مجله نوجوان 211 صفحه 28

مهدی طهوری درخت طنین آوای خداوند است نیمۀ اسفند ماه روز درختکاری است. بیایید به این مناسبت نگاهی دینی ـ اسطوره­ای بیندازیم به درخت! درخت آدم شاید برای شما هم این سؤال مطرح شده که اگر آدم و حوا به خاطر خوردن گندم از آسمان به زمین هبوط کرده­اند، پس چرا خداوند در قرآن از کلمۀ «شجره» به معنای درخت استفاده می­کند. دربارۀ این سؤال پاسخهای فراوانی طرح شده که ما هم به دو پاسخ اشاره می­کنیم. یکی این­که خوردن گندم، حتمی نیست و بعضی گفته­اند که این درخت، درخت سیب یا درخت دیگری بوده است. دیگر این­که «شجر» در زبان عربی فقط به درخت گفته نمی­شود و به معنای گیاه نیز هست. درخت موسی شاید داستان حضرت موسی را شنیده باشید که از مصر فرار کرد و به مدین رفت و در آن­جا با صفورا دختر حضرت شعیب ازدواج کرد. چند سال بعد موسی همراه با همسر و فرزندانش به مصر بازگشت. آنها در راه بازگشت، در شبی سرد و تاریک راه را گم کردند. حضرت موسی می­خواست آتشی درست کند که آتش‏­زنه آتش را روشن نکرد و همسر باردارش نیز در همین حال دچار درد شد. در این هنگام او از دور شعله­ای را دید و برای آوردن آتش و پیدا کردن راه به سوی آن شعله رفت. موسی وقتی به شعله رسید، با منظرۀ عجیبی روبه­رو شد. انگار آتش به جان درختی افتاده باشد اما آن را نسوزاند. در این لحظه یکی از عظیم­ترین اتفاقات معنوی به وقوع پیوست و خداوند بدون میانجی با موسی سخن گفت. «پس چون به آن آتش رسید از جانب راست آن وادی، در آن سرزمین مبارک، از آن درخت ندا آمد که: ای موسی!منم خداوند، پروردگار جهانیان.» - سورۀ قصص،آیۀ 30 حافظ با اشاره به این داستان سروده است: بلبل ز شاخ سرو به گلبانگ پهلوی می­خواند دوش، درس مقامات معنوی یعنی بیا که آتش موسی نمود گل تا از درخت، نکتۀ توحید بشنوی سدرة­المنتهی ما مسلمانان معتقدیم در شب معراج حضرت محمد (ص)، جبرئیل به صورت اصلی­اش در برابر رسول خدا (ص) ظاهر شد تا او را به معراج ببرد و این جریان در کنار سدرة­المنتهی واقع شد. و اما سدرة­ المنتهی کجاست؟ در این باره علامه محمدحسین طباطبایی در تفسیر­ المیزان می­نویسد: «گویا نام مکانی است و شاید مراد از آن، منتهای آسمان باشد، به دلیل این­که خداوند می­فرماید جنت­المأوی پهلوی آن است و ما می­دانیم که جنت مأوی در آسمانهاست و اما این­که این درخت سدره چه درختی است، مثل این­که بنای خدای تعالی در این­جا بر این است که به طور مبهم و با اشاره سخن بگوید...ومعنای آیۀ «إِذْیَغْشَی السِّدْرَهَ مَا یَغْشی» این است که: «آن زمان که احاطه می­یابد، آنچه احاطه می­یابد.» در این­جا خدای تعالی مطلب را مبهم گذاشته و نفرموده چه چیز به سدر احاطه می­یابد.» - ترجمۀ تفسیر المیزان، جلد 19، صفحۀ 49 در تفسیر نمونه نیز آمده است: پیامبر اکرم در حدیثی می­فرماید: «من بر هر یک از برگهای آن (سدرة­المنتهی) فرشته­ای دیدم که ایستاده بود و تسبیح خداوند را می­کرد.»