پرتال امام خمینی (س): یادداشت ۸۹۸/احسان تقی زاده سالاری
در عرصه روابط بین‌الملل، هر واحد سیاسی در مسیر دستیابی به منافع ملی خود در حرکت است و آنچه که چراغ راه و هدایت سیاست خارجی کشورهاست، منافع ملی است. بر همین اساس اعتماد میان کشورها، امری ثابت و دائمی نیست. به عبارتی دیگر کشورها در عرصه سیاست خارجی و روابط بین‌الملل نه دوست دائمی دارند و نه دشمن دائمی.
در مکاتب فکری و سیاسی نظیر سازه‌انگاری، هویت دولت‌ها، به منافع ملی و همچنین اقدامات دولت شکل می‌دهند. در چنین شرایطی آنچه برای یک کشور مسلمان یا یک واحد سیاسی با هویت اسلامی علاوه بر منافع ملی، چراغ راهنمای سیاست خارجی است، می‌تواند و باید توصیه‌های قرآن و روش و شیوه پیشوایان دینی باشد از آنجا که در روابط بین‌الملل اعتماد بین کشورها دائمی نیست، کاربست عقلانیت در تعریف روابط میان کشورها امری ضروری است. در دنیای سیاست، انتظار دوستی صادقانه از کشورها، ساده‌اندیشی است. این امر در مورد کشورهای غیر دوست و دشمن، بیش از پیش نمایان و شایان توجه است. مطابق آیات و توصیه‌های قرآن، حفظ ارتباط با سایر کشورها، باید با روشی حکیمانه و با رعایت عزت مسلمین انجام گیرد.
مطالعه تاریخ نشان می‌دهد اعتماد دولت‌های مسلمان به بیگانگان، ارمغانی جز تضعیف استقلال ملی از یک‌سو و گسترش و بسط نفوذ دشمنان از دیگر سو و حتی کمرنگی و تضعیف هویت ملی و اسلامی برای امت اسلام در پی نداشته است. آموزه‌های وحیانی در این خصوص در آیه ۱۲۰ سوره بقره تبلور یافته که: «وَلَن تَرضی عَنکَ الیَهودُ وَلَا النَّصاری حَتّی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم ؛ یهود و نصاری هرگز از تو راضی نخواهند شد مگر این‌که از آئین آنها پیروی کنند...». این‌که مخالفان هیچگاه به دنبال منافع امت اسلام نبوده و نیستند بر کسی پوشیده نیست. تاریخ کشورمان به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مشحون از بدعهدی‌های مکرر از سوی کشورهای صاحب قدرت بوده است. آنچه در این میان مهم می‌نمایاند شناخت دشمن و تفکیک او از سایر دولت‌ها و کشورهایی است که با نظام اسلامی در فضایی تعاملی و احترام متقابل در ارتباطند. بر اساس آموزه‌های اسلام، هرگونه ارتباط و تعامل با غیرمسلمان به شرط حفظ ارزش‌ها و صیانت از هویت اسلامی، مشروع است. اما همان‌گونه که گفته شد حساب دشمن و دولت محارب و متخاصم جداست: «یَا أیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ عَدُوِّی وَعَدُوَّکُمْ أَوْلِیَآءَ» مطابق آیه ۱ سوره ممتحنه برگزیدن دشمن به عنوان دوست و سرپرست ممنوع است همان‌طور که تکیه و اعتماد به ظالمین، مشروع نیست: «وَ لَا تَرْکَنُوا إلَی الَّذِینَ ظَلَمُو» (آیه ۱۱۳ سوره هود).
نفی سلطه‌جویی و سلطه‌پذیری و داشتن روابط صلح‌آمیز با کشورهای غیر محارب از اصول مصرحه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که در اصل ۱۵۲ تبلور یافته است. این به معنای داشتن روابطی متوازن با کشورهای مختلف در عین به کارگیری تدبیر و هوشیاری در عرصه روابط بین‌الملل است.
امام خمینی(س) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران معتقدند: روابط ما با تمام خارجی‌ها ، براساس اصل احترام متقابل خواهد بود. در این رابطه نه به ظلمی تسلیم می‌شویم و نه به کسی ظلم خواهیم کرد (صحیفه امام، جلد۴: صفحه ۲۴۸). بر همین اساس صرف مذاکره با دشمن برای حراست از کیان نظام امری است پذیرفته به شرطی که با پرهیز از ساده‌انگاری، اجازه ندهیم کشور و یا منافع آن تبدیل به کارت بازی بیگانگان و یا فضایی برای تسویه حساب‌های قدرت‌های جهانی شود.
خلف صالح امام امت حضرت آیت الله خامنه‌ای(مُدَّظِلُّهُ العالی) در کلامی راهگشا می‌فرمایند: عقلانیت و تدبیر و کارکرد عاقلانه در مسائل مختلف در دیپلماسی در مسائل کشوری، در اداره داخل کشور، در تجهیزات، در علم، در صنعت و غیره کار لازمی است، اما اعتماد به شیاطین، اعتماد به آن کسی که با اصل وجود شما مخالف است، خطای بزرگی است (بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش ۱۳۹۵/۱۱/۱۹).
در این ایام که شاهد چند دور مذاکره غیر مستقیم وزیر محترم امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با نماینده رئیس جمهور آمریکا بوده‌ایم، باید گفت اصل این نوع مذاکرات براساس حراست از منافع ملی کشورمان، امری است پذیرفته شده اما باید به خاطر داشت که مطابق آیات الهی، کفار (دشمنان اسلام) تنها نسبت به تعهدات میان خود وفادارند و نسبت به تعهدات با مسلمانان و دول اسلامی پایبندی ندارند (تفسیر نور، آیه ۵۱ سوره مائده).
امام خمینی(س) با دشمن‌شناسی کم‌نظیر خود، چراغ راه شناخت دولت آمریکا را این چنین برای دست‌اندرکاران دیپلماسی و سیاست خارجی و عمومی مردم، روشن ساخته‌اند:
- آمریکای حلیه گر دشمن شماره یک است و به خون اسلام و استقلالشان تشنه است (صحیفه امام، جلد۲۱: صفحه ۱۷۸).
- بدانید شما با یک قدرتی مواجه هستید که اگر یک غفلت بشود؛ مملکتتان از بین می‌رود (صحیفه امام، جلد۱۲: صفحه ۱۷۵).
- بر فرض که آمریکا یک طرح صد درصد اسلامی - انسانی بدهد، ما باور نمی‌کنیم که آنها به نفع صلح و منافع ما گامی بردارند. اگر آمریکا و اسرائیل «لا اله الا الله» بگویند ما قبول نداریم، چرا که آنها می‌خواهند سر ما کلاه بگذارند، آنها که از صحبت از صلح می‌کنند، می‌خواهند منطقه را به جنگ بکشند (صحیفه امام، جلد۱۵: صفحه ۳۳۹).
امید که توجه به آموزه‌های وحیانی و عمل به توصیه‌های راهگشا امام و رهبری، در کنار به کارگیری عقلانیت راهبردی و دشمن‌شناسی، بتواند منافع ملی کشورمان را به احسن وجه تأمین نماید.
.
انتهای پیام /*