پرتال امام خمینی(س):یادداشت ۱۹۹/آیتالله سیّدحسن طاهری خرمآبادی به روز یکم خرداد ماه سال ۱۳۱۷ هجری شمسی در خرمآباد به دنیا آمد. پدرش مرحوم حاج سیّدحیدر طاهری خرمآبادی از شاگردان شناخته شده‌ی مؤسس حوزه، مرحوم آیتالله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و از دوستان نزدیک حضرت امام(س) و آیتالله العظمی گلپایگانی(ره) بود. مرحوم سیّدحیدر پس از سالها تحصیل و بهره‌‌مندی از محضر علمای بزرگ اصفهان، مشهد و قم با درخواست مردم خرمآباد به زادگاه خود بازگشت و تا آخر عمر به رسیدگی و ساماندهی امور مردم همّت گماشت.
آنچه که مرحوم حاج سیّدحیدر را از دیگران متمایز و مایه محبوبیت فراوانش در میان مردم بود همانا برخورداری از حلم و بردباری و عدم علاقه به زخارف دنیا و مادیات بود.آقای طاهری خرمآبادی در مورد ویژگی‌های اخلاقی پدرش می‌گوید: «منزل پدرم محل رتق و فتق امور مردم و مراجعه عمومی نیز بود و مخصوصا عشایر با ایشان مراوده و مراجعه زیادی داشتند. از جمله خلقیات خوب و ارزنده مرحوم ابوی که به آن معروف بود حلم و بردباری بود و از زندگی دنیا و مال و ثروت هیچ بهره و نصیبی نداشت و تنها یک منزل بسیار ساده و معیوب داشت که سالها دیوار آن نمور بود و حتی گاهی فاضلاب و آب کوچه پشت منزل، از وسط اطاق جاری می‌شد و تا سالیان پس از فوت ایشان به همین وضع بود و تا آخر عمر اثاث‌البیت بسیار ساده و زندگی فقیرانه‌ای داشت.»
آیتالله طاهری خرمآبادی تحصیلات خود را در یکی از دبستان‌های خرمآباد آغاز کرد. ایشان نقل می‌کنند: «من اصرار داشتم که با لباس روحانی به مدرسه بروم و فامیل‌های ما هم همین انتظار را داشتند ولی