برهان حدوث و قدم
اثبات ضرورت خدا به شیوه متکلمان
امام خمینی (س) معتقد است یکی از راه های اثبات خداوند، برهان حدوث و قدم است و بر این باور است که برخی متکلمان برای اثبات ذات حق به حدوث استدلال کرده اند به این بیان که عالم زمانی نبود و سپس موجود شد و چیزی که در سابق نبود، نیازمند علت است؛ لکن این استدلال نزد حکیم و فیلسوف نادر است؛(۱) زیرا علت احتیاج ممکنات به علت حدوث نیست بلکه مناط احتیاج امکان است؛ زیرا حدوث مفهوماً مرکب از «نبود و بود» است و بعد از وجود شیء انتزاع می شود و مادامی که «بود» از «نبود» حاصل نگردیده است، حدوث منتزع نمی شود، پس مرتبه انتزاع حدوث بعد از وجود شیء است و حال آنکه شیء در وجود محتاج بوده و مناط احتیاج آن چیزی است که قبل از وجود باشد و الّا بعد از آنکه شیء موجود شد، دیگر چیزی که بعد از وجود شیء حاصل می شود، مناط احتیاج وجود شیء نخواهد بود؛ از این رو حدوث نمی تواند برای نبود سابق مناط احتیاج باشد، چون نبود، عدم است و احتیاج به علت ندارد و نمی توان گفت بودِ لاحق بعد از بودنش مناط احتیاج است؛(۲) بنابراین از شواهد بر این که مناط احتیاج امکان است، فقر ممکنات در حالت بقا است.(۳)
(۱) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۵، ص۱۳۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
(۲) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۲، ص۵۶-۵۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵. «نبود و بود»
(۳) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۱، ص۴۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵. فقر ممکنات
.
انتهای پیام /*