عبودیت
عبودیت از دیدگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) عبودیت در اصطلاح اهل معرفت، جوهری می داند که باطن آن ربوبیت است(۱) و معتقد است عبودیت، خضوع تام در برابر خداوند و فنای در حضرت ربوبیت و القای انانیت، خودپرستی و همچنین تعلق به عزّ قدس الهی و انقطاع به سوی خداوند است.(۲) امام خمینی (س) عبودیت و ربوبیت را لازم و ملزوم یکدیگر می داند و معتقد است به هر مقدار در عبودیت از انانیت مفقود شود، در ظل حمایت ربوبیت یافت می شود و عبد به جایی می رسد که حق تعالی سمع و بصر و دست و پای او می گردد و تصرفات او تصرفات حقانی می شود که این مرتبه قرب نوافل و اولین مرتبه ولایت است، در مقابل هر مقدار از عبودیت کاسته شود و ربوبیت نفس بیشتر گردد، از عزت ربوبیت در آن کاسته می شود و اگر انسان بتواند با امداد اولیای الهی به کنه عبودیت برسد به برخی از اسرار عبادت می رسد.(۳)
به باور امام عبودیت مطلقه، بالاترین مرتبه کمال انسانی است و این مقام مختص نبی خاتم (ص) است و پیامبر عبدالله حقیقی است.(۴) امام خمینی (س) در تبیین حدیث «العبودیّة جوهر کنهها الربوبیّة» تاکید می کند که همانگونه که انسان در ظاهر بندگی می کند و مدعی عبودیت است، در سرّ نیز باید عبودیت کند تا عبودیت سرّی قلبی به اعمال جوارحی نیز سرایت کند و عمل و قول و نقشه باطن و سرّ باشد و حقیقت عبودیت به جمیع اجزای وجود، چه اجزای باطنی و اجزای ظاهری، ساری می شود و هر یک از اعضا حظی از توحید می برند.(۵) به اعتقاد امام خمینی (س) حفظ مقام عبودیت و توجه به فقر و نیاز خود به خداوند در هر مرتبه ای از مراتب سلوک، لازم و قطعی است؛ زیرا بندگی خدا گوهر گرانبهایی است که باطن آن آزادی است؛(۶) لذا انسان باید بکوشد با قلب و زبان، در مسیر عبودیت حرکت کند و ممکن است تعبیر به «عبد» در آیه شریفه «سبحان الذی اسری بعبده»(۷) برای آن باشد که عروج به معراج قرب و افق قدس، به قدم عبودیت میسر است؛ چنانکه در تشهد، شهادت به رسالت، بعد از شهادت به عبودیت، نشان دهنده این است که عبودیت، مرقات و نردبان رسالت است.(۸)
(۱) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. کنهها
(۲) خمینی، روح الله، سرّ الصلاة، ص۸۹-۸۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. حقیقت عبودت
(۳) خمینی، روح الله، تعلیقات علی شرح الفصوص الحکم و مصباح الانس، ص۴۰، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۰ قمری باطن الربوبیة؛ خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. حقیقت عبودیت
(۴) خمینی، روح الله، سرّ الصلاة، ص۸۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸ عبدالله حقیقی؛ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۷، ص۲۰۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.
(۵) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۳۶۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. سرّی قلبی
(۶) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۲۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. آزادی
(۷) خمینی، روح الله، کشف الاسرار، ص۱، تهران، بی تا.
(۸) خمینی، روح الله، سرّ الصلاة، ص۹۰-۸۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. مرقات
.
انتهای پیام /*