مقدمه ناشر
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279-1368

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1385

زبان اثر : فارسی

مقدمه ناشر

‏از زمانی که حضرت امام خمینی - قدس سره - به اصرار فضلا و بزرگان حوزه علمیه، ‏‎ ‎‏قدم به عرصه مرجعیّت و هدایت عامّه نهادند تا آن جا که فرصت یافتند، به ‏‎ ‎‏نوشتن فروعات فقهی ـ خواه به صورت مستقل یا به صورت حاشیه بر کتب ‏‎ ‎‏فقهی ـ اقدام نمودند. و در برهه ای که اشتغالات مرجعیّت و زعامت امّت اجازه ‏‎ ‎‏این کار را نمی داد، شاگردان ایشان و اعضای هیات استفتا تحت اشراف و با تایید ‏‎ ‎‏معظّم له به تالیف یا تصحیح رساله های عملیه ـ فارسی یا عربی ـ می پرداختند.‏

‏امّا آنچه را نمی توان از نظر دور داشت این که هر چند از حیث اعتبار ـ و به ‏‎ ‎‏اصطلاح فقهی «مجزی بودن»  ـ بین نوشته های شخصی ایشان و آنچه توسط ‏‎ ‎‏شاگردان و اعضای هیات استفتا تهیه و گردآوری شده و به تایید آن حضرت ‏‎ ‎‏رسیده فرقی نیست، ولی از نگاه متن شناختی و اصالت، نوشته های شخصی ‏‎ ‎‏حایز رتبه برتر و برجستگی خاصی است که اهل فن به این ویژگی واقف و از ‏‎ ‎‏ارزش آن به خوبی آگاهند.‏

‏در این جا، تذکر چند نکته درخصوص این رساله و ویژگی های آن و نیز‏‎ ‎‏حاشیه حضرت امام - قدس سره – بر آن بجاست:‏


کتابحاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 5

الف ـ ‏مرحوم حاج شیخ ملّا محمّدهاشم خراسانی ـ مولّف رساله حاضر ـ ‏‎ ‎‏علاوه بر این رساله، دارای رسایل متعدّدی در فقه می باشد که عدّه ای از مراجع بر ‏‎ ‎‏آنها حاشیه زده اند. از جمله رساله های ایشان است:‏

‏1ـ رساله در احکام ربا‏

‏2ـ رساله در احکام رضاع‏

‏3ـ رساله در مقدّمات حج‏

‏4ـ رساله در نفقات‏

‏5ـ رساله در احکام قبله و اوقات‏

‏6ـ رساله در ساعات و اوزان‏

‏7ـ رساله در احکام خلل نماز‏

‏8ـ رساله در احکام عدّه‏

‏9ـ رساله در احکام معاملات فاسد‏

‏10ـ رساله در احکام خمس.‏

‏ایشان علاوه بر جمع آوری فتاوای مراجع و فقهای عصر خویش در قالب ‏‎ ‎‏رساله های مذکور، در زمینه تاریخ و حدیث نیز صاحب تالیفاتی است. ‏‎ ‎‏مشهورترین اثر وی کتاب منتخب التواریخ (مختصرالتواریخ) می باشد که در ‏‎ ‎‏سال 1350 هـ. ق . به چاپ رسیده است. در الذریعه و اعیان الشیعه از این کتاب ‏‎ ‎‏یاد شده و در برخی موارد، بدان استناد گردیده است.‏

‏مرحوم خراسانی به نقل شیخ آغا بزرگ تهرانی رحمه الله در سال 1352 هـ.ق. ‏‎ ‎‏بدرود حیات گفته و در جوار آستان قدس رضوی به خاک سپرده شده است.‏‎ ‎

ب ـ ‏این رساله ـ ظاهراً ـ اوّلین بار مطابق با فتاوای مرحوم آیةالله العظمی ‏‎ ‎‏حاج سید ابوالحسن اصفهانی نگارش یافته و سپس توسط مولف با فتاوای ‏‎ ‎


کتابحاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 6

‏عده ای از بزرگان همچون مرحوم آیةالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری و ‏‎ ‎‏مرحوم آیةالله العظمی حاج آقا حسین قمی حاشیه زده شده است.‏

