آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س)
گرچه سالهاست ملت شریف ایران از نعمت وجود و حضور رهبر کبیر انقلاب اسلامی محروم است، اما شاهد و پاسدار میراث گرانقدری است که از امام به جای مانده است. میراثی که برخلاف آثار حاکمان جهان، کاخهای سر به فلک کشیده و ثروتهای انبوه و زخارف دنیایی نیست؛ که این حقیقت را کوچه های منتهی به خانه گلین و استیجاری امام در جماران و حسینیه به ظاهر کوچک و به واقع کانون پرخروش اسلامخواهی معاصر گواهی میدهد. میراث امام، همان اصول و آرمانهایی است که در کلام و پیامها و آثار جاویدش به روشنی ترسیم گردیده اند.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) که خود از مواریث فرهنگی یادگار امام است، در طول سالهای گذشته کوشیده است تا در کنار نهادها و مراکز فرهنگی و رسانههای متعهد، از پیوند عمیق مردم و بویژه نسل جوان با آثار و رهنمودهای حضرت امام پاسداری کند و با تنظیم و انتشار صدها هزار نسخه از آثار امام و دیگر فعالیتهای متنوع خویش در عینیت بخشیدن به حضور نیرومند رهنمودها و رفتار و منش حضرت امام در متن جامعه اسلامی در داخل و خارج کشور گامهای مؤثری بردارد.
متن پیش روی سیر شکل گیری و تکمیل مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) را شرح داده و ساختار آن را باتوجه به نوع فعالیتها برای مخاطبان بازگو کند. تاضمن آشنایی اجمالی با عملکرد آن، زمینه های همکاری پژوهشگران و محققان را با این مؤسسه در عرصه های مختلف فراهم سازد. همچنین در این مجموعه دورنمای فعالیتها و اهداف مؤسسه تبیین شده است.
پاسخ حضرت امام خمینی(س) به نامه
حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی(س)
(در مورد تنظیم و تدوین اسناد و مدارک مربوط به ایشان)
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
فرزند عزیزم احمد - حفظه اللَّه تعالی و ایده
از آنجا که شما را بحمداللَّه تعالی در مسائل سیاسی و اجتماعی صاحبنظر میدانم و در تمامی فراز و نشیب ها در کنار من بودهای و هستی و با صداقت و کیاست امور سیاسی و اجتماعی اینجانب را متصدی هستی، لهذا شما را برای تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به خود، که بسا در رسانه های گروهی اختلافات و اشتباهاتی رخ داده است، انتخاب مینمایم و از خداوند متعال که حاضر و ناظر است توفیقات شما را خواستارم. امید است با صرف وقت و دقتنظر، این امر را به پایان برسانی.
والسلام علیکم
پنجشنبه 17 شهریور 26 /67 محرمالحرام 1409
روح اللَّه الموسوی الخمینی
حضرت امام خمینی(س) حکم فوق را در پاسخ نامۀ حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خمینی در مورد چگونگی حفظ و نشر آثار معظم له صادر فرمودند. متن نامه بدین شرح است:
نامه حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی(س) خطاب به حضرت امام خمینی(س)
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
پدر عزیز و مراد بزرگوارم، پس از سلام:
1- یکی از مسائل بسیار مهم که بعد از جنابعالی - خدا آن روز را نیاورد - موجب موضع گیریهای فرزندان انقلاب و افراد گوناگون و محققین و احیاناً اختلاف آنها میگردد، برداشتهای گوناگون سیاسی و غیرسیاسی آنان از یک متن است و از این بسیار گسترده تر، از اختلاف بین متون منتشر شده حضرتعالی با آنچه به عنوان اسناد سیاسی و غیره از صدا و فیلم و متنهای دستنویس جنابعالی که منتشر نشده و در اختیار ماست، سرچشمه میگیرد. شما بهتر از هر کس میدانید که به علل گوناگون گاهی خود شخصاً و گاهی اینجانب و یا مسؤولین و حتی بعض افراد معمولی پیشنهاد حذف یک قسمت و یا قسمتهایی از سخنرانیها یا حذف و تغییر و اضافه جمله و یا جملاتی بسیار در اعلامیه ها خدمتتان عرضه شده است که حضرتعالی گاهی قبول نمی فرمایید و گاهی پس از دقت، دستور حذف و یا تغییر و اضافه را بدان صورت که مایل باشید، صادر می فرمایید که انجام گیرد، حال اگر روزی تصمیم بر این گردد - که حتماً میگردد - متن سخنرانیها و یا اعلامیه ها و چیزهایی از این قبیل که با صدا و خط حضرتعالی منتشر گردد، مسلماً متن دستخط و یا متن اصلی صدا و فیلم به عنوان سند خدشه ناپذیر اصل قرار میگیرد و آنچه از زیاد و کم بدان صورتی که گذشت ولو بسیار هم مهم باشد یا کنار گذاشته میشود و یا تحت الشعاع خط و یا متن اصلی سخنرانی قرار میگیرد و این از مسائلی است که باید جدی برای آن فکری کرد.
