میرزا محمود حجت
آشنایی چندین ساله با امام قسمتی در نتیجه تماس علمی و استفاده مباحث فلسفی و عرفانی از محضر ایشان (که پس از مراجعت از درس خارج آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری ـ قدس سره الشریف ـ در یکی از حجرات مدرسۀ فیضیه با شرکت پنج ـ شش نفر از فضلای حوزه انجام می شد) و قسمتی نیز در امور عادی و غیر علمی که اوقات فراغت از درسها پیش می آمد، بوده که به واسطه بُعد زمانی(قریب شصت سال) و عدم اجازه محیط آن زمان به مذاکره در امور سیاسی و عدم مظنّه زعامت معظم له بر مسلمین که ایجاب نماید جزئیات رفتار و گفتار و نظرات ایشان دقیقاً یادداشت شود، خاطرات از ذهن محو گردیده و با کهولت و ضعف قوه حافظه، تجدید آن غیرمقدور می باشد. البته برخی مطالب از جنبه مثبت بودن آن به خاطر خطور می نماید؛ از آن جمله منظم بودن معظم له در رفتار و نداشتن یک بار تأخیر در حضور به موقع در درس و بحث؛ و همچنین آداب معاشرت ایشان با شاگردان که گاهی به واسطه دقت و اهمیت و بلندی معانی و مقاصد در درس اسفار صدرالمتألهین ـ قدس سره ـ اشکالات و ایرادات شاگردان با صدای بلند ادا می شد و ایشان با صبر و حوصله کامل با بیانی مشمول آیه مبارکه «و جادلهم بالتی هی احسن» پاسخ کافی می فرمودند و در همین هنگام عده ای از طلاب مدرسه جلو ایوان حجره جمع می شدند که ببینند موضوع چیست؛ و مطالبی که در درس فلسفه مطرح شد، حاکی از این بود که معظم له از علم هیأت و نجوم اطلاع کافی داشتند.