در ابتدای مطلب، عین عبارات امام خمینی(س) نقل می شود.
«اگر فرض کنید که حفظ جان یک نفر مسلمانی، حفظ جانش وابسته [به] این است که شما شرب خمر کنید، واجب است بر شما؛ دروغ بگویید، واجب است بر شما. احکام اسلام برای مصلحت مسلمین است، برای مصلحت اسلام است. اگر ما اسلام را در خطر دیدیم، همه مان باید از بین برویم تا حفظش کنیم. اگر دماء مسلمین را در خطر دیدیم، دیدیم که یک دسته دارند توطئه می کنند که بریزند و یک جمعیت بی گناهی را بکشند، بر همه ما واجب است... حفظ جان مسلمان بالاتر از سایر چیزهاست. حفظ خود اسلام از جان مسلمان هم بالاتر است.» (صحیفه امام، ج15، ص116)
همانطور که در کلام امام(س) آمده است؛ احکام اسلام [بلکه تمام قوانین] به جهت مصالح وضع می شود. بنابراین اگر با اجرای این حکم، مصلحت بالاتری از بین می رود، در این صورت رعایت مصلحت کمتر لازم نیست و این یک موضوع عقلایی است و همه انسان ها به آن معترف هستند. در همین مثالی که امام ذکر کرده است شرابخواری که زیان هایی به شخص و جامعه وارد می کند، اگر در موردی، ترک نوشیدن چند قطره شراب موجب از بین رفتن یک فرد باشد، دیگر به زیان کمتر توجه نمی شود.
بحث دروغ نیز چنین است. مثلا یک فرد جنایتکار تصمیم به کشتن فرد بیگناهی گرفته است و شما از مخفیگاه او خبر دارید، اکنون اگر به دلیل راستگویی محل پنهان شدن او را نشان دهید. خون وی ریخته می شود، آیا می توان راستگویی را در اینجا پسندیده و اظهار بی اطلاعی را که دروغ است، ناپسند دانست؟ نه! هرگز.
بنابراین باید با دقت تمام ملاحظه کرد، آیا چنین دروغی به چه نتیجه ای می رسد. اگر به نظر عقل و عقلاء، این دروغ موجب حفظ جان مسلمان، آبروی مسلمان و ... و یا اسلام می شود، جایز می شود و گرنه، جایز نیست. باید توجه داشت مراد از حفظ اسلام دو چیز می تواند باشد: یکی جامعه اسلامی و دیگر دین اسلام. اگر دروغی بتواند جلوی نابودی جامعه اسلامی را بگیرد، مثلا دشمنی که قصد نابودی سرزمینی را دارد مانع آن شود و یا اگر دروغی بتواند جلوی از بین رفتن اسلام را در بین مردمی بگیرد، در این صورت جایز است.
باتوضیح بالا معلوم شد که ملاک تشخیص مورد اهم است و این نیاز به دقت فراوان دارد و توجیه نمی تواند راهی برای خلاف های انسان ها به حساب آید.
.
انتهای پیام /*