مقام و کرامت زن در نگاه امام خمینی(س)

اصغر میرشکاری

 بیستم جمادی الثانی مطابق با سا لروز تولد حضرت زهرا(س) است که در سال هشتم قبل از میلاد - بنا به روایتی- صورت وقوع به خود گرفت و در همین روز در سال 1320ه.ق فرزند ارجمندش سید روح الله پای به عرصه هستی نهاد . همو که از برکت وجودش انقلاب اسلامی به وقوع پیوست و نظام جمهوری اسلامی حاصل آن شد و روز تولد حضرت زهرا(س)، «روز زن» یا «روز مادر » نام گذاری گردید. به همین مناسبت با بهره گیری از نظرات حضرت امام خمینی«س» نگاهی گذرا به موضوعات این روز خواهیم داشت:

  الف- مرتبت حضرت زهرا در نگاه امام خمینی«س»:

بدون شک و با قاطعیت می توان گفت نگاه امام به شأن و جایگاه حضرات معصومین منحصر به خود ایشان یا معدودی از بزرگان علما است.

    «تمام نسخه انسانیت، تمام حقیقت زن، تمام حقیقت انسان، ... زنی که تمام خاصه های انبیا در اوست... معنویات، جلوه های ملکوتی ، جلوه های الهی... همه در این موجود مجتمع است.» ( صحیفه امام، ج7، ص 337 و 338)

آمدن جبرئیل امین برای عرض تعزیت به خدمت حضرت زهرا به مدت 75 روز بعد از پدر بزرگوارشان -بنا به فرمایش امام صادق (ع)- از نظر امام خمینی امری منحصر و فقط مطابق شأن آن بزرگوار است و بس.

«حضرت صادق -سلام اللَّه علیه- می‏فرماید: فاطمه -سلام اللَّه علیها - بعد از پدرش 75 روز زنده بودند... و جبرئیل امین می‏آمد خدمت ایشان و به ایشان تعزیت عرض می‏کرد و مسائلی از آینده نقل می‏کرد... رفت و آمد جبرئیل زیاد بوده است و گمان ندارم که غیر از طبقه اول از انبیای عظام‏ درباره کسی این طور وارد شده باشد که در ظرف 75 روز جبرئیل امین رفت و آمد داشته است و مسائل را در آتیه‏ای که واقع می‏شده است، مسائل را ذکر کرده است و آنچه که به ذریه او می‏رسیده است در آتیه، ذکر کرده است و حضرت امیر هم آنها را نوشته است، کاتب وحی بوده است حضرت امیر، همان طوری که کاتب وحی رسول خدا بوده است -و البته آن وحی به معنای آوردن احکام، تمام شد به رفتن رسول اکرم- کاتب وحی حضرت صدیقه در این 75 روز بوده است. مسئله آمدن جبرئیل برای کسی یک مسئله ساده نیست. خیال نشود که جبرئیل برای هر کسی می‏آید و امکان دارد بیاید، این یک تناسب لازم است بین روح آن کسی که جبرئیل می‏خواهد بیاید و مقام جبرئیل که روح اعظم است، چه ما قائل بشویم به اینکه قضیه تنزیل، تنزل جبرئیل، به واسطه روح اعظم خود این ولی است یا پیغمبر است. او تنزیل می‏دهد او را و وارد می‏کند تا مرتبه پایین یا بگوییم که خیر، حق تعالی او را مأمور می‏کند که برو و این مسائل را بگو. چه آن قسم بگوییم که بعض اهل نظر می‏گویند و چه این قسم بگوییم که بعض اهل ظاهر می‏گویند، تا تناسب ما بین روح این کسی که جبرئیل می‏آید پیش او و بین جبرئیل که روح اعظم است نباشد، امکان ندارد این معنا. و این تناسب بین جبرئیل که روح اعظم است و انبیای درجه اول بوده است مثل رسول خدا و موسی و عیسی و ابراهیم و امثال اینها، بین همه کس نبوده است، بعد از این هم بین کسی دیگر نشده است. حتی درباره ائمه هم من ندیده‏ام که وارد شده باشد این طور که جبرئیل بر آنها نازل شده باشد، فقط این است که برای حضرت زهرا -سلام اللَّه علیها- ست که آنکه من دیده‏ام که جبرئیل به طور مکرر در این 75 روز وارد می‏شده و مسائل آتیه‏ای که بر ذریه او می‏گذشته است، آن مسائل را می‏گفته است و حضرت امیر هم ثبت می‏کرده است. و شاید یکی از مسائلی که گفته است، راجع به مسائلی است که در عهد ذریه بلندپایه او حضرت صاحب- سلام اللَّه علیه- است، برای او ذکر کرده است که مسائل ایران جزو آن مسائل باشد، ما نمی‏دانیم، ممکن است. در هرصورت من این شرافت و فضیلت را از همه فضایلی که برای حضرت زهرا ذکر کرده‏اند- با اینکه آنها هم فضایل بزرگی است- این فضیلت را من بالاتر از همه می‏دانم که برای غیر انبیا- علیهم السلام- آن هم نه همه انبیا، برای طبقه بالای انبیا- علیهم السلام- و بعض از اولیایی که در رتبه آنها هست، برای کس دیگر حاصل نشده‏. (همان، ج20، ص4-6)

