تواند راهگشای عمل باشد.

پیش من مکان مطرح نیست؛ عمل به تکلیف الهی مطرح است، مصالح عالیه اسلام و مسلمین مطرح است.

ضرورت وجود حکومت در زندگی اجتماعی بشر، آن چنان روشن است که نیازی به دلیل و برهان ندارد. حکومتی که آزادی های فردی را در چهارچوب مصالح اجتماعی حفظ کند و در پرورش استعدادها بکوشد، و مردم را به وظایف خود آشنا سازد و قوانین را اجرا کند.فطری بودن نیاز به تشکیلات حکومتی به حدی بود که وقتی پیامبر اسلام (ص) پس از هجرت به مدینه دست به ایجاد دولت اسلامی زد مردم با وجود سؤالاتی که در زمینه حیض و هلال و انفاق و دیگر مسائل عادی مطرح می کردند و از پیامبر (ص) توضیح می خواستند در این مورد (تشکیل دولت) هیچگونه سؤالی مطرح ننمودند و توضیحی نخواستند حتی جریانهای پس از رحلت آن حضرت نیز با تمامی فراز و نشیب آن از همین احساس فطری سرچشمه می گرفت.ا دقت و بررسی در ماهیت و کیفیت قوانین اسلام تردیدی نمی توان داشت که اجرای این قوانین و عمل به آنها مستلزم تشکیل حکومت است و بدون تاسیس یک دستگاه اجرائی و سازمان گسترده سیاسی نمی توان به وظیفه اجرای این احکام جامه عمل پوشانید.

معمار کبیر انقلاب اسلامی چکیده یافته های علمی و تجربی خویش را در قالب وصیتنامه سیاسی و الهی بیان کرده است. امام در بخشی از وصیت نامه سیاسی- الهی خویش فرمودند: «بی‏ تردید رمز بقای انقلاب اسلامی همان رمز پیروزی است؛ و رمز پیروزی را ملت می ‏داند و نسلهای آینده در تاریخ خواهند خواند که دو رکن اصلی آن: انگیزه الهی و مقصد عالی حکومت اسلامی؛ و اجتماع ملت در سراسر کشور با وحدت کلمه برای همان انگیزه و مقصد.»

افراد هر جامعه دارای اندیشه ها، تفکرات و تمایلات متفاوتی هستند. در ارتباط بین افراد جامعه با حکومت، گروه های موافق و مخالفی وجود دارند که با برخوردهای متفاوت حکومت روبه رو می شوند. صرف نظر از انگیزه مخالفت ها و چرایی آن ها، نحوه برخورد حکومت با گروه های مخالف در جوامع قابل بررسی است و از برخوردهای ساده و همراه با ملایمت تا برخورد خشن، ضرب و جرح و به دار کشیدن مخالفان را در طول تاریخ شاهد بوده ایم. سؤالی که مطرح است اینکه مخالفان در نظام سیاسی اسلام، از چه جایگاهی برخوردارند؟ و برخورد حاکمان با مخالفان چگونه باید باشد؟

با کمی تأمل در سیره ائمه (علیهم السلام) می توان دریافت که تلاش اولیه امیرالمؤمنین(ع) در مواجهه با مخالفت ها و معارضه های مخالفان خود پاسخ‏گویی به شبهات مخالفان بود و می‏ کوشید راهی برای پایان بخشیدن مسالمت ‏آمیز؛ نزاع و دشمنی بیابد. اگر از این راه نتیجه‏ی دل‏خواه به دست نمی‏ آمد، با مخالفان خود، تا جایی که به امنیت و وحدت جامعه ‏ی اسلامی آسیبی نمی‏ رسید، مدارا، و از شدت و خشونت پرهیز می‏ کرد. سرانجام اگر مخالفان دست به قیام مسلحانه می‏ زدند و امنیت شهرها و راه‏ها را به خطر می ‏انداختند، نوبت به برخورد قاطعانه می ‏رسید. البته امام در این مرحله نیز هیچ گاه از ارشاد و راهنمایی دشمنان غفلت نمی‏ کردند و در عمل همیشه به این اصل پایبند بودند.

