نقش اخلاق در وحدت ملی با تاکید بر اندیشه امام خمینی (س)

‏‏چکیده‏

‏‏نوشتار حاضر در پی پاسخگویی به ‌این سؤال اساسی است که در‌ اندیشه‌ی حضرت امام خمینی (ره) چه رابطه‌ای بین آموزه‌های اخلاقی و تحکیم وحدت ملی وجود دارد؟ ‌آیا با توجه به اهمیت اخلاق در ‌اندیشه‌ی ‌ایشان می‌توان آن را به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار بر وحدت ملی معرفی کرد؟ برای پاسخگویی به سؤال مذکور و سؤالات فرعی دیگر، نویسنده تلاش دارد با توجه به نظر امام خمینی (ره) درباره‌ی انسان در سه حوزه رفتاری، اخلاقی و اعتقادی، رابطه‌ی دو حوزه‌ی اخلاق و رفتار را مورد کنکاش قرار دهد. ایشان در ‌این زمینه معتقد است هر یک از ‌این سه حوزه بر یکدیگر تأثیر می‌گذارد. با چنین رویکردی، اخلاق آدمی ‌بر کلیه رفتارهای جامعه، از جمله وحدت ملی تأثیرگذار است. بنابراین برای ‌ایجاد وحدت ملی مستحکم در درون جامعه، باید مبانی اخلاقی آن لحاظ گردد. حضرت امام (ره) در ‌این زمینه دیدگاه جامعی را عرضه کرده و به سه حوزه‌ی فردی، اجتماعی و ساختاری اخلاق توجه کرده‌اند و با تأکید بر نقش والای فرد در حیات جمعی، وحدت را بدون افراد صالح غیرممکن دانسته و تأسیس حکومت صالحان و گسترش آن را در قلمرو جهانی، در گرو وجود افراد مؤمن و مهذب می‌دانند لذا تهذیب نفس را سرلوحه کار همه افراد معرفی می‌کنند. در حوزه اجتماعی نیز افراد مهذب باید با رفتاری اخلاقی در جامعه، موجبات وحدت را فراهم کنند. در حوزه ساختاری اعتقاد دارند ترویج اخلاق در جامعه نیازمند یک شبکه‌ی ساختاری منظم و منسجم است تا با نهادینه کردن اخلاق در رفتارهای فردی و اجتماعی، وحدت را در جامعه تقویت نماید. ما در ‌این پژوهش، تأثیر اخلاق را با توجه به چهار مقوله‌ی مبانی وحدت، کارگزاران وحدت، گستره و انواع وحدت و نیز اهداف وحدت مورد بررسی قرار داده‌ایم. در مجموع اسلام و برادری به‌عنوان مهمترین منابع وحدت مورد توجه امام می‌باشد. به نظر ‌ایشان کارگزاران وحدت به‌عنوان علت فاعلی مهمترین نقش را در وحدت ملی دارند. اصول بنیادی اخلاقی که در‌ این حوزه مورد تأکید ‌ایشان است. عبارتند از: ‌ایمان، تهذیب نفس، عدالت خواهی ... به نظر‌ ایشان رذائل مهمترین مشکل وحدت در جامعه می‌باشد. در بعد گستره وحدت امام معتقد است تنها با گروه‌هایی می‌توان متحد شد که از جهت اعتقادی و اخلاقی با ما همخوانی داشته باشند. ایشان اهداف وحدت را با توجه به حوزه اعتقادی و اخلاقی خود ترسیم می‌کنند.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