چکیده
پژوهش حاضر با عنوان «مقایسه مواضع سیاسی سنجابی و بختیار در مواجهه با انقلاب اسلامی» در اصل، پاسخی به این پرسش است که «چرا سنجابی و بختیار با وجود حضور تقریباً 30 ساله در یک جبهه و دارای یک خط و مشی نسبتاً واحد سیاسی، در پی شتاب گرفتن جنبش انقلابی، یکی با امام و دیگری با شاه همکاری کردند؟»
پس از مطالعه اسناد و داده‌ها و نیز مقایسه دوره‌های تاریخی این فرضیه مطرح شد که: «سنجابی در پی چیرگی گفتمان انقلاب اسلامی و سست شدن بنیادهای حکومت مشروطه سلطنتی و با عنایت به فقدان تجربه روحانیون در اداره امور سیاسی به همراهی با انقلاب پرداخت تا آرمان‌های مشروطه‌خواهی خود را در قالب جمهوری اسلامی استقرار ببخشد و از این رو با امام همکاری کرد. اما بختیار با وجود متزلزل شدن رژیم سلطنتی هرگز درصدد برانداختن آن برنیامد، زیرا همواره به اصلاح وضع موجود می‌اندیشید نه تغییر آن. از این رو برای استقرار حکومت مشروطه سلطنتی و مهار کردن انقلاب با شاه همکاری کرد تا بتواند دستاوردهای مشروطیت را در قالب تداوم حکومت پهلوی احیا کند.»
این فرضیه با روش توصیفی ـ تحلیلی به آزمون گذاشته شد که در نهایت به اثبات رسید. افزون بر این، سنجابی با توجه به مواضعی که در برخورد با امام خمینی در پیش گرفت، چاره‌ای جز همراهی با انقلاب نداشت و بختیار نیز به دلایل مختلف از جمله عدم اعتماد به روحانیون به مقابله با انقلاب پرداخت.
پایان نامهمقایسه مواضع سیاسی کری‍م سنجابی و ش‍اپ‍ور بختیار در مواجهه با انقلاب اس‍لام‍یصفحه 1