اینترنت و شبکه های اجتماعی مانند بسیاری از پدیده های دیگر دارای پیامدهای مثبت و منفی می باشد که با برنامه ریزی و بالا بردن سطح آگاهی عمومی می توان از آثار مثبت آن بهره گرفت و پیامدهای منفی را کاهش داد.

چپاولگران حیله گر کوشش کردند به دست عمال به اصطلاح روشنفکر خود، اسلام را همچون مسیحیت منحرف به انزوا کشانند و علما را در چهارچوب مسائل عبادی محبوس کنند و ائمه جماعات را در مساجد و محافل عقد و ازدواج منزوی، و مقدسین از توده را سرگرم ذکر و دعا، و جوانان عزیز را سرگرم عیش و نوش، از صحنه امور سیاسی و اجتماعی و اهتمام به امور مسلمین و گرفتاری بلاد اسلامی خارج نمایند و در این امر توفیق بسزایی پیدا کردند و از این جهالت و غفلت ما سوء استفاده کردند و بلاد مسلمین را یا مستعمره خویش نمودند و یا به استثمار کشیدند و بسیاری از سلاطین و حکام مسلمین را استخدام نموده و با دست آنان ملتها را به استضعاف و استثمار کشاندند و وابستگی و فقر و فاقه و پیامدهای آنها گریبانگیر توده های دربند گردید.»(صحیفه امام، ج 18، ص 89)

این نامه در شرایطی از طرف امام خمینی(س) به قلب کمونیزم دنیا صادر شد که اتحاد جماهیر شوروی هنوز به عنوان یک مجموعه قدرتمند در شرق جهان،برقرار بود، جنگ سرد خاتمه نیافته بود، دیوار برلین به عنوان نماد جدائی شرق و غرب فرو نریخته بود و حاکمیت کمونیسم بر قانون اساسی شوروی و بر مقدرات مردم در جمهوری های این کشور هنوز برقرار بود. با این حال امام خمینی(س)، این مرد قرن، بلکه سده ها، در نامه عبرت آموز خویش به گورباچف از صدای شکسته شدن استخوانهای مارکسیسم سخن به میان آورد و وی را از روی آوردن به غرب برای حل مشکلات اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی برحذر داشت.

امام خمینی(ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی با واکاوی خاستگاه و جایگاه مجلس در جمهوری اسلامی، نمایندگان را به انجام وظیفه قانونی و اسلامی خود فرا می خواند. ایشان ضمن بیان توصیه های یازده گانه ای که به مثابه منشور نمایندگی می باشد، راهبرد تکالیف آنان را تبیین می کند و سندی راهبردی و بلند مدت و نقشه راه را نه تنها برای نمایندگان نخستین دوره مجلس شورای اسلامی بلکه برای نمایندگان همه اعصار مجلس شورای اسلامی یاد آور می شوند.

همه ما باید وحدت اسلامی را شعارمان کنیم. با وحدت، و بودن زیر پرچم «لا اله الا اللَّه» پیروز می ‏شویم. (صحیفه امام، جلد 7، صفحه 187)

توبه در لغت به معنای دست کشیدن از گناه و بازگشتن به راه حق است و به تعبیر دیگر، بازگشت به پشیمانی از گناه است. در قرآن کریم هم «توبه عبد» مطرح است و هم «توبه خدا». یک نکته مهم در این رابطه شرایط پذیرش توبه مثل جهالت و غفلت، عدم تأخیر آن تا زمان مرگ، تصمیم جدی بر ترک گناه، ندامت و...است. جدا از همه مباحثی که ذیل این مقوله میتوان مطرح کرد سوال این است که با توجه به سطوح مختلف رفتارهای مستوجب توبه (حق الناس و حق الله) شرایط پذیرش و درک توبه بعضی افراد خاص را چگونه می توان تشخیص داد؟

آن چه که بر هر عقل سلیمی واضح و مبرهن است اگر علاقه به نژاد و میهن در حدی باشد که سبب زیر پا گذاشتن حق باشد، ناپسند است. اما اگر علاقه مندی به نژاد و وطن ابزاری برای دفاع از حق و حقیقت قرار گیرد، پسندیده است. مثلا اگر علاقه به وطن ابزاری باشد برای حفظ کشور از دست دشمنان امری مطلوب است. همچنین است اگر در حدی باشد که سبب اعتماد به نفس ملت و احساس هویت شود.

