قضیه خارجیه
قضیه خارجیه از دیدگاه امام خمینی (س)
موضوع هر یک از قضایا به حسب اقتضاء خصوصیت، حکمی دارد و هر یک از قضایا به اعتبار نحوه وجود موضوع به اسم مخصوصی نامیده می شود. به اعتقاد امام خمینی (س) قضایای خارجیه، قضیه ای است که در آن بر موضوع موجود در خارج حکم می شود؛ مانند «هر کس که در لشکر بود کشته شد.» (۱) به باور امام خمینی (س) مناط صدق در قضیه خارجیه، این است که نسبت و حکم با خارج مطابقت دارد؛ مثلاً اگر هلاکت مواشی در خارج محقق است، قضیه صادق است و در غیر این صورت کاذب است. (۲) بنابراین شرط صدق قضیه خارجیه آن است که موضوع قضیه در ظرف زمان متعلق به حکم، وجود داشته و حاکی از افراد باشد. (۳) امام خمینی (س) با تاکید بر عدم انحلال قضایای حقیقیه به شرطیه، فرق قضیه حقیقیه با قضیه خارجیه را در این می داند که موضوع قضیه حقیقیه منحصر در افراد خارجی بالفعل نیست، بلکه اعم از افراد فرضی و حقیقی است، برخلاف قضیه خارجیه که تنها بر افراد خارجی بالفعل صادق است. (۴) همچنین به اعتقاد امام خمینی (س) تفاوت قضیه خارجیه با قضیه ذهنیه آن است که قضیه ذهنیه موضوع آن تنها در ذهن موجود است برخلاف قضیه خارجیه که تنها بر افراد خارجی بالفعل صادق است. (۵) امام خمینی (س) از قضیه خارجیه و حقیقیه در برخی مسائل اصولی نظیر بحث تکالیف شرعی بهره برده است. (۶)
(۱) خمینی، روح الله، تنقیح الاصول، ج۲، ص۳۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۸/ ان الحکم فی کل
(۲) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۱، ص۱۸-۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵/ هلکت مواشی
(۳) خمینی، روح الله، تنقیح الاصول، ج۲، ص۳۸۵-۳۸۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۸/ المتعلق الحکم
(۴) خمینی، روح الله، تنقیح الاصول، ج۳، ص۳۴۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۸/ فلابد من فرض؛ خمینی، روح الله، انوار الهدایه، ج۲، ص۱۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵/ متصوراً علی الافراد؛ خمینی، روح الله، جواهر الاصول، ج۴، ص۴۴۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۲۳ قمری/ غایة الأمر خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۹، ص۵۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.
(۵) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۱، ص۱۸-۱۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵/ ذهنیه گویند؛ خمینی، روح الله، جواهر الاصول، ج۲، ص۷۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۲۳ قمری/ البداهة بوجوده
(۶) خمینی، روح الله، تنقیح الاصول، ج۳، ص۳۴۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۸/ التکالیف الشرعیه
.
انتهای پیام /*