حضرت فاطمه زهرا(س): «زنی که از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود است؛ زنی که در حجره‏ای کوچک و محقّر، انسانهایی تربیت کرد که نورشان از بسیط خاک تا آن سوی افلاک و از عالم ملک تا آن سوی ملکوت اعلی‏ می‏درخشد. صلوات و سلام خداوند تعالی بر این حجره محقر که جلوه گاه نور عظمت الهی و پرورشگاه زبدگان اولاد آدم است.» (همان، ج16، ص192)

و دست پروردگان حضرت زهرا حضرات حسنین -علیهما السلام– هستند و حضرت زینب که به تناسب ایام درباره او باید گفت:

            زن  مگو مرد آفرین روزگار                زن مگو بنت الجلال اخت الوقار

            زن مگو خاک درش نقش جبین            زن مگو دست خدا در آستین

 و به قول امام خمینی: «در مقابل یزید، حضرت زینب -سلام اللَّه علیها- ایستاد و آن را همچو تحقیر کرد که بنی امیه در عمرشان همچو تحقیری نشنیده بودند». (همان، ج17، ص54)

این امر با بودن تمام امکانات تبلیغی و فراهم بودن تمامی شرایط تسلط روحی در اختیار یزید و آن همه داغ و درد و رنج شهادتها و اسارتها و مرارتها و ایراد آن خطبه عجیب و شکستن هیمنه یزید و بر باد دادن تمامی تبلیغات و دروغها و دریدن پرده های جهالتها و بی خبری ها  و هراس ناشی  از آن  کاری است که فقط از تربیت شده مکتب فاطمی ساخته است و بس.

ب- ارزش و جایگاه زن در اندیشه امام خمینی(س):

نوع نگاه حضرت امام به کلیه موجودات و به ویژه انسان و از جمله «زن» که مورد رحمت پروردگار هستند، نگاه رحمت و مرحمت است و از طرف دیگر نقش شاخص زنانی همچون مادر، عمه و همسر در زندگی ایشان و در کنار آن نقش زنان در روند مبارزاتی ملت ایران، ارزش و جایگاه والایی را برای زنان در نگاه امام رقم زده است:

مظهر تحقق آمال بشر، انسان ساز بودن، تربیت کننده مردها، رهبران نهضت و... گوشه ای از پرشمار تعریف های حضرت امام برای بانوان است.

  «اگر زنهای انسان‏ساز از ملتها گرفته بشود، ملتها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد، شکست خواهند خورد، منحط خواهند شد. زنها هستند که ملتها را تقویت می‏کنند، شجاع می‏کنند. بانوان از صدر اسلام -در صدر اسلام- با مردان در جنگها هم شرکت داشته‏اند. مقام زن مقام والاست؛ عالی رتبه هستند. بانوان در اسلام بلندپایه هستند. ما می‏بینیم و دیدیم که زنها، بانوان محترمات همدوش مردان بلکه جلو مردان در صفِ قتال ایستادند.» (همان، ج6، ص300)

ج– اهمیت و شرافت مادری:

 در این باب فقط به فرازی از نامه عرفانی حضرت امام به مرحوم سید احمد آقا اشارتی می رود و همین یک حرف را کافی می داند که:

 «حقوق بسیار مادرها را نمی‏توان شمرد و نمی‏توان به حق ادا کرد. یک شبِ مادر نسبت به فرزندش از سال‏ها عمر پدر متعهد ارزنده‏تر است. تجسّم عطوفت و رحمت در دیدگان نورانی مادر، بارقه رحمت و عطوفت ربّ العالمین است. خداوند تبارک و تعالی قلب و جان مادران را با نور رحمت ربوبیّت خود آمیخته آن گونه که وصف آن را کس نتوان کرد و به شناخت کسی جز مادران درنیاید و این رحمت لا یزال است که مادران را تحمّلی چون عرش در مقابل رنج‏ها و زحمت‏ها از حال استقرار نطفه در رحم و طول حمل و وقت زائیدن و از نوزادی تا به آخر، مرحمت فرموده؛ رنج‏هایی که پدران یک شب آن را تحمّل نکنند و از آن عاجز هستند. این که در حدیث آمده است که «بهشت زیر قدمهای مادران است»  یک حقیقت است و این که با این تعبیر لطیف آمده است برای بزرگی عظمت آن است و هشیاری به فرزندان است که سعادت و جنّت را در زیر قدم آنان و خاک پای مبارک آنان جستجو کنید و حرمت آنان را نزدیک حرمت حق تعالی نگهدارید و رضا و خشنودی پروردگار سبحان را در رضا و خشنودی مادران جستجو کنید.» (همان، ج16، ص225) 

و در آخر:

 «مبارک باد بر ملت عظیم الشأن ایران بویژه زنان بزرگوار «روز مبارک زن»؛ روز شرافت عنصر تابناکی که زیربنای فضیلتهای انسانی و ارزشهای والای خلیفة اللَّه در جهان است. و مبارکتر و پربهاتر انتخاب بسیار والای روز بیستم جمادی الثانی است، روز پر افتخار ولادت زنی که از معجزات تاریخ و افتخارات عالم وجود است» (همان، ج16، ص192)                                                                    

 والسلام.