امام خمینی (س) در زمینه آنچه می توان ذیل حقوق شهروندی طبقه بندی کرد، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ضمن طرح برخی مسائل فقهی و به ویژه، آن دسته از مسائلی که پس زمینه های کلامی هم دارند، با نگاهی به آینده و افقی هرچند در آن ایام دور از دسترس، توجهاتی به موضوعاتی کرده اند که نشان می دهد فقیهی با دغدغه های اجتماعی بوده اند.

در اندیشه امام سؤال های چه نظمی باید پاس داشته شود؟ و امنیت چه کسانی یا چه نظامی باید حفظ شود؟ مسائلی اساسی و محوری است و بدون پاسخگویی به آن ها نمی توان در مورد لزوم رعایت نظم و امنیت، نفیاً یا اثبا تاً سخنی گفت. به عبارت دیگر امام به عنوان یک شخصیت مکتبی و انقلابی، مدافع هر نظم و پاسدار هر امنیتی نیست بلکه در مواجهه با آن، اولین سؤال، کشف مشروعیت یا عدم مشروعیت آن است و بر اساس پاسخ دریافتی موضع بعدی اتخاذ می گردد. جلوه انقلابی و به اصطلاح رادیکال شخصیت حضرت امام در مواجهه با همین سؤال ظاهر می شود. امام آن گاه که در نظاره به نظم جهانی، آن را نظمی مدافع منافع و مطا مع جهانخواران و پایمال کننده حقوق مستضعفین می یابد، حکم به عدم مشروعیت آن داده و رسالت مقابله با آن را در خود می یابد. همین نگاه در مواجهه با حکومت شاه نیز نافذ است و طبیعی است که وقتی آن را نا مشروع و ظالمانه یافت، خود را موظف به تأمین امنیت آن نمی یابد.

در سال 57 دانشجویان دانشگاه تهران و دانشگاه های تهران در بزرگداشت روز 13 آبان یعنی همان سالروز تبعید امام و اعتراض به رژیم شاه نسبت به این حرکت، فراخوانی دادند که مراسمی در دانشگاه تهران برگزار می شود از دانش آموزان و دانشجویان و فرهنگیان خواسته بودند که بیایند مشارکت کنند مدارس و دبیرستان های اطراف دانشگاه در این روز کلاس ها را تعطیل کردند و به سمت دانشگاه تهران براه افتادند.

امام در سال های نخست پیروزی انقلاب اسلامی خواستار شدند در اداره ها و ... زن های مسلمان که می روند کار کنند، رعایت حدود حجاب اسلامی را بنمایند و .... .

یکی از اهداف عالیه انقلاب اسلامی، رهایی از وابستگی به شرق و غرب و میل به استقلال و آزادی بوده است. جایگاه شعار نه شرقی نه غربی در آرمان های نهضت اسلامی و همچنین در قانون اساسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به حدی است که می توان آن را یکی از شاخصه های مهم نظام جمهوری اسلامی دانست.

امام با اشاره به آزادی فعالیت احزاب و گروه ها، بین آزادی بیان و توطئه تمایز قائل می شود و اوّلی را طبیعی و مجاز می شمارد و دوّمی را مردود.

در مورد مشکی پوش شدن افراد و اماکن جملات ایشان همگی وصف واقع می باشد و فتوا و یا اظهار نظر یست. اما در مورد خود ایشان، در بعد از انقلاب کسی امام را در پیراهن مشکی ندیده است ولی بسیار دیده می شد که ایشان عبای مشکی بر دوش انداخته اند.

