مبانی دینی موضعگیری های امام خمینی (س)

‏‏چکیده‏

‏‏نقطه شروع مبارزات امام خمینی (ره) علیه رژیم طاغوتی محدود به دوره خاصی نیست. گرچه پژوهش حاضر مواضع و مبارزات امام را در دوره محدود (فضای باز سیاسی ‏‏۵۷‏‏-‏‎‎‎‏۵۶‏‏) ‏‏بررسی کرده است. اما به معنی نیست که امام فقط در آن دوره بر علیه رژیم موضع‌گیری کرده است. بلکه به لحاظ اهمیت و سرنوشت‌ساز بودن آن دوره است که استراتژی مهم امام خمینی (ره) (ایجاد حکومت اسلامی) در آن دوره تحقق یافته است. نگارنده در مقدمه، طرح تحقیق را بیان کرده است. سؤال اصلی پژوهش حاضر ‌این است "مبنای دینی موضع‌گیری‌های امام خمینی (ره) در دوره باز سیاسی چیست؟" جواب فرضی و موقتی که به ‌این سؤال داده شده ‌این است که امام خمینی (ره) با توجه به اصول متخذه از دین از قبیل "اصل حرمت مماشات با حکومت طاغوت" و "اصل ظلم‌ستیزی و عدالت‌گستری" و در نهایت بهره‌‌مندی از فرصت‌ها برای تشکیل حکومت اسلامی، موضع عدم سازش با شاه را در قالب بسیج همگانی اتخاذ نمودند. بررسی مواضع امام خمینی (ره) در دوره مذکور بخصوص تبیین مبانی آن موضع‌گیری‌ها تاکنون ناشناخته مانده است. در اولین گام، پژوهش درصدد تبیین و توصیف دوره باز سیاسی است. در ‌این بخش علل و عوامل خلق آن و تحولات آن دوره و در نهایت رابطه حکومت و اپوزیسیون مورد بررسی قرار گرفته است. برخی از یافته‌های ‌این بخش حاکی از آن است که در خصوص علل شکل‌گیری فضای باز سیاسی از سوی رژیم دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است. بنابراین در جستجوی علل خلق فضای باز سیاسی رژیم به دیدگاه واحدی می‌رسیم و گفتنی است اکثر دیدگاه‌ها به چندین عامل (از قبیل: مشکلات اقتصادی، بحران نهادی و ...) در خصوص اعلان فضای باز سیاسی از سوی شاه اشاره داشته‌اند. در بخش بعد، مواضع و مبانی دینی امام (ره) مورد بررسی قرار گرفته است. مبانی دینی در سه محور (‏‎‎‎‏۱‏‏) ‏‏اصل حرمت مماشات با حکومت طاغوت. ‏‎‎‎‏۲‏‏) ‏‏اصل ظلم‌ستیزی و عدالت‌گستری. ‏‎‎‎‏۳‏‏) ‏‏بهره‌مندی از فرصت‌ها برای تشکیل حکومت اسلامی. بررسی شده است.‏

‏‏نکته مهمی ‌که در ‌این بخش حائز اهمیت است، تکیه امام بر ‌این مبانی در هر شرایط و موقعیت ممکن بوده است. بدین‌سان دغدغه امام در خصوص ریشه‌کنی حکومت طاغوت و عدالت گستری و مبارزه با ظلم، نمایان می‌گردد. سؤال‌این است که اگر امام به‌عنوان یک مصلح دینی نبود،‌آیا باز هم تکلیفی وی را مکلف به قیام بر علیه نظام طاغوتی می‌کرد یا خیر؟ خواننده درخواهد یافت که امام در راستای پیاده شدن اصول اسلام در مملکت اسلامی ‌قدم برمی‌داشت، همچنان‌که سعی بر آن شده مواضع امام خمینی در دوره فضای باز بر مبانی دینی تطبیق داده شود. امام با نفی وضع موجود در آن شرایط از هر فرصت برای نفی نظام سلطنتی استفاده می‌کرد و با تبیین منطق اسلام همواره بر بی‌منطقی نظام طاغوتی تأکید می‌داشت. منطق اسلام منطق انسان‌دوستی و خدامحوری است و منطق شاه یا رژیم طاغوتی منطق زور و سرنیزه است.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