2- یکی دیگر از مسائلی که خوب است حضرتعالی برای آن فکری کنید، این است که آنچه از حضرتعالی منتشر شده است در جراید و صدا و سیما و حتی بولتن ها، به یک صورت نیست، گاهی دیده شده در روزنامه ای و یا مجله ای به علل ، چه سیاسی و چه غیرسیاسی و یا سهواً، جمله یا جملاتی از لابهلای اعلامیه ها و یا سخنرانیها در روزنامه ای آورده شده و در روزنامه دیگر نیامده است، کدام را باید اصل قرار داد، آن متنی که این جمله را دارد و یا متنی که فاقد آن جمله است؟ بدیهی است این تردید، در جایی است که دسترسی به صدا و خط حضرتعالی نیست و این هم بسیار است، چرا که خیلی وقتها است که صحبتهای جنابعالی را من و یا دوستان مینویسیم و بعد از تصویب شما به مطبوعات و غیره میدهیم، چه کسی باید تشخیص دهد آن جمله از حضرتعالی است یا نه؟ روشن است که گاهی تغییر و یا حذف و یا اضافه کلمهای بطور کلی معنای جمله را تغییر میدهد.
3- مسأله دیگر این است که تکلیف نامه ها و نوشته ها و پیامها و فیلم و نوارها و اشعارتان که بطور کلی منتشر نشده است و در بایگانی دفتر موجود است را هم روشن بفرمایید.
4- پرونده های حضرتعالی در ساواک است (که الان در اختیار وزارت اطلاعات میباشد) و یک نسخه از آن را اینجانب در اختیار دارد، لازم است به اطلاع حضرتعالی برسانم که تنها پرونده های جنابعالی در سازمان امنیت شاه در تهران 48 جلد است که تقریباً هر جلد حدود پانصد صفحه میباشد که انتشار آن بدون شک پرده از مسائل بسیاری برمیدارد و طبیعی است که گرانقدرترین اسناد انقلاب اسلامی است.
5- کتابها و نوشته هایی که صرفاً علمی و یا اخلاقی است، از ارزشمندترین کتبی است که میتواند زیربنای انقلاب فقهی، اخلاقی، فلسفی، عرفانی و اصولی باشد.
6- بهره برداری و تحقیق و تحلیل و نیز انتشار اسناد و نامه ها و بولتن هایی که قبل و بعد از انقلاب به عنوان حضرتعالی و یا دفتر ارسال گردیده و هم اکنون نیز در اختیار دفتر میباشد، دو - سه نمونه از مواردی که باعث نوشتن این نامه شد، به عنوان ضمیمه و استشهاد تقدیم میگردد.
خدا یار و نگهدارتان باد
فرزند شما: احمد خمینی
(نیمه اول شهریور 1367)
تأسیس مؤسسه
حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینی براساس حکم حضرت امام خمینی(س) و بر مبنای طرحی که توسط آقایان محمدعلی انصاری و حمید انصاری تدوین و کلیات آن مورد موافقت حضرت امام و رؤسای سه قوه قرار گرفته بود، مؤسسهای را در سال 1367 با نام «مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)» تأسیس نمود، و پس از ارتحال حضرت امام مسئولیت ادارۀ مؤسسۀ مذکور و حرم مطهر حضرت امام را طی حکمی به حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی انصاری سپرد. متن حکم بدین شرح است:
جناب حجت الاسلام آقای حاج شیخ محمدعلی انصاری دامت افاضاته
با توجه به سابقه و تجربه خدمت شما در پیشگاه مقدس رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیت اللَّه العظمی امام خمینی - سلاماللَّه علیه - جنابعالی را به عنوان سرپرست مسؤول مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس اللَّه سره) و حرم مطهر آن حضرت منصوب مینمایم که با هماهنگی و استفاده از کلیه نیروهای مجرب اجرایی و فکری و فرهنگی و مردمی کشور، زمینه های لازم نشر آثار با برکت و همچنین طراحی و ساخت مرقد شریف را فراهم نمایید. ان شاءاللَّه تمامی ارگانها و نیروهای مؤمن و مخلص انقلاب در تمامی برنامه ها با شما همکاری مینمایند و در اجر بزرگ تعظیم شعائر اسلام و تحقق آرمانهای مقدس امام سهیم خواهند بود. خداوند به شما و همگی توفیق خدمت بیشتر در پیمودن راه مقدس و اهداف عظیم انقلاب اسلامی عنایت فرماید.