یکی از خصوصیات حضرت امام این بود که از دوران کودکی بتدریج با انواعی از ورزش ها همچون :شنا، سوارکاری، کشتی، دو،چوگان،کوه نوردی، تیراندازی و فوتبال آشنا شدند ویاد گرفتند و عمل کردند .بدین جهت می توان گفت که اولاً ایشان را باید جزو ورزشکاران تلقی کرد ثانیاً در تجلیل شخصیت ایشان این جنبه را مورد ملاحظه قرار داد ...

پیروی از امام راحل به «حرف و موضع گیری» نیست بلکه به عمل و وفاداری به آرمان های بنیان گذار انقلاب اسلامی است.

اگر دانشگاه واقعا دانشگاه باشد و دانشگاه اسلامی باشد؛ یعنی در کنار تحصیلات متحقّق در آنجا، تهذیب هم باشد، تعهد هم باشد، یک کشوری را اینها می‏ توانند به سعادت برسانند. (صحیفه امام، ج‏13، صص: 412-413)

جامعه شناسان به این سوال که ضرورت تشکیل حکومت از کجا نشأت می گیرد پاسخی کوتاه و موجز می دهند: تشکیل دولت و حکومت در همه شرایط، یک ضرورت اجتماعی است و نمی توان بی نیاز از آن بود و نیاز به تشکیل حکومت از مسائل جدید حیات اجتماعی انسان نیست. همان طور که در کتاب بررسیهای اسلامی، صفحات 177- 169 می خوانیم: فطری بودن نیاز به تشکیلات حکومتی به حدی بود که وقتی پیامبر اسلام (ص) پس از هجرت به مدینه دست به ایجاد دولت اسلامی زد مردم با وجود سؤالاتی که در زمینه حیض و هلال و انفاق و دیگر مسائل عادی مطرح می کردند و از پیامبر (ص) توضیح می خواستند در این مورد (تشکیل دولت) هیچگونه سؤالی مطرح ننمودند و توضیحی نخواستند حتی جریانهای پس از رحلت آن حضرت نیز با تمامی فراز و نشیب آن از همین احساس فطری سرچشمه می گرفت. هرگز شنیده نشد کسی بگوید: اصل انتصاب خلیفه لزومی ندارد یا دلیل بر لزومش نداریم، زیرا همه به انگیزه فطرت احساس می کردند که چرخ جامعه اسلامی بدون گرداننده، خود به خود گردش نخواهد کرد و دین اسلام این واقعیت را که در جامعه اسلامی باید حکومتی وجود داشته باشد، امضای قطعی نموده است.

از دیدگاه امام خمینی، دموکراسی شیوه ای متغیر از حکومت است- و نه حکومت مطلوب- که مؤلفه های اصلی آن منافاتی با اسلام ندارد بلکه چون اسلام همواره پاسخگوی نیازهای متنوع در هر عصر و زمانی است دموکراسی واقعی فقط در اسلام یافت می شود...

امام خمینی(ره)، همواره به فردای نسل نو و کارآمدی آنان در پهنه کوشش‏ های متنوع و انسان‏ دوستانه می نگریست. ایشان هر جوانی را به منزله ذخیره عزت و اقتدار کشور تلقی می کرد…

از جمله شغلهای بسیار مقدس شغل پزشکی است. شغلی است که اگر پزشکها به تکالیف خودشان، تکالیف انسانی خودشان عمل بکنند، این شغل بسیار شریف و یک عبادتی است. و همین طور پرستاری.

عدالت از جمله بنیادی ترین ارزشهای جوامع انسانی است که در طول تاریخ بشر مکاتب بسیاری در این رابطه سخن گفته اند و هر کدام به جنبه هایی از آن پرداخته اند. دین اسلام هم به عنوان مترقی ترین آیین زندگی بشری نمی تواند به این موضوع بی تفاوت بوده باشد و بحث در این باره بسیار دارد؛ هم در حوزه عدالت فردی و هم اجتماعی، همچنین در حوزه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و ... . امام خمینی که تربیت یافته دین مبین اسلام است تفکرات او نیز از اسلام اصیل نشأت گرفته و در عرصه عمل و رفتار نیز از همان ابتدا از جمله شعارهای اصلی مبارزه خود را مفهوم عدالت در بعد اجتماعی آن قرار داد.