ضرورت: کلمات گاهی بر اثر کثرت استعمال از معنا تهی می گردند در پاره ای از مواقع آن چنان تکرار می شوند که تمامی افراد یک جامعه معنای آنان را بدیهی می شمرند. در چنین محیطی است که خطر ابتذال مفاهیم پدیدار می گردد و اجتهاد زمانی و مکانی پیرامون ایشان از بین می رود تا در نهایت بعد از چندین نسل به فراموشی سپرده شود .

از این نظر هر از چند گاهی باید دستمال در دست گرفت تا غبار را از روی واژه ها زدود و تعریفی جدید از آنها ارائه کرد. یکی از مفاهیمی که نیاز به این مهم دارد مفهوم مبارزه و مقاومت در تفکر انقلاب اسلامی است .

پیشینه: اگر امروز کسی نگاهی به تصاویر تلویزیون پیش از انقلاب بیندازد تهران را شهری می بیند که در آن اثری از غم واندوه وجود ندارد مردم نوعی زندگی عرفی پیش گرفته اند و خوشحال و خندان برای آینده خود برنامه ریزی می کنند. اما در لایه های میانی اجتماع ارزش ها متفاوت هستند این لایه که شامل قشر کثیری از دانشجویان و طبقات محروم می گردید علی رغم تمامی اختلافات بنیادی و جهان شناسی خود اما در یک موضوع مشترک بودند و آن لزوم مبارزه با حکومت طاغوت بود .

اما مفهوم مبارزه مفهومی بسیط نبود چرا که تفاوتی بنیادین ما بین دیدگاه اسلامی و مکتبی از یک سو وجریان مارکسیست و غیرمذهبی از سوی دیگر وجود داشت. گروه اول مبارزه را از متن دین استخراج می کردند و گروه دوم ضمن نفی دین برای مبارزه هویتی مستقل قائل بودند. حتی سازمان مجاهدین خلق (منافقین) که خواست جمع بین هویت اسلامی و مارکسیسم به عنوان علم مبارزه را داشتند در این راه ناکام ماندند و پس از چندی به ورطه التقاط افتادند که خود داستانی غم انگیز دارد.  

اما در نهایت به دلیل باورهای عمیق دینی مردم وهمچنین رهبری حضرت امام خمینی (س) که در آن واحد سمبل مذهب و مبارزه بود این قرائت اسلامی از مبارزه و مقاومت توانست به پیروزی برسد. جریان اسلامی پس از پیروزی انحصار بسیاری از مفاهیم را از دست مارکسیستان خارج نمود و خود شروع به باز تعریف نمودن آنها کرد. اوج این نمونه را می توان در اشغال سفارت آمریکا و تایید آن از سوی رهبر انقلاب دانست از آن به بعد امپریالیسم ستیزی تعریفی دوباره یافت. همچنین  صدور انقلاب اسلامی و حمایت از تمامی مستضعفان جهان گام دیگری در جهت نشان دادن ابعاد تفکر مبارزاتی اسلام بود .

آفت ها و آسیب ها: بعد از این مقدمه باید به تحلیل و بررسی مشکلات و آسیب های تفکر مبارزه و مقاومت در دوران پسا انقلابی پرداخت. به طور کلی باید گفت حفظ تفکر مقاومت در دوران ثبات بسیار سخت تر از دوران پیروزی است. در دوران ثبات به دلیل فروکش قهری شور پیروزی  توجیه مبارزه و مقاومت دشوار است و این امر با آمدن نسل های جدید که دوران پیروزی و پیش از آن را ندیده اند فوق العاده حساس می گردد. در این مرحله است که نیاز به پویایی مفاهیم بوجود می آید تا از رسوب آنها جلوگیری شود. نمونه بارز رسوب مفاهیم را می توان در کوبای امروز دید کوبا که روزی به خاطر انقلاب ضد استعماری خود سرآمد کشورهای مبارزو ضدآمریکایی بود امروز به دلیل آنکه آرمان های خود را مطابق زمان و نسل های حاضر به پیش نبرده است مدام درجا می زند و تنها تاثیر گذاری بین المللی آن صدور عکس های چه گوارا به سایر ملت های آمریکای لاتین است.

از نمونه های موفقی که طی سال های اخیر توانسته است به خوبی آرمان های خود را در دوران ثبات احیا وبسط دهد حزب الله لبنان می باشد. حزب الله که به صورت یک جنبش انقلابی ظهور کرد به سرعت توانست الگوی مقاومت اسلامی را که در ایران زاده شده بود در لبنان پیاده کند. حزب الله در عین اینکه یک نهضت انقلابی بود اما در اکثر خدمات مدنی وارد گشت وتجربیات موفقیت آمیزی بدست آورد. این امر مقاومت اسلامی لبنان را از یکی از آسیب هایی که همواره جنبش های عربی را تهدید می کند رهایی داد جنبش های انقلابی در جهان عرب همواره حیات خود را در شرایط انقلابی تعریف می کنند به همین دلیل در دوران ثبات منبع مشروعیت و متاعی برای عرضه ندارند. اما حزب الله با ورود به دولت و حیطه خدمات مدنی حتی در صورت نابودی اسرائیل یا ایجاد یک آتش بس طولانی باز هم قادر است ادامه حیات دهد و پویایی خود را حفظ کند. و به نظر می رسد این پویایی که به طور نمومه در مورد حزب الله بیان شد، همان تشکیل یک گروه اسلامی – ملی است که در نظر امام امت دارای جایگاه بلندی است. « آنچه کرارا تذکر داده ام، و رمز پیروزی است، اتحاد گروه های دانشجویی و تشکیل یک گروه اسلامی – ملی است . » (صحیفه امام، ج۱۰، ص:۸۰)

نتیجه: تفکر مبارزاتی اسلام که با مرحوم امام خمینی(س) حیاتی دوباره یافت امروز در جمهوری اسلامی باید بالنده تر از کذشته باشد و برای رسیدن به این مهم بنا به فرموده رهبر معظم انقلاب نیاز سنجی و دشمن شناسی کرد. بدین معنا که اگر در سال اول انقلاب مبارزه اخراج بیگانه از کشور بود و در دهه اول انقلاب دفع تجاوز بیگانه در اولویت مبارزه بود امروزه باید مبارزه را تقویت فرهنگ اسلامی و بومی در مقابل فرهنگ وارداتی دانست. این امر به معنای نفی داد و ستد فرهنگی نیست بلکه نوعی مبارزه نرم است که از الزامات دهه سوم انقلاب به شمار می رود .

نوشته : عبدالله رحمت پور

 

. انتهای پیام /*