دامنه فقهی آثار تغییر جنسیت
دامنه فقهی آثار تغییر جنسیت از دیدگاه امام خمینی (س)
تغییر جنسیت از مسائل جدید و از پدیده های پزشکی صد سال اخیر است. در فقه نیز که عهده دار استنباط و بیان حکم شرعی موضوعات است نه تنها از حرام بودن و نبودن آن بلکه از واجب بودن و نبودن آن در بعض موارد نیز بحث به میان آمده است.
۱- تعریف تغییرجنسیت
به تبدیل، آشکارسازی و یا تعیین جنسیت فرد با عمل جراحی تغییر جنسیت گفته می شود.
۲- انواع تغییر جنسیت
انواع تغییر جنسیت که امام خمینی (س) در تحریرالوسیله درباره حکم آن ها به طور صریح یا غیرصریح اظهارنظر کرده اند به شرح زیر است.
۲.۱- تبدیل شدن از یک جنس به جنس دیگر
این معنا بر دو گروه صادق است. گروه نخست افرادی که هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی دچار هیچ نقص، ابهام و یا اختلالی نیستند و با این حال درصدد تغییر جنیست فعلی خویش برمی آیند.
گروه دوم اشخاص تراجنسیتی هستند؛ این ها گرچه دارای جنسیت واحد و آشکار بوده و از جهت فیزیکی با هیچ گونه نقص یا ابهامی روبرو نیستند لیکن ازنظر روان|روانی خود را از گروه جنس مخالف دانسته و به همین دلیل جنسیت خود را به جنس دیگر که روان خود را متعلق به آن می دانند تغییر می دهند. (۱)
۲.۲- تعیین و یا رفع ابهام از جنسیت شخص خنثی
یکی از اقسام تغییر جنسیت، تعیین و یا رفع ابهام از جنسیت شخص خنثی (دوجنسیتی) است. (۲)
۲.۳- آشکارسازی جنسیت مستور
این شامل افرادی است تک جنسیتی که از جنسیت واحد واقعی اما پنهان برخوردارند؛ و کسی که در ظاهر زن به نظر می آید درواقع مرد است و بالعکس. پس این ها در حقیقت با عمل جراحی تنها جنسیت مستور و پوشیده خود را آشکار می سازند. (۳)
۳- دامنه فقهی آثار تغییر جنسیت
به لحاظ نسبت و ارتباط نوع جنسیت انسان با موضوع برخی از حقوق و تکالیف، دامنه تأثیر تغییر جنسیت، به ابواب عبادی و غیر عبادی فقه، از تقلید و طهارت گرفته تا حدود و دیات قابلیت گسترش دارد. لذا علاوه بر بحث از حکم شرعی نفس عمل و سخن از جواز و عدم جواز آن، چگونگی حقوق و تکالیف فرد و جامعه بعد از اقدام اشخاص و تحقق تغییر جنسیت آنان نیز نیازمند تحقیق و بررسی است.
آثار تغییر جنسیت فراتر از خود فرد بوده و دیگر اشخاص اعم از فرزندان و اقوام و سایر افراد اجتماع را نیز مرتبط و درگیر می سازد. به همین جهت سبب پیدایش فروع زیادی در ابواب مختلف فقه شده است؛ و تأثیرات مالی و غیرمالی زیادی را به دنبال داشته و شکل و چگونگی مراوده او با دیگر انسان ها و مناسبات افراد اجتماع با وی را دستخوش تحول اساسی می گرداند.
نظیر تحولاتی که در نوع نسب افراد و به تبع آن در توارث و طبقات ارث و سهم الارث وراث به دنبال تغییر جنسیت رقم می خورد، و یا در چگونگی محرمیت افراد با یکدیگر مثلاً اگر مادر شوهر تغییر جنسیت داده و تبدیل به مرد شود آیا کماکان محرم زنِ پسرِ خویش هست یا خیر؟ و یا بطلان و عدم بطلان عقد نکاح پیشین بعد از تغییر جنسیت فرد متأهل و تکلیف مهریه زن با تغییر جنسیت هر یک از زوج یا زوجه و یا تغییر جنسیت هم زمان هر دو؛ و مانند سقوط و عدم سقوط عده و غسل حیض و نفاس و استحاضه درصورتی که تغییر جنسیت زن در زمان عده یا قبل از انجام غسل حیض و نفاس و استحاضه صورت گیرد؛ همچنین است سقوط و عدم سقوط ولایت پدر با تبدیل شدن جنسیت وی به زن و یا صاحب ولایت شدن و نشدن مادر با تبدیل جنسیت او به مرد؛ و قس علی هذا.
امام خمینی (س) که بیش از نیم قرن قبل، مباحث پایانی کتاب تحریرالوسیله خویش را تحت عنوان "البحث حول المسائل المستحدثة" به بررسی مسائل جدید ازجمله مسئله "تغییر جنسیت" اختصاص داده و به عنوان نخستین فقیه آن را وارد حوزه فقه و فتوا نموده است، علاوه بر فتوا به عدم حرمت تغییر جنسیت، درباره احکام برخی از موضوعات مثل نسب، توارث، نکاح، ولایت و .... اظهارنظر کرده است. (۴)
(۱) امام خمینی (س)، تحریرالوسیلة، ج ۲ ص ۶۶۸ مساله ۱
(۲) امام خمینی (س)، تحریرالوسیلة، ج ۲ ص ۶۶۸ مساله ۱
(۳) امام خمینی (س)، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص: ۶۶۸ و ۶۷۰ مساله ۲ و ۱۰
(۴) امام خمینی (س)، تحریرالوسیلة، ج ۲ ص ۶۶۸ -۶۷۰ مساله ۱ تا ۱۰
.
انتهای پیام /*