حضرت باقرعلیه السلام به علم و دانش و فضیلت و تقوا معروف بود و پیوسته مرجع حلّ مشکلات علمی مسلمانان به شمار می رفت.
حضرت امام در 28 آبان 1348 از شهر نجف در نامه ای به آقای محمد رضا حکیمی درباره آگاه ساختن جامعه تذکرات جالبی داده اند که بازخوانی آن دارای اهمیت بسیاری است.
چیزی که مهم است، قضیه پروراندن روح این اطفال از کوچکی تا برسد در هر جا که می روند، آنها را تربیت روحی بکنند و تربیت علمی. اگر علم در یک قلب فاسد وارد شد، در یک مغز فاسد از جهت اخلاق وارد شد، ضررش بیشتر از نادانی است. نادانی فقدان یک امر بزرگ است، اما دیگر ضرر زدن نیست و نابود کردن نیست. به خلاف اینکه اگر دانش باشد بدون بینش اخلاقی و بینش نفسانی و الهی، این است که بشر را به هلاکت می رساند.
مدتی است ضرورت انقلاب فرهنگی که امری اسلامی است و خواست ملت مسلمان می باشد، اعلام شده است و تا کنون اقدام مؤثر اساسی انجام نشده است و ملت اسلامی و خصوص دانشجویان با ایمان متعهد، نگران آن هستند و نیز نگران اخلال توطئه گران که هم اکنون گاه گاه آثارش نمایان می شود.
جمعی از دانش آموزان روستای معدن فیروزه نیشابور در روز چهارم اسفند ۱۳۶۰ نامه ای برای امام ارسال کردند. امام در پاسخ، نامه ای برای آنها نوشتند و آنان را به تحصیل علم توصیه کردند.
روزنامه از ملت است و برای ملت است؛ و چنانچه بر خلاف مسیر ملت بخواهد رفتار بکند، خود ملت با او مخالفت می کنند. لازم هم نیست که مخالفتش این باشد که بریزد و بزند و بشکند؛ نه، اینها این کار را نمی کنند؛ لکن روزنامه برای خواننده است، وقتی خواننده نباشد روزنامه نیست.
در روز اول اردیبهشت ۱۳۵۹، چند روز پس از طرح بحث هایی پیرامون تعطیلی دانشگاه ها و «انقلاب فرهنگی»، امام خمینی طی سخنانی بر لزوم اسلامی شدن دانشگاه ها تاکید کرد.
اساس بر این است که دفاع از حق بکنند و حق را و علم را جانشین مسلسل بکنند. قلم و علم و بیان است که می تواند بشر را بسازد، نه مسلسل و نه سایر قوای تخریب کننده. ... شما کوشش کنید که با بیان و قلم مسلسل ها را کنار بگذارید و میدان را به قلم ها و به علم ها و به دانش ها واگذار کنید.
حسینیه قبل از اقامت حضرت امام در دست بازسازی بود و امر گچکاری آن پس از اقامت ایشان باید انجام می شد ولی حضرت امام با این اقدام مخالفت می کنند و می فرمایند تا من زنده هستم، اینجا گچ نمی خواهد.
شورای انقلاب به دنبال ملاقات با امام (س) در بیانیه بیست و نهم فروردین ماه 59 خود مقرر کرد که دانشگاه باید از حالت ستاد عملیاتی گروه های گوناگون خارج شود. در این بیانیه، سه روز مهلت برای برچیده شدن دفاتر و تشکیلات گروه ها در دانشگاه ها تعیین و افزوده شده بود که امتحانات دانشگاهی باید تا 14 خرداد به پایان برسد و از 15 خرداد دانشگاه ها تعطیل و هرگونه اقدام استخدامی و مانند آن در دانشگاه متوقف گشته و نظام آموزشی کشور براساس موازین انقلابی و اسلامی طرح ریزی شود. پس از تعطیل رسمی دانشگاه ها، امام خمینی (س) در 23 خرداد ماه سال 59 فرمانی را مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی صادر کردند و ضمن ابراز نارضایتی از روند اقدامات انجام شده اعلام کردند: «مدتی است ضرورت انقلاب فرهنگی که امری اسلامی است و خواست ملت مسلمان می باشد، اعلام شده است و تا کنون اقدام مؤثر اساسی انجام نشده است.»
نظام آموزشی کشور همواره مورد توجه امام خمینی بوده است و به دانشگاهیان به ویژه دانشجویان جهت مقابله با توطئه ها و دسیسه های داخلی و خارجی هشدار داده است ، تأکیدات فراوانی بر حاکمیت و نفوذ فرهنگ اسلامی در دانشگاهها دارد و نسبت به تربیت انسان الهی ، خود باوری و خوداتکایی علمی و فرهنگی جهت تحقق استقلال موکداٌ توصیه های جدی نموده است که در این راستا به مناسبت 16 آذر روز دانشجو (روز مقاومت و ایستادگی دانشجویان در برابر استعمار غرب و استبداد و دیکتاتوری) گزیده ای از مطالب امام تقدیم دانشگاهیان به ویژه دانشجویان محترم می شود...
آنچه در بحث از مکتب تربیتی امام خمینی(س) که در واقع همان تربیت اسلامی است، عمده و اساسی می باشد، توجه به مبانی فکری و فلسفی و عرفانی است، که پشتوانه واقعی آن آراء تربیتی را تشکلیل می دهد. تعلیم و تربیت ذاتاً یک مسئله فلسفی است. طرح این سؤال که «تعلیم و تربیت چیست؟» چنان است که بگوییم «آدمی کیست؟» و این سؤال، فلسفی است. تربیت از دیدگاه امام(س) متضرع بر انسان شناسی است که آن نیز خود متضرع بر هستی شناسی و خداشناسی و به اصطلاح جهان بینی توحیدی است.
«دانشگاه مرکز سعادت و در مقابل، شقاوت یک ملت است. از دانشگاه باید سرنوشت یک ملت تعیین شود. دانشگاه خوب یک ملت را سعادتمند می کند و دانشگاه غیر اسلامی، دانشگاه بد، یک ملت را به عقب می زند.» این فراز از سخنان حضرت امام خمینی(س) به خوبی اهمیت و جایگاه والای دانشگاه را نشان می دهد. متناسب با این جایگاه، امام خمینی رسالت و وظایفی رابرای دانشگاه متصور می شوند که از خلال سخنان ایشان قابل استخراج است.
بهار شد، در میخانه باز باید کرد/ به سوی قبله ی عاشق، نماز باید کرد نسیم قدس به عشّاق باغ، مژده دهد/ که دل ز هر دو جهان، بی نیاز باید کرد
حمایت اهل قلم و صاحب نظران از انقلاب نوپای اسلامی ایران میتوانست در حوزههای فکری و فرهنگی نقش سازنده و تعیینکنندهای داشته باشد
نگاه امام خمینی (س) به سینما و نگرش ایشان به مقوله رادیو و تلویزیون قابل توجه بود که پس از انقلاب و به دنبال تشکیل سینمایی انقلابی - اسلامی در مسیر اهداف و سیاستهای انقلاب قرار گرفت. امام راحل در جمله ای می فرماید: من غالباً فیلمهایی که خود ایرانیها درست می کنند به نظرم بهتر از دیگران است. مثلًا فیلم «گاو» آموزنده بود.
امام خمینی(س) یکی از قصاید خود که با عنوان «مدیحه نورین نیرین، فاطمه الزهرا و فاطمه معصومه (س)» سروده اند را تقدیم ساحت ملکوتی این بانوی بزرگوار اسلام کرده اند.
کلیه حقوق برای موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) محفوظ است.