ده مقاله

ده مقاله

«ده مقاله» عنوان کتابی است که اخیراً از سوی پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی (وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی) منتشر شده است. این کتاب حاوی ده مقاله علمی در موضوعات فقهی، فلسفی و اجتماعی به قلم نوه گرانقدر حضرت امام، جناب حجت الاسلام و المسلمین حاج سید حسن خمینی است. معظم له که اشتغال اصلی شان تدریس سطوح عالی حوزوی در حوزه علمیه قم است در کنار تدریس و تربیت شاگردان به تحقیق و تألیف نیز می پردازند. عناوین اصلی کتاب مزبور عبارتند از:

1. مبانی تنظیم خانواده و کنترل جمعیت از دیدگاه فقه و حدیث

2. تبیین مستندات فتوای امام خمینی در مسأله استظلال در حال احرام حج و عمره

3. شبهه عبائیه و آرای اصولی امام خمینی در زمینه قاعده استصحاب

4. اصل شرطیت قدرت در تکالیف و تأثیر آن بر اندیشه سیاسی امام خمینی

5. تفاوت مطلق و عام از دیدگاه آخوند خراسانی و امام خمینی

6. نظری بر نقدهای شهید سید مصطفی خمینی بر مقدمات پاسخ ابداعی امام خمینی به مسأله ضد

7. خطابات قانونیه

8 . کلمه توحید از منظر اصولیین و امام خمینی

9. نگاهی دیگر به شرح منظومه از منظر تقریرات فلسفه امام خمینی

10. امام و نگرشهای نو در فقه

به منظور آشنایی بیشتر با محتویات این کتاب متن پیشگفتار آن را که به قلم مؤلف محترم نگارش یافته است در اینجا نقل می کنیم:

«آنچه پیش روی اهل نظر قرار دارد مجموعه مقالاتی است که در سالهای 1375 تا 1386 در مجله وزین متین به قلم این حقیر به چاپ رسیده است و یا در حوزه معرفتی مناسبی با موضوع این مجله قرار دارد. نخستین مقاله درباره تنظیم خانواده است که رساله سطح سه اینجانب برای حوزه علمیه قم بوده و از راهنماییهای ارزشمند استاد گرانقدر حضرت آیت الله سید علی محقق داماد بهره برده و قسمتی از آن نیز به نوعی تقریر درسهای استاد معظم حضرت آیت الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی است. مقاله دوم درباره استظلال و فتوای ارزشمند امام خمینی(س) درباره این موضوع است. این مقاله نیز وامدار تحقیقات درس حضرت آیت الله سید علی محقق داماد است. هرچند به واسطه آنکه فتوای ایشان برخلاف نظر مرحوم امام بوده، همواره به نقد نظرات ایشان ناظر است. مقالات سوم تا هشتم برخلاف دو مقاله اول که در حوزه فقه به نگارش در آمده، مربوط به مباحث علم اصول فقه است. در مقاله سوم شبهه عبائیه که بحثی است درباره استصحاب کلی به بررسی گذاشته شده است و در مقاله چهارم به تبیین دخالت یکی از مباحث اصول در حوزه سیاست عملی اشاره شده است. اجمالی که در مقاله چهارم ملاحظه می شود شاید معلول آن باشد که این نوشتار بیشتر با توجه به مخاطبین آن در کنگره صدمین سال تولد امام خمینی(س) به رشته تحریر در آمده بود. در دو مقاله دیگر بحث خطابات قانونیه که از مهمترین بحثهای اصولی امام است موضوع بحث بوده است که در یکی اصل بحث و در دیگری نظرات و نقدهای مرحوم آیت الله شهید سید مصطفی خمینی محور نگارش واقع شده است. بحث مقاله کلمه توحید نیز بحثی است که به مناسبت در علم اصول مطرح می شود و به ضرورت روزهای نگارش آن به رشته تحریر درآمده بود.

در مقاله آخر بحثی را در محدوده الهیات به معنی الاخص و با استناد به کتاب تقریرات فلسفه امام خمینی مطرح ساخته ام. این مباحث از مکتب فلسفی استاد بزرگوار حضرت آیت الله انصاری شیرازی بهره مند است ـ بر این امید بودم و کماکان نیز از آن نا امید نشده ام که بتوانم منظومه مرحوم سبزواری را بر این منوال به شرح بنشینم ـ باشد که خداوند این توفیق را نصیب فرماید. در پایان این مجموعه، مصاحبه ای نیز به چاپ رسیده که عنوان «نوآوریهای امام خمینی در فقه» را به آن بخشیده اند. این مصاحبه مربوط به سال 1381 است که با روزنامه محترم اطلاعات انجام شد و نظر به اینکه نکاتی را در بر دارد ـ که شاید امروز خود بر آن نقدهایی داشته باشم ـ به همراه مقالات به زیور طبع آراسته می گردد. امید است آنچه پیش روی شماست در مرحله نخست ارزش چیدمان جدید را داشته باشد و در مرحله دوم به حسن نظر و التفات در دیدگان صاحبان اندیشه بنشیند و در مرحله آخر به نقد ایشان مزین گردد.

در پایان کلام لازم می دانم از لطف و بزرگواری استاد معظم حضرت آیت الله سید محمد موسوی بجنوردی که کلامی را به صدر این مجموعه، مصدر ساختند و از محبت خواهران و برادرانم در پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی تشکر نمایم.

رب زدنی علماً والحقنی بالصالحین

قم 3 آذر ماه 1388

سیدحسن خمینی