والسلام علیکم و رحمت اللَّه
احمد خمینی
31/3/68
قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت امام خمینی(س) والحاقیه آن
مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون نحوه حفظ آثار و یاد حضرت امام خمینی در تاریخ چهاردهم آبان 1368 و سپس تأیید آن توسط شورای نگهبان، امر حفظ، نشر، نظارت و تأیید آثار امام خمینی را بطور مستقیم به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) واگذار و علاوه بر آن بعضی سازمانها، وزارتخانه ها و صدا و سیما را موظف به نشر و بسط اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران نموده است. همینطور مجلس شورای اسلامی با الحاق موادی به قانون فوق که در تاریخ 26 شهریور 1369 به تصویب و در تاریخ 3/7/69 به تأیید شورای نگهبان رسیده است، درباره دخل و تصرف و یا انهدام اسناد مرتبط با حضرت امام(س) و نیز سایر موادی که در این الحاقیه آمده است برای مرتکبان، پیگرد قانونی و مجازات تعیین کرده است.
تولیت مؤسسه
پس از رحلت یادگار حضرت امام در اسفند 1373 و بنا به وصیت ایشان، حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی مسئولیت اداره مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و تولیت آستان حضرت امام را برعهده گرفتند. ایشان در اردیبهشت 1374 طی نامهای از محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی تقاضای تنفیذ حکم پدر را نمودند. متن نامۀ ایشان و پاسخ مقام معظم رهبری بدین شرح است:
محضر مبارک حضرت آیت اللَّه خامنه ای رهبر بزرگوار
انقلاب اسلامی دام ظله العالی
با عرض سلام و تقدیم مراتب تشکر خویش و خانواده داغدیده خمینی(سلامالله علیه) از حضور حضرتعالی که همواره لطف و محبت هایتان تسلی بخش جانهای خسته ما بوده است. همانگونه که مستحضرید، اینجانب به واسطه وصیت پدرم حضرت حجتالاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی به عنوان تولیت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و حرم مطهر حضرتش منصوب گشته ام. ولیکن از آنجا که همه امور را بنا به فتوای امام راحل به مقام شامخ ولایت میدانم و همواره بر این اعتقادم که این نظام مقدس در پرتو ولایت مطلقه فقیه و گام نهادن در مسیر اندیشه های تابناک خمینی کبیر میتواند از مرزهای موجود فراتر رفته و به لطف الهی نجاتبخش انسانیت از ورطه هلاکت و ظلمت باشد، لذا از محضر مبارک حضرتعالی تقاضا میکنم در صورت صلاحدید، وصیت آن عزیز سفر کرده را تنفیذ فرمایید.
فرزند کوچک شما
سیدحسن خمینی
بسم الله الرحمن الرحیم
با طلب رحمت و مغفرت برای پدر گرامی شما و برادر عزیز ما مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد آقا طاب ثراه وصیت مزبور را تنفیذ میکنم و توفیقات الهی را برای شما صمیمانه مسألت مینمایم.
