محمدرضا پهلوی وقتی از چند و چون قیام تبریز آگاه شد در ساعت یازده صبح به وسیله سپهبد جعفری دستوراتی داد که مفاد آن چنین بود: «۱. در انجام امور وظایف محوله به هیچ وجه سستی به کار برده نشود. ۲. دستگیر شدگان و زخمی ها بازجویی و شناسایی شوند. ۳. کسانی که مغازه ها را بسته اند نهایت شدت عمل با آنها عمل شود. ۴. به بانکهایی که خسارت وارد شده مأمورین گزارش تهیه و مشخصات متهمین به دادگاه داده شود تا خسارات وارده جبران گردد. » بنابر همین دستور بود که مراقبتهای شدیدی از بیمارستانها توسط ساواک به عمل آمد که به آن اشاره خواهد شد. همچنین جمشید آموزگار (نخست وزیر) نیز در تماس تلفنی خود با استاندار آذربایجان شرقی از قول شاه اضافه کرد که همه پمپ بنزینها ، مخازن نفت بنزین و کارخانجات تحت حفاظت و مراقبت شدید قرار گیرد.
ساعت ۳۰ / ۱۲ ارتش وارد شهر تبریز شد. چنین اقدامی قطعاً با نظر شخص شاه صورت گرفت و به نیروهای تابع یگانهای تیپ مرند و گردان مراغه دستور داده شد در خیابانهای اصلی شهر مستقر شوند. همچنین برای نمایش قدرت و به وحشت انداختن مردم بنا شد دو دستگاه تانک چیفتن، دو دستگاه نفربر و یک دستگاه تانک اسکورپین در مقابل استانداری و بانک ملی مرکزی بایستند. پس از ورود ارتش، شهربانی تحت امر نظامیان قرار گرفت. در تبریز حکومت نظامی اعلام نشد، اما آرایش نیروهای نظامی به نحوی بود که عملاً چنین تصوری در اذهان مردم به وجود آورد. اینکه چرا دستور داده شد.

نیروهای تیپ ۲ مرند و نیز گردان مراغه – که هر یک از تبریز به ترتیب ۴۵ و ۱۲۰ دقیقه فاصله دارند – برای سرکوب قیام به این شهر بیایند و از سربازان پادگان تبریز برای مقابله با مردم استفاده نشود، پاسخ صریحی نمی توان داد. شاید مرکز آموزش پشتیبانی در تبریز به دلیل ماهیت آموزشی و غیر رزمی بودنش امکان رویارویی با مردم را نداشت. اما همان روز در سطح شهر شایع شد که «سربازان پادگان تبریز از رفتن و جلوگیری از اغتشاشات امتناع نموده و بدین جهت از سربازان پادگان مراغه (و مرند) برای این منظور استفاده می گردد. » شایعه دیگر این بود که «سربازان پادگان تبریز روی تانکها نوشته بودند ما بر روی برادران و خواهران خود تیراندازی نمی کنیم. » اگر نظریه ساواک مبنی بر بی اساس بودن این شایعات درست باشد، با این حال رد و بدل شدن چنین حرفهایی نشان از جدا نبودن پیکره مردمی ارتش از توده مردم بود و اینکه نگاه عامه به ارتش شاهنشاهی یکسره سیاه نبود و آنان بین سران ستاره دار و نیروهای فرودست آن تفاوت قائل بودند.

منبع: تبریز در انقلاب؛ ص ۲۳۹ - ۲۴۰

. انتهای پیام /*