نوگرایی و نوآوری نیازمند بینش عمیق در کشف عوامل اساسی هر مشکلی است. امام خمینی(س) در حلّ مسائل پیچیده این توانایی را داشتند. یکی از مفاهیم مهمی که ایشان به آن پرداختند "استکبار و مستضعف" بود.

عبارت استکبار جهانی و مستضعفین و مقابلۀ این دو، مفهوم گسترده ای است که از آیات قرآن کریم گرفته شده و پیش از آنکه امام(س) از این عبارت برای توصیف وضعیت پیچیده جهانی استفاده نماید، این عبارت، در توصیف گروهی از قوم فرعون یا شعیب که دچار کبر و غرور شدند، بکار گرفته شده است. در سورۀ اعراف آمده است:

گروهی از قوم او دچار غرور و خودبینی شده، به مستضعفینی که ایمان آورده بودند گفتند آیا شما می دانید که صالح فرستادۀ پروردگارش می باشد آنها گفتند ما به آنچه فرستاده شده است ایمان آورده ایم. مستکبرین گفتند ما به آنچه شما بدان ایمان آورده اید کافر هستیم.[1] و امام خمینی(س) از این اصطلاح قرآنی حقایق زمان را توصیف می کردند.

پس از جنگ جهانی دوّم، با پیروزی پیمانان غربی به رهبری امریکا، سازمان مللِ متحد تأسیس شد تا با قوانین خود، عدالت را در همه ابعاد در کشورهای عضو ایجاد نماید ولی حق وتو برای کشورهای قدرتمند مانع این مهم شد و جهان فقیر از سوی دولتهای ثروتمند (مستکبر) مورد استعمار قرار گرفتند. این واقعیت تأسف بار پیوسته در حال تغییر بوده است و امروزه با تغییر شکل آن سلطه و بردگی ملتها رو به افزایش است.

انقلاب ایران زمانی به اوج خود رسید که ملتها با یاس و نومیدی سلطه را تحمل می کردند و با حمایت مستکبرین بالاخص امریکا سلطه اسرائیل در منطقه خاورمیانه گسترش یافت. در چنین شرایطی امام (س) علیه این اوضاع دردناک فریاد زد و دنیا را با استدلالهای صریح خویش از تهاجم فرهنگی گسترده آگاه می کند که با از بین رفتن روحیۀ معنوی جوانان، گریبانگیر جوامع مختلف شده است.

امام (س) ظلمهای اقتصادی را جدای از اوضاع نابسامان فرهنگی که نتیجۀ عقدۀ حقارت می باشد، نمی دانست و جهان و منطقه را عرصۀ قدرت نمایی ابر قدرتها می دانستند.

ایشان در یکی از سخنان خود فرمودند:

وابستگی نظامی را در یک یا چند ماه می توان از بین برد. همین طور از بین بردن وابستگی اقتصادی امکانپذیر است امّا از بین بردن وابستگی روحی و فرهنگی واقعاً مشکل است این وابستگی روحی از همۀ چیز بدتر است. (ر.ک. صحیفه امام؛ ج8، ص24)

تبدیل مظاهر سلطۀ جهانی به چهره های جدید، سلطۀ اقتصادی و نظامی را به سلطۀ فرهنگی تبدیل کرده است و با تشکیل کنگره های متعدد پیرامون فقر، زن و خانواده و ... قوانینی وضع می شود که می خواهد شخصیت ملتها بویژه مسلمانان را از بین ببرد و ارزشهای فرهنگی غربی را در امور مختلف زندگی وارد نماید.

چهرۀ معاصر نظام امپراطوری، قانونی جلوه دادن خود در سطح بین المللی است که متکی به قدرت اقتصادی و نظامی می باشد و سازمانهای بین المللی و دستگاههای تبلیغاتی و فرهنگی به حمایت از این نظام جدید جهانی برخاسته اند و با تهدید ملتها به محاصره و تهدید نظامی، در بسیاری از مراحل به پیش می روند.

 امام راحل می فرماید:

ای مسلمانان همۀ جهان! ای مستضعفین خسته و در بندِ سلطۀ ستمگران، بپا خیزید و متحد شوید و از فریادهای طاغوتها نترسید که این قرن به اذن خداوند قادر، قرنِ غلبه مستضعفین بر مستکبرین و غلبۀ حق بر باطل خواهد بود. (ر.ک. صحیفه امام؛ ج12، ص319)

وقتی استکبار در عرصه های سیاست، اقتصاد و فرهنگ جلوه گر می شد امام(س) مبارزۀ با زمینه فرهنگی استکبار را اولویت می بخشید، چرا که تهاجم فرهنگی به خصوص از طریق وسایل ارتباط جمعی، سبب ویران شدن بنیۀ فرهنگی جامعه می شود و تقلید از عادات و رسوم غربیها در خوراک و پوشاک و دیگر جنبه های زندگی را به دنبال دارد. به طوری که غربزدگان چنین فکر می کنند که لازمۀ کسب تکنولوژی غرب، تقلید از عادتهای اجتماعی آنان است.

بی شک فرهنگ هر جامعه از مهمترین و بزرگترین عناصر مؤثر در جامعه است و اساساً فرهنگ هر جامعه ای هویت و موجودیت آن جامعه را شکل می دهد و انحراف فرهنگی احساس کمبود را در جامعه پدید می آورد، حتی اگر از نظر اقتصادی، و سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند باشد.(ر.ک. صحیفه امام؛ ج15، ص243)

برگرفته از " استکبار و مفهوم امروزی آن"

برای کسب اطلاعات بیشتر به تبیان "استضعاف و استکبار از دیدگاه امام خمینی (س)" مراجعه کنید.

 

 

. انتهای پیام /*