توضیحات کارشناس:

حج و عمره هر یک دارای اعمال مخصوص به خود است که با کیفیت مشخص و ترتیب معین انجام می‌گیرد.

اعمال واجب عمره تمتع به ترتیب عبارت است از: احرام عمره، طواف عمره و نماز آن‌، سعی و تقصیر. و در عمره مفرده طواف نساء و نماز آن که بعد از تقصیر انجام می‌گیرد، نیز واجب می‌باشد.

و اعمال واجب حج عبارت است از: احرام حج، وقوف در عرفات، وقوف در مشعر، اعمال روز عید قربان در منی یعنی رمی جمره عقبه، ذبح یا نحر قربانی و حلق یا تقصیر؛  اعمال مکه که مراد از آن طواف حج و نماز آن، سعی و طواف نساء و نماز آن‌می‌باشد؛ مبیت در منی و رمی جمرات سه‌گانه.

مناسک حج و عمره که فهرست آن گذشت هر چند که همه آن‌ها عبادت محسوب می‌شوند و باید تک تک آن‌ها به انگیزه اجرای فرمان خداوند بزرگ و رضای او و با اخلاص و به قصد قربت انجام شود، لیکن طهارت از حدث یعنی انجام غسل‌های واجب و وضو شرط بعضی از آن‌هاست نه همه آن‌‌ها.

از بین تمام اعمال حج و عمره فقط طواف‌های واجب و نماز‌های طواف است که مشروط به طهارت بوده و به هنگام انجام آن باید با وضو بوده و غسل واجب به گردن نباشد.

این مطلب از مطالعه شرایط صحت یک به یک اعمال حج و عمره به بدست می‌آید.

با مطالعه کتاب الحج تحریر امام خمینی ره روشن می‎‌گردد که به فتوای ایشان صحت طواف و نماز طواف مشروط به طهارت از حدث می‌باشد.

مشروط بودن طواف واجب را در جلد اول تحریرالوسیله صفحه 394 در واجبات طواف ذکر کرده و فرموده‌اند:

«الثانی- الطهارة من الأکبر و الأصغر، فلا یصح من الجنب و الحائض و من کان محدثا بالأصغر، من غیر فرق بین العالم و الجاهل و الناسی.»

همچنین است نماز طواف واجب که به منزله فریضه صبح بوده و هر چیزی که در فریضه صبح معتبر است در آن نیز شرط و معتبر می‌باشد. پس به حکم آیه 6 سوره مائده «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَی الصَّلاَةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَ أَیْدِیَکُمْ إِلَی الْمَرَافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُءُوسِکُمْ وَ أَرْجُلَکُمْ إِلَی الْکَعْبَیْنِ وَ إِنْ کُنْتُمْ جُنُباً فَاطَّهَّرُوا ... »  غسل و وضو شرط نماز طواف است که آن را حضرت امام ره در کتاب تحریر و در ضمن احکام نماز طواف، با عبارت «... و هذه الصلاة کسائر الفرائض فی الاحکام» بیان نموده‌اند.

اما نسبت به سایر اعمال چنین نیست و حضرت امام خمینی ره به هنگام سخن در باره آن‌ها تصریح به عدم شرطیت غسل و وضو نموده‌اند.

به طور مثال نسبت به احرام و سعی تصریح دارد که:

«مسألة 27- لا یشترط فی الإحرام الطهارة من الحدث الأصغر و لا الأکبر‌، فیجوز الإحرام حال الجنابة و الحیض و النفاس‌.» (تحریر الوسیلة؛ ج‌1، ص: 418)

«مسألة 3- لا یعتبر الطهارة من الحدث و لا الخبث و لا ستر العورة‌ فی السعی، و إن کان الأحوط الطهارة من الحدث‌.» (تحریر الوسیلة؛ ج‌1، ص: 401)

همچنین است در باره رمی که نسبت به آن به صراحت نوشته‌اند:

«مسألة 4- لا یعتبر فی الحصی الطهارة و لا فی الرامی الطهارة من الحدث أو الخبث‌» (تحریر الوسیلة؛ ج‌1، ص: 445)

 14/7/1392