فضولی
فضولی از دیدگاه امام خمینی (س)
فضولی به کسی گویند که ملک غیر را بدون اذن او بفروشد.
معانی فضولی
از شرایط صحت و نفوذ عقود آن است که متعاملین و متعاقدین از اهلیت برای معامله و عقد برخوردار باشند. در کتاب بیع، مالک تصرف بودن فروشنده و خریدار ازجمله شرایط طرفین معامله بیان شده است (۱) پس معامله از سوی غیر مالک درصورتی که وکیل مالک نباشد، یا بر وی ولایت نداشته باشد (مانند پدر و جدّ پدری و وصی از طرف آن دو و حاکم شرع)، واقع نمی شود. همچنین معامله از کسی که به خاطر سفاهت یا افلاس یا دیگر اسباب حجر، محجور است، تحقق نمی یابد. (۲) زیرا آنان فضولی اند نه مالک تصرف. پس فضولی فضولی شخص بالغ و عاقلی است که با قصد و اختیار و بدون داشتن مالکیت بر تصرف، طرف عقد قرارگرفته است.
معنای عدم وقوع معامله از سوی فضولی
معنای اینکه بیع از کسی که مالک تصرف نیست، واقع نمی شود، این است که: اقدام او نفوذ و تأثیر ندارد، نه آن که لغو باشد؛ پس اگر مالک، عقد او را ، یا ولیّ، عقد سفیه را و یا طلبکارها، عقد مفلس را اجازه دهند صحیح و لازم می شود. (۳) و در این جهت فرقی نیست که آن شخص قصد کرده باشد که بیع برای مالک واقع شود و یا برای خودش، مانند بیع غاصب و کسی که معتقد است که خودش مالک است. همچنین فرقی نیست در این که مالک قبلاً او را از آن منع کرده باشد یا منع نکرده باشد؛ با اشکالی که در این مورد (با منع قبلی) هست. (۴)
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۵۴۱، کتاب البع، القول فی شرائط المتعاقدین.
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۵۴۱، کتاب البع، القول فی شرائط المتعاقدین.
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۵۴۲، کتاب البع، القول فی شرائط المتعاقدین، مسألة ۴.
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۲۲، تحریرالوسیلة، ج ۱، ص: ۵۴۲، کتاب البع، القول فی شرائط المتعاقدین، مسألة ۵.
.
انتهای پیام /*