توضیحات کارشناس:

تنوع دین و مذهب در بین جمعیت‌ها و ساکنان مناطق؛ سهولت و ازدیاد مهاجرت‌ها؛ ضرورت و فراوانی مسافرت‌های شغلی، تحصیلی، تحقیقی و تفریحی  و بالمآل اجتناب ناپذیر شدن ارتباط رو به گسترش بین پیروان ادیان؛ و تغییر و گسترش جغرافیای عاطفه و احساس از علل و عواملی است که سؤالاتی از این دست را دغدغه ذهنی، نیاز و مورد ابتلاء مسلمانان بسیار قرار داده است. به همین جهت، تبیین و شناخت حدود آن برای مسلمانی که در معرض چنین مسائلی است امری مهم و  یک واجب شرعی است.

ازدواج دائم یا موقت مرد مسلمان با زنان کافر غیرکتابی و زن مرتد فطری یا ملی، جایز نمی‌باشد. این محل مسأله بین فقها محل اختلاف نیست. (رجوع شود به جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، کتاب‌النکاح، فی اسباب التحریم، السبب السادس: الکفر) 

اما این که آیا مرد مسلمان می تواند با زن اهل کتاب (یهودی و نصرانی) ازدواج نماید یا خیر؟ اقوال مختلفی در این باره در فقه وجود دارد. اشهر اقوال ممنوع بودن ازدواج دائمى و جایز بودن ازدواج انقطاعى است؛ و گفته شده است که مطلقا ممنوع است؛ و جایز بودن به طور مطلق را هم گفته‌اند.

ازدواج موقت مرد مسلمان با زن اهل کتاب جایز است، اما ازدواج دائمی به احتیاط واجب ممنوع می‌باشد.

در کتاب تحریر الوسیلة آمده است:

... و کذا لا یجوز للمسلم تزویج غیر الکتابیة من أصناف الکفار و لا المرتدة عن فطرة أو عن ملة، و اما الکتابیة من الیهودیة و النصرانیة ففیه أقوال، أشهرها المنع فی النکاح الدائم و الجواز فی المنقطع، و قیل بالمنع مطلقا، و قیل بالجواز کذلک، و الأقوى الجواز فی المنقطع، و اما فی الدائم فالأحوط المنع. (ج 2؛ کتاب‌النکاح، القول فی الکفر)

بنابر این: به فتوای امام خمینی (س):

براى مرد مسلمان ازدواج کردن با زنان کافر غیرکتابی و زن مرتد فطری یا ملی مطلقا جایز نمی‌باشد.

ازدواج موقت مرد مسلمان با زن اهل کتاب جایز و صحیح است.

ازدواج دائم مرد مسلمان و زن مسیحی و یهودی به احتیاط واجب ممنوع می‌باشد.

ازدواج مرد مسلمان با زن زرتشتی به هیچ وجه جایز و صحیح نیست

گرچه همان‌گونه که گذشت به فتوای امام خمینی ره ازدواج موقت مرد مسلمان با زن اهل کتاب جایز و صحیح است لیکن این فتوا شامل حال زن زرتشتی نبوده و ایشان ازدواج مسلمان با زن زرتشتی را به هیچ وجه جایز و صحیح نمی‌دانند. و در تحریر الوسیلة فرموده‌اند:

الأقوى حرمة نکاح المجوسیة، و اما الصائبة ففیها إشکال حیث إنه لم یتحقق عندنا إلى الآن حقیقة دینهم، فان تحقق انهم طائفة من النصارى کما قیل کانوا بحکمهم‌. (همان، مسأله 1)

یعنی:  بنابر اقوى ازدواج با زن زرتشتی حرام است و اما در حرمت ازدواج با زن صائبى اشکال است‌؛ چون‌که حقیقت دین آنها تاکنون نزد ما روشن نیست. پس اگر ثابت شود که آن‌ها طایفه‌اى از نصارى هستند- آن‌گونه که گفته شده است- در حکم نصاری مى‌باشند.

1392/10/17