‏در «الذریعه» از این رساله به نام «رساله ‏‏ﰲ‏‏الارث» و در جایی دیگر، به نام ‏‎ ‎‏«رساله ‏‏ﰲ‏‏ المیراث» یاد شده است. متن این اثر، که متعلّق به قریب هشتاد سال ‏‎ ‎‏پیش است، در بیان مطالب، خالی از اشکال نیست، امّا سعی شده در این چاپ، با ‏‎ ‎‏ویرایش و اعراب گذاری، تا حدّی از نامانوس بودن عبارات کاسته شود.‏

ج ـ‏ حاشیه بر رساله ارث مرحوم خراسانی از اوّلین نوشته های فقهی فارسی ‏‎ ‎‏حضرت امام – قدس سره – می باشد که در حدود سال 1372 هـ.ق. به رشته تحریر درآمده‏ ‎ ‎‏است. شاید علّت حاشیه کردن این رساله از سوی ایشان، ناتمام بودن مبحث ‏‎ ‎‏ارث در کتاب وسیلة النجاة مرحوم آیةالله العظمی حاج سیّد ابوالحسن اصفهانی ‏‎ ‎‏بوده باشد؛ زیرا اوّلین نسخه از این حاشیه به خط حضرت امام در انتهای نسخه ‏‎ ‎‏خطی حاشیه بر وسیلةالنجاة و در ادامه آن به تحریر درآمده است.‏

‏از این حاشیه سه نسخه در دسترس است:‏

‏اوّل: نسخه ای که در انتهای دست نوشته حاشیه وسیلةالنجاة به خط حضرت ‏‎ ‎‏امام، در چهارده صفحه نوشته شده و کامل است.‏

‏دوم: نسخه ای که به طور مستقل، در شانزده صفحه به خط ایشان نوشته شده ‏‎ ‎‏و حدود دو صفحه از آخر آن ناقص است.‏

‏سوم: نسخه ای که در حاشیه این رساله، در حدود سال 1383 هـ.ق. به چاپ ‏‎ ‎‏رسیده و با نسخه پیشین مطابق می باشد و در بخشی از نسخه مزبور که موجود ‏‎ ‎‏نبوده، از نسخه اوّل استفاده شده است. از آن جا که این نسخه به رویت حضرت ‏‎ ‎‏امام – رحمه الله – رسیده و به مُهر ایشان مزیّن گردیده، ما نیز همین نسخه را برگزیده و از ‏‎ ‎‏ذکر اختلاف نُسخ خودداری نمودیم، هر چند این نُسخ از حیث فتوا با یکدیگر‏‎ ‎


کتابحاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 7

‏اختلافی ندارند و فقط در تعابیر آنها تفاوت هایی مشاهده می شود.‏

‏در پایان، تذکر این نکته لازم است که در مقام تعارض بین محتوای این رساله ‏‎ ‎‏با سایر کتب فتوایی حضرت امام - قدس سره – ترجیح با آخرین فتوای ایشان است و ‏‎ ‎‏مراجعه به این اثر ـ به تنهایی ـ مبرﺉذمّه نخواهد بود.‏

‏ ‏

موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی – رحمه الله  ـ

                    دفتر قم


کتابحاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 8

بسم اللهِ الرّحمن الرّحیم

‏ ‏

‏ الحمدلله ربّ العالمین وصلّی الله علی محمّد و آله الغرّ المیامین من ‏‎ ‎‏آل طه و یس و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین اِلی یوم الدین.‏

‏ ‏وبعد‏، این بی بضاعت از علم و عمل، محمد هاشم بن محمد علی ‏‎ ‎‏الخراسانی المشهدی - حشرهما الله تعالی و جمیع المومنین مع احبّتهم و ‏‎ ‎‏موالیهم ارواح العالمین لهم الفداء - مختصری در مسائل ارث از کتب ‏‎ ‎‏علماء اعلام و فقهاء کرام ـ رضوان الله تعالی علیهم اجمعین ـ جمع نموده و ‏‎ ‎‏به نظر مبارک بعضی از حجج اسلام که فعلاً مرجع تقلید بودند رسانیدم تا ‏‎ ‎‏آنکه عمل بر طبق آن از برای مقلدین ایشان جائز و مبرء ذمه بوده باشد. ‏‎ ‎‏ارجو من فضل الله و کرمه که مومنین به آن منتفع گردند و مقبول صاحب ‏‎ ‎‏شرع شریف واقع شود. و این مختصر مشتمل است بر مقدمه و هفت ‏‎ ‎‏فصل و خاتمه ای:‏


کتابحاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 9

‎ ‎

‏ ‏

 

کتابحاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 10