سرمایه های امت اسلامی
(مصاحبه با استاد محمود شفیق)
استاد محمود شفیق (استاد رشته معارف اسلامی دانشگاه هرات) است که برای شرکت در مراسم بیست و سومین سالگرد رحلت امام خمینی به تهران سفر کرده بود. او که 50 ساله است، عشق و علاقه خاصی نسبت به امام خمینی دارد و عصر روز 14 خرداد سال جاری با وجود اینکه تقریباً تمام روز را در مرقد مطهر امام گذرانده بود و بر اثر شرکت در مراسم مختلف، خسته به نظر می رسید با اشتیاق فراوان دعوت حضور را برای گفتگو در باره یکی از مهمترین محورهای اندیشه امام خمینی یعنی وحدت اسلامی پذیرفت و به چند پرسش در این زمینه پاسخ گفت که حاصل آن در پی به نظر خوانندگان گرامی می رسد.
حضور: ضمن تشکر بفرمایید امروز چطور گذشت و مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام را چگونه دیدید؟
استاد محمود شفیق: از اینکه جمع کثیری از برادران خودمان را از سایر کشورهای اسلامی زیارت کردم خوشحال هستم. این جمع کثیر که با لباس، زبان و فرهنگ های مختلف به خاطر یاد و نام امام خمینی به ایران آمدهاند زیر پرچم اسلام و شعار "لا اله الا الله" و "محمد رسول الله" جمع شده بودند. خوشحال هستم که در این جمع، مقام معظم رهبری نیز در خصوص مشکلات امت اسلامی صحبتهای زیادی بیان کردند و توصیههای خودشان را ارائه کردند. ما امیدوار هستیم که چنین مراسمی در سایر کشورهای اسلامی با عناوین متفاوت دیگری برگزار شود و مسلمانان را یکجا جمع کنند و در این گونه مراسمها درد مسلمانان بازگو شود و
راهکارهای حل آن دردها بررسی شود.
حضور: وضعیت کنونی مسلمانان و کشورهای اسلامی را در جهان چگونه ارزیابی می کنید و فاصله آنان را تا اتحاد اسلامی مطلوب چقدر می بینید؟
محمود شفیق: با توجه به اینکه کشورهای اسلامی در حال حاضر زیر سلطه قدرتهای جهانی هستند یک جو علیه کشورهای اسلامی حاکم شده و کشورهای اسلامی همواره به بهانههای مختلف تهدید می شوند. ما امیدوار هستیم که کشورهای اسلامی به یک امت واحده تبدیل شوند و این مرزهای جغرافیایی، قومی و قبیلهای و تصنعی که خلاف سنت رسول الله(ص)، ائمه اطهار(ع) و نیز علمای بزرگ اسلامی است برداشته شود و روزی شاهد شکلگیری امت واحده اسلامی باشیم. دوست دارم که اگر نتوانم با چشمان خودم محقق شدن این آرزو را ببینم حداقل فرزندان من این آرزو را ببینند.
حضور: با وجود اینکه کشورهای اسلامی علاوه بر اصول مشترک، امکانات بالقوه فراوانی در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارند اما در عرصه عمل نمی توانند از این همه امکانات خداداد استفاده کنند. به نظر شما علت اصلی چیست؟
شفیق: از نظر قرآن و روایات ائمه بزرگوار(ع)، زمین متعلق به امت اسلامی است. سرمایههای مادی و معنوی که در جهان اسلام وجود دارد متعلق به کل امت اسلامی است. ما باید از این سرمایههای موجود در کشورهای اسلامی به نفع کل جامعه اسلامی استفاده کنیم و این محدودیتها و این حصارهای موجود را از بین ببریم و فکر کنیم که قبله ما، خدای ما، قرآن و دین ما یکی است. البته وجود اختلاف سلیقه و روش در انسانها امری طبیعی است، همان طور که انسانها از نظر ظاهری و جسمی با هم متفاوت هستند. اختلاف بین فرقهها و گروه های اسلامی یک امر طبیعی است. همان طور که در یک خانواده، در یک کوچه، در یک شهر و در یک کشور همیشه اختلاف عقیده و اختلاف سلیقه وجود دارد. همه انسانها نمیتوانند به صورت یکسان فکر کنند.
البته در جامعه اسلامی اختلاف در مورد مسائل جزئی اشکالی ندارد اما در مورد مسائل اصلی و اصول دین نباید اختلافاتی وجود داشته باشد. خوشبختانه تمام گروهها و فرقههای اسلامی به سه اصل مبداء، معاد و نبوت معتقد هستند هر چند که در فروع دین برخی اختلافات وجود دارد.