والسلام علیکم
سیدعلی خامنه ای
21 ذی القعده 1415
2/2/1374
تعیین مسؤول حرم امام و قائم مقام مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی در تیرماه سال 1374 با حکمی مجدد، انتخاب پدر را تایید و حجتالاسلام والمسلمین حاج شیخ محمدعلی انصاری را در مسئولیت حرم امام و مؤسسه ابقاء نمودند. سپس طی حکم جداگانه ای جناب آقای حمید انصاری را نیز به عنوان قائم مقام مؤسسه منصوب کردند. متن این دو حکم چنین است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج شیخ محمدعلی انصاری (زید عزه)
با توجه به انتخاب شایسته پدرم و همچنین با عنایت به عنایات خاص حضرت امام - سلاماللَّه علیه - و مرحوم یادگار گرانقدر امام - رضوان اللَّه علیه - و با تأسی به حکم آن عزیز بزرگوار که همواره از حضرتعالی به عنوان رازدار و مونس خویش یاد میکردند و لذا در همه کارهای خویش شما را چونان برادری میدانستند و از همین رو مسؤولیت حرم امام و مؤسسه تنظیم و نشر آثار ایشان را به جنابعالی تفویض کرده بودند و با توجه به صراحتی که در وصیتنامه خویش دارند و جدای از همه موارد فوق، با توجه به شناختی که اینجانب از شما دارم و حضرتعالی را از دیر باز یکی از همراهان افکار امام و یاران با وفای ایشان میشناسم، شما را کماکان در سمت سابق ابقاء مینمایم. ان شاءالله موفق باشید.
سیدحسن خمینی - (15/4/74)
برادر عزیز جناب آقای حمید انصاری
با توجه به سوابق درخشان و نقش برجسته و تعیین کننده جنابعالی در کلیه مراحل تأسیس و برنامه ریزی و تعیین خطوط و اهداف اساسی مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(س) و نیز مدیریت موفق و حضور مستمر شما در کلیه امور اجرایی آن در سمت قائم مقام مؤسسه و خصوصاً با توجه به عنایت خاص و تأیید یادگار امام راحل(س) حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای حاج سید احمد خمینی - رحمت اللَّه علیه - از شما و بنا به پیشنهاد سرپرست مؤسسه بدینوسیله مجدداً به سمت قائم مقام مؤسسه منصوب میشوید. امید است با استعانت از خداوند متعال و با همکاری وهمدلی کلیه مسؤولین واحدها و مراکز وابسته و به کارگیری اختیارات لازم همچون گذشته در راه توسعه و پیشرفت این مجموعه با برکت که حقاً نقش بارز خود را در بسط و نشر افکار بلند امام راحل بخوبی ایفا نموده است، موفق باشید.
والسلام علیکم و رحمتاللَّه
سیدحسن خمینی (15/4/74)
اهداف، فعالیتها و بخشهای مختلف مؤسسه
الف ـ اهداف
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، شش سال با هدایت و نظارت یادگار امام، خدمات ارزندهای را ارائه نمود و پس از رحلت یادگار امام تاکنون با نظارت مستقیم حجت الاسلام والمسلمین حاج سیدحسن خمینی فعالیت روبه توسعه خویش را در بخشهای پژوهشی، هنری، امور فرهنگی و ارتباطات، انتشارات، امور بین الملل، طرح و برنامه، اداری و مالی، دفاتر نمایندگی، واحدها و مؤسسات وابسته و پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی ادامه میدهد.
مهمترین اهداف و وظایف مؤسسه عبارتند از:
1ـ جمع آوری کلیه اسناد و آثار حضرت امام و آثار منتشر شده درباره شخصیت، زندگانی، مبارزات و اندیشه ایشان؛
2- نگهداری و محافظت از اسناد و آثار یاد شده با استفاده از مناسب ترین شیوه ها؛
3- بررسی، تحقیق و پژوهش آثار، به منظور تدوین تاریخ انقلاب اسلامی و زندگینامه حضرت امام و ترجمه و آماده سازی مجموعه آثار جهت نشر؛
4- انتشار مجموعه آثار به زبانهای مختلف در معرفی و تبلیغ اندیشه و سیره امام خمینی به منظور زنده و نمایان ساختن دائمی یاد و نام رهبر کبیر انقلاب اسلامی در داخل و خارج کشور؛
5- آموزش و تدریس مبانی اندیشه امام خمینی در رشته های مختلف علوم اسلامی در حوزه و دانشگاه و...؛
6- نظارت مستمر بر آنچه به نام حضرت امام تدوین و یا توسط هنرمندان تولید میشود و همچنین تولید آثار فرهنگی و هنری و حمایت از اینگونه آثار؛
7- صدور مجوز برای آثار پدیدآورندگان محصولات «علمی، پژوهشی - فرهنگی و هنری» در حیطه اندیشه و آرای حضرت امام؛
8- حفظ و نگهداری اماکن و آثار تاریخی و فرهنگی منسوب به حضرت امام به عنوان میراث فرهنگی.