توضیحات کارشناس:

در احکام ارث آمده است که آنان که به واسطه خویشاوندی با متوفی، از او ارث می‌برند بر سه دسته‌اند.

پدر، مادر و فرزندان میت در دسته اول قرار دارند و با نبودن اولاد میت، اولاد اولاد او به ترتیب ارث می‌برند؛ به این معنی که نوه‌ میت در ارث بردن مقدم بر نتیجه او می‌باشد.

سهم الارث بسیاری از وارث‌ها را خداوند کریم طی آیات قرآن مجید بیان فرموده است که شش سهم می‌باشد و به آن "ما فرض الله" گفته می‌شود و صاحبان فرض مجموعا سیزده نفرند.

بقیه وراث که در قرآن کریم سهم معین برای آنان ذکر نشده است به قرابت ارث می‌برند.

دختر یا دختران میت در صورتی که میت فرزند پسر نداشته باشد، از کسانی‌اند که خداوند تعالی برای آنان سهم تعیین فرموده است. پس هر گاه میت هم پسر و هم دختر داشته باشد، همه به قرابت ارث می‌برند، لیکن به تصریح قرآن کریم که فرماید: یُوصِیکُمُ اللَّهُ فِی أَوْلاَدِکُمْ لِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَیَیْنِ(سوره نساء آیه11) سهم الارث فرزند پسر، دو برابر سهم فرزند دختر می باشد؛ و در این جهت فرقی بین پدر و مادر نیست. هرچند که در ذهن بعض مردم به اشتباه چنین جا افتاده است که دختر و پسر از مادر به طور مساوی و برابر ارث می‌برند.

به هر حال در کتاب تحریر الوسیله؛ ج 2، ص: 379، در بیان احکام دسته اول وراث، چنین آمده است:

«مسألة 2 لو انفرد الابن فالمال له قرابة، و لو کان أکثر فهم سواء‌ و لو انفردت البنت فلها النصف فرضا و الباقی ردا، و العصبة لا نصیب لها و فی فیها التراب، و لو کانت بنتان فصاعدا فلهما أو لهن الثلثان فرضا و الباقی ردا، و لو اجتمع الذکور و الإناث فالمال لهم للذکر مثل حظ الأنثیین‌»

بنابر این به فتوای امام خمینی (س):

... اگر پسرها و دخترها با هم باشند ارثیه مال همه آن ها است که برای پسر دو برابر سهم دختر می باشد.

تاریخ انتشار: 1391/10/05

تاریخ آخرین ویرایش: 1392/08/27