آرزو می کنم که تمام کشورهای اسلامی از مالزی تا مغرب، از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب و از بحرین تا قفقاز و جمهوریهای چچن همه با هم همدل شوند و از سرمایه های موجود در این کشورها به نفع کل امت اسلامی استفاده کنند. ممکن است که یک کشور از نظر اقتصادی مشکل داشته باشد اما از نظر فرهنگی غنای بیشتری داشته باشد. سرمایههای معنوی کشورهای اسلامی مربوط به کل امت اسلامی است. دشمن امت اسلامی یکی است. اگر از همه کشورهای اسلامی سئوال کنید که دشمن شما کیست همه یک جواب را میدهند. همه در مقابل این سئوال که آیا خدای شما و اعتقادات شما مشترک است جواب بله میدهند. خدا، پیامبر و قبله مسلمانان یکی است. سئوال اصلی این است که اختلاف بین مسلمانان بر سر چیست؟ متاسفانه کشورهای اسلامی به جزئیات چسبیده و همیشه با هم درگیر هستند. من
خوشحال هستم که امروز مقام معظم رهبری در ایران به این نکته اشاره کرد که وجود اختلاف بین امتهای اسلامی یک دام دیرینهای است که استکبار جهانی پهن کرده است. سیاست استکبار جهانی این است که اختلاف بیندازد و حکومت کند. این برنامه هنوز سر جای خودش قرار دارد و برای استکبار جهانی و دشمن نتیجه مثبت می دهد. به نظر من دشمن هنوز بهره فراوانی از این ترفند میبرد. آرزوی من این است روزی برسد که کشورهای اسلامی این مرزهای جغرافیایی را بردارند و به فکر مجد و عظمت اسلام و مسلمین باشند.
البته وعده خداوند این است که انسانهای صالح زمین را به ارث میبرند. ما معتقد هستیم که دین حق دین اسلام است. اگر انسانهای صالحی هم در جهان وجود دارند قطعا پیوندی با اسلام دارند. دین، اداره زمین و حکومت زمین به صالحان می رسد. قرار نیست صالحان بر زمین تسلط داشته باشند و بر زمینیان ظلم کنند. قرآن باید دستوردهنده برای همه امتهای اسلامی باشد. یکی از آرزوهای بزرگ ما مسلمانان این است که یک امت واحده و اسلامی داشته باشیم. متاسفانه باید بگویم که تلاشهای زیادی صورت میگیرد تا این اتحاد بین کشورهای اسلامی شکل نگیرد و بین این کشورها تفرقه ایجاد شود. در حال حاضر تعداد کشورهای اسلامی به 60 کشور رسیده است. همین الان کشورهای استکباری تلاش میکنند که افغانستان دوباره شاهد تغییرات مرزی باشد و این کشور به دو کشور افغانستان شمالی و افغانستان جنوبی تقسیم شود و یا اگر بتوانند یک کشور به نام کردستان از ایران و عراق جدا کنند. دشمنان اسلام به دنبال این هستند که در پاکستان یک کشور به نام سیستان از آن جدا کنند و این برنامه را برای سایر کشورهای اسلامی هم در دستور کار خود دارند. کشورهای اروپایی در حال نزدیک شدن و اتحاد بیشتر هستند اما کشورهای اسلامی از این موضوع غافل هستند و به صورت ناخواسته و با دسیسه استکبار جهانی و غرب در حال افزایش تفرقه هستند. ما، گاهی به صورت ناخواسته به آسیاب دشمن آب میریزیم. با توجه به وجود اشتراکات فراوان میان کشورهای اسلامی امکان اتحاد اسلامی بسیار است که مثلاً بتوانیم یک مجلس واحد یا حتی یک رهبری واحد داشته باشیم.
