جایگاه و منزلت زن از منظر امام خمینی
در ایام سالگرد رحلت ملکوتی امام خمینی، در خرداد ماه سالجاری سمیناری تحت عنوان «جایگاه و منزلت زن از منظر حضرت امام خمینی» از سوی رایزنی فرهنگی کشورمان در لبنان برگزار شد که در آن شخصیتهای مختلف فرهنگی از جامعه مسلمان و مسیحی لبنان شرکت کردند. این سمینار اختصاص به زنان داشت و همه سخنرانان و شرکت کنندگان آن زن بودند.
اولین سخنران این سمینار خانم أمل قطان (از محققین و نویسندگان لبنان) بود که در ابتدای سخنرانی به تفاوت در خلقت زن و مرد اشاره نمود و گفت: زن مظهر آمال بشر بوده و سعادت و شقاوت انسانها به دست او می باشد. چه با تربیت صحیح زن است که جامعه سعادتمند می شود. اسلام در شرایط زمانی و مکانی خاصی ظهور کرد که زن در آن جامعه جایگاه و منزلتی نداشت، به طوری که در واقع فقط به عنوان وسیله ای، در خدمت غرایز نفسانی مرد بود. اسلام با ظهور خود، انقلابی ایجاد نمود و به زن ارزش و شخصیت ویژه ای بخشید، بطوری که پیامبر اکرم(ص) با احترامی خاص که تاریخ گواه آن است، جایگاه زن را درجه و مرتبتی رفیع اعطا نمود. امام راحل نیز بارها بر این نکته اصرار داشتند که همانطور که مرد در صحنه های مختلف نقش بازی می کند، زنان نیز در زمینه های گوناگون می بایست نقش مهمی ایفا نمایند.
وی در ادامه ابعاد مختلف حضور زنان را برشمرد:
1ـ تکامل انسان: زن می تواند با حفظ شخصیت مستقل خود و رعایت حدود شرع الهی، به کمالات مطلق انسانی نائل آید.
2ـ فعالیت در جامعه در دو زمینه اصلاح، رشد و توسعه: حضرت امام خمینی می فرماید: در
نظام اسلامی زن مثل مرد از حق و حقوق اجتماعی، فرهنگی و غیره برخوردار است و به هیچ وجه نمی توان او را از شرکت در فعالیتهای اجتماعی منع نمود.
3ـ خانواده و تربیت: اسلام جایگاه ویژه ای به مادر بخشیده است و به همین دلیل بهشت زیر پای مادران است... زن مربی مرد است و مرد از دامن زن به معراج می رود. سعادت و فساد هر جامعه از زن سرچشمه می گیرد.
وی افزود: در زمان پیامبر اکرم(ص) این نقش کاملاً مشهود بود، به طوری که خدیجه همسر پیامبر(ص) نقش مهمی را در ترویج اسلام و دیگر مبارزات آن حضرت ایفا نمود.
اعتماد به نفس در زنان یکی دیگر از مسائل مهمی است که اسلام به آن توجه بسزایی داشته و نقش مهمی را به زن داده، بطوریکه معتقد است زن می بایست با اعتماد به نفسی قوی، در جمیع فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی و ... شرکت جوید.
مرحله بعد مرحله آزادی زن از قید و بندهای اسارت بود. حضرت امام خمینی معتقد بود این زنان بودند که انقلاب را رهبری کردند و حتی با حضور مستقیم در پیروزی انقلاب اسلامی نقش بسزایی را ایفا نمودند.
حضرت امام خمینی علاوه بر اینکه در بسیاری از زمینه ها نقش زن را اساسی و تعیین کننده می دانست، در عین حال معتقد بود یکی از وظایف مهم زن توجه به خانواده و تربیت فرزندان می باشد.
خانم أمل قطان در بخش دیگری گفت: امروزه نیز پس از ارتحال حضرت امام خمینی کلیه اندیشه ها و افکار امام در خصوص زن، پابرجا مانده است و زنان کماکان در صحنه های مختلف جامعه نقش مهم خود را ایفا می نمایند. هیچ اختلافی میان زن و مرد در بخش اعتقادی و عبادی وجود ندارد.
بخش مهم دیگر مسأله خلافت الهی انسانهاست که مرد و زن هر دو به یک اندازه از آن به نحو مساوی بهره مند بوده و بطور یکسان، قدرت و توان پیشرفت و ارتقاء به سوی حق تعالی را دارند و شاید در برخی موارد نیز، زن مهمتر از مرد به شمار آید، زیرا همانطور که حضرت امام
خمینی فرموده است: زن مربی جامعه است.
پس از سخنان سرکار خانم أمل قطان به مدت پنج دقیقه به پرسش و پاسخ از سوی حاضرین اختصاص داده شد.
سخنران بعدی خانم مهندس ریما فخری (پژوهشگر و عضو شورای سیاسی حزب الله) بود که به بررسی افکار و اندیشه های حضرت امام در خصوص زن با تأکید بر تجربه حضور زن مسلمان در میادین سیاسی، اجتماعی و تربیتی در لبنان به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی گفت: در ابتدا باید عرض کنم حقیقتاً برخی اوقات در توصیف امام راحل و بیان اندیشه های سیاسی و اعتقادی وی، با کمبود واژگان و ناتوانی کلمات روبرو هستیم. امام یک رهبر، مرجع و سمبل برای همه ملتها بود و تنها به مردم ایران اختصاص نداشت.
