سعادت و شقاوت
سعادت و شقاوت از نگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) در بیان حقیقت سعادت و شقاوت معتقد است، حقیقت سعادت مساوق وجود است و اختلاف مراتب سعادت بر پایه تفاوت کمال وجود می باشد(۱) و سعادت همان کمال و راحتی مطلق است. در مقابل شقاوت که فقدان این کمال و سعادت می باشد. امام خمینی (س) ملاک در سعادت و شقاوت هر شخصی را سه چیز می داند: ادراک کننده، ادراک شونده و ادراک، هر اندازه این ادراکات سه گانه قویتر باشند، انسان از سعادت بالاتری برخوردار است و برعکس هرچه ضعیف تر باشند، انسان به سوی شقاوت نزدیک تر است. بنابراین هر نفسی که ملکات خود را با شریعت الهی و عقل هماهنگ کند، سعادتمند است.(۲)
امام خمینی (س) سعادت و شقاوت را به اعتبارات گوناگون تقسیم کرده است، از جمله: ۱- سعادت و شقاوت حسی، خیالی و عقلی ۲- سعادت و شقاوت فردی و اجتماعی ۳- سعادت و شقاوت مطلق و نسبی. ایشان معتقد است شقاوت به دو بخش تقسیم می شود: الف) شقاوتی که در برابر وجود کمال های آن است که بازگشت آن به عدم و نقصان است. ب) شقاوتی که گونه ای از وجود را داراست و آن شقاوت اکتسابی است که از جهل و نادانی و باورهای فاسد و اوهام خرافی پدید می آید.(۳) ایشان در توضیح روایتی که می گوید: «الشقی، شقی فی بطن امه»(۴) معتقد است معنای این حدیث این نیست که شقاوت ذاتی است؛ زیرا شقاوت ذاتی و لازمه ذات نیست بلکه انسان با اختیار خود آن را به دست می آورد و انسان میتواند با پایبندی به شریعت، جلوی این اقتضای ذاتی شقاوت را گرفته و سعادتمند شود.(۵) پس همه افراد بلکه همه موجودات بر فطرت عشق به کمال آفریده شده اند و در جهان هستی موجودی نیست که بر شقاوت ذاتی خلق شده باشد؛ البته امام خمینی (س) این روایت مذکور را به مرتبه نفس الامری نیز تفسیر کرده که در مرتبه علم الهی همه سعادت ها و شقاوت ها معلوم و تقدیر شده است و انسان با اختیار خود سعادت یا شقاوت خود را انتخاب می کند.(۶)
(۱) خمینی، روح الله، الطلب و الاراده، ص۷۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۷۹. المساوق
(۲) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۱۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. موازین
(۳) خمینی، روح الله، انوار الهدایه، ج۱، ص۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. السبیّة
(۴) صدوق، التوحید، ص۳۵۶.
(۵) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی (س)، ج۳، ص۲۶۷-۲۶۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۵. شقی
(۶) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۶، ص۲۲۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*