شرایط کنونی جهان اسلام به گونهای است که ما احساس شرمندگی میکنیم. از حدود 180 کشور عضو سازمان ملل، 60 کشور آن اسلامی است که یک سوم کشورهای جهان را شامل می شود و همه این کشورها در سازمان ملل متحد عضویت دارند اما همین 60 کشور در سازمان ملل متحد به اندازه یک کشور مانند روسیه، چین، آمریکا، انگلیس یا فرانسه قدرت ندارند و در تصمیمگیریهای جهانی هیچ نقش مهمی ایفا نمی کنند. در واقع این 60 کشور به اندازه یکی از این کشورهای ذکر شده قدرت ندارند. کشورهای اسلامی در سازمان ملل متحد عضویت دارند و پول و حق عضویت به سازمان ملل پرداخت میکنند اما در عمل هیچ جایگاهی ندارند و هیچ کاری از دست آنها ساخته نیست. امیدوارم روزی برسد که سایر کشورهای دیگر به این درک برسند که مردم کشورهای اسلامی هم حقوقی دارند.کشورهای اسلامی باید تلاش کنند تا مانند یک امت واحده در کنار هم باشند. کشورهای اسلامی یک دین واحد، یک عبادتگاه واحد، یک پیامبر واحد و یک اعتقادات واحد دارند و لازم است انسجام بیشتری داشته باشند.
حضور: برای اینکه مسلمانان و کشورهای اسلامی به قدرت واقعی خود برسند و حضور و نقش آنها در عرصه بینالمللی افزایش پیدا کند چه کار باید کرد؟ مسلم است که دیگر کشورها
– خصوصاً قدرتهای بزرگ – در این زمینه کوچکترین امکانی را به مسلمانان نخواهند داد، سهل است و همان طور که اشاره کردید اساساً منافع استکباری آنان در تعارض با وحدت و قدرت یابی کشورهای اسلامی است.
شفیق: درست است. این اصلاً منصفانه نیست که 60 کشور اسلامی جایگاه یک کشور مانند آمریکا و انگلیس را در سازمان ملل متحد نداشته باشند. در این شرایط و برای بهبود این وضعیت، خود مسلمانان باید همت کنند. برای رسیدن به این شرایط دو شرط لازم است که یکی عمل به قرآن و هدایت قرآن و دیگری عمل به سنت پیامبر بزرگوار اسلام(ص). من به طور قطعی یقین دارم که چنین روزی فرا خواهد رسید. برداشت من به عنوان یک استاد رشته معارف اسلامی در دانشگاه از پتانسیل کشورهای اسلامی این است که امت اسلامی هیچ چیزی کم ندارد. ما از نظر مالی و اقتصادی چیزی کم نداریم. کشورهای استکباری تلاش می کنند که استعدادها و مغزهای موجود در کشورهای اسلامی را بربایند. وقتی که یک مغز متفکری در کشورهای اسلامی پیدا می شود کشورهای غربی سعی میکنند به هر روش ممکن آن مغز را از جامعه اسلامی خارج کنند. برای آنها هم فرقی ندارد که این مغز متفکر در چه رشتهای باشد، خواه طب باشد خواه صنعت و خواه علوم اسلامی.
حضور: سیاست قدرتهای استکباری به ویژه آمریکا در کشورهای خاورمیانه چیست و حضور دائمی آنان در این منطقه و تهدید مستمر مسلمانان چه دلایلی دارد؟ و نهایتاً چاره مشکل چیست؟
شفیق: کشورهای غربی تلاش می کنند که از اقتصاد کشورهای اسلامی به نفع خودشان استفاده کنند و از این کشورها حداکثر سوء استفاده را می برند. موتور محرکه بسیاری از کشورهای غربی با نفت کشورهای اسلامی میچرخد. اگر نفت کشورهای اسلامی نباشد چرخه اقتصادی بسیاری از کشورهای غربی با رکود مواجه خواهد شد. کشورهای اسلامی می توانند مبادلات اقتصادی با سایر کشورها داشته باشند اما نباید منابع انرژی خود را به عنوان خراج به استکبار
بدهند. امت اسلامی چیزی کم ندارد و از مالزی تا مغرب را شامل می شود. هیچ امتی و هیچ ملتی این امکانات را ندارد. بزرگ ترین گذرگاههای استراتژیک در اختیار امت اسلامی است. تنگه هرمز، کانال سوئز، تنگه دریای سیاه، دریای هند، دریای احمر و خلیج فارس در اختیار کشورهای اسلامی است و این در حالی است که اقتصاد دنیا در همین منطقه میچرخد. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده 60 درصد از منابع انرژی بشر از جمله نفت و گاز جهان در اختیار کشورهای اسلامی است اما چرا امت های اسلامی در فقر و تنگدستی زندگی می کنند و دست آنها همیشه جلو دیگران دراز است؟
امیدوارم روزی امت اسلامی بیدار شود و از سرمایه خودشان برای خودشان استفاده کنند.