امام وصیت خود را با حدیثی از پیامبر(ص) (إنی تارک فیکم الثقلین...) آغاز نمود تا بگوید ما می بایست پیوسته به اهل بیت(ع) تمسک جوییم. بدین ترتیب امام دکترین ولایت فقیه را مطرح نمود که یک عطیه و موهبت الهی به مسلمانان به شمار می آید. چه افراد بشر، بدون برخورداری از رهبر و مرشد قطعاً به اهداف والای خود نخواهند رسید.
دوم اینکه: امام دشمنان امت را به عنوان دشمنان قرآن، اسلام و رسالتهای انسانی معرفی نمود.
سوم اینکه: در وصیت خود سفارش به استقامت، صبر و مقاومت در برابر مشکلات نمود تا بتوان به نصر الهی دست یافت. همینطور به هماهنگی و وحدت میان بخشهای مختلف جامعه سفارش نمود. همه مسئولین را به خدمت به مردم سفارش می کرد و پیوسته نقش مردم از دیدگاه امام از جایگاه رفیعی برخوردار بود. خلاصه آنکه دولت، حکومت و جامعه از نظر امام مسیر تکامل بسوی خدا به شمار می رود.
امام خمینی به حکومت حضرت مهدی(عج) و نیز مسیح(ع) در آخر زمان نظر داشت.
اندیشه ها و افکار و عقاید حضرت امام خمینی، تکلیف الهی برای همگان به شمار می رفت. حال این نکته شایان ذکر است که این ویژگی ها ومسئولیت را از سوی امام به مردان منحصر
نمی شد بلکه زنان از منظر امام رتبه و جایگاه والایی را به خود اختصاص داده بودند.
سیره امام، سیره اسلام بود؛ بدین معنا که اعتقاد داشت تنها اسلام است که می تواند انسان را به سعادت برساند و تأسیس حکومت اسلامی مقدمه ظهور حضرت مهدی(عج) و اقامه عدل و عدالت می باشد.
وی ادامه داد: هر جامعه دارای شرایط خاصی است برای مثال تجربه حکومت اسلامی در ایران در مناطق و کشورهای دیگر مانند لبنان ممکن نیست. البته ما به عنوان حزب الله این آرزو را در سر داریم که ای کاش در لبنان برپایی حکومت اسلامی امکان داشت؛ اما عملاً ممکن نیست.
در پایان سخنرانی ایشان نیز زمانی به پرسش و پاسخ داده شد. وی در جواب این سؤال که نقش زنان مهمتر از مردان است و با توجه به اینکه مخاطب امام تنها زنان ایران نبود بلکه زنان لبنان را نیز شامل می شود؛ چگونه می توان به این هدف دست یافت؟ گفت: در لبنان زنان حزب الله در بعدهای سیاسی، فرهنگی، تبلیغات، آموزش و غیره دوشادوش مردان حضور داشتند. و بدین ترتیب زنان ندای امام راحل را لبیک گفتند و تلاش می نمایند پیوسته در خط امام باشند.
آنگاه در جواب این سؤال که آیا در لبنان زنان توانسته اند در مسئولیتهای محوله موفق باشند؟ گفت: فکر می کنم در لبنان زنان مثل مردان و شاید هم بیشتر از آنان در صحنه حضور داشته و مقاومت نموده اند. این فعالیتها در مراکز علمی و فرهنگی و فعالیتهای اجتماعی و تربیتی بیشتر به چشم می خورد.
ایشان در ادامه با اشاره به موضوع وحدت گفت: مسأله مهمی که امام به آن اصرار داشت مسأله وحدت بین مردم بود که ما هم اکنون نیز با رعایت این اصل در میان خودمان، توانسته ایم علیرغم میل دشمن ـ که پیوسته سعی داشت تا با ایجاد اختلاف میان طرفهای متحد تفرقه بیندازد ـ انسجام خود را حفظ کرده و اهداف خود را عملی سازیم.
آنگاه در جواب این سؤال که گامهای عملی را که امام ارائه نمودند چه بود؟ گفت: امام در خصوص گامهای عملی بسیار بر روی تعلیم و تربیت زنان تأکید ویژه داشت؛ بخصوص در مورد تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی زنان و آموزشهای دینی تأکید داشت.
وی با تأکید بر لزوم حضور جدی زنان در فعالیتهای اجتماعی گفت: زنان خود می بایست گام پیش نهاده تا در جامعه حضور فعال داشته و اثرگذار باشند.
ایشان تأکید کرد: در خصوص خانواده نیز امتیازات ویژه به زنان داده شد و امام، زنان را در مورد حقوقشان در همه زمینه ها آگاه نمود؛ حتی در هنگام عقد ازدواج که زن می تواند هر شرطی را که با شرع مخالفت نداشته باشد؛ مطرح نماید و مرد نمی تواند مانع رشد و تکامل و حضور فعال زن در جامعه در عرصه های مختلف باشد.
سپس سایر سخنرانان به سخنرانی پرداختند و در پایان همایش، جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد.
لازم به ذکر است این همایش توسط کانالهای مختلف تلویزیونی لبنان از جمله NBN، المنار و همچنین الکوثر و العالم تحت پوشش خبری قرار گرفته بود، همچنین توسط خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و نمایندگی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در لبنان منعکس و گزارش برگزاری این همایش از اخبار سراسری سیمای جمهوری اسلامی ایران منعکس شد.
همچنین روزنامه های محلی لبنان به انعکاس گسترده خبر برگزاری این همایش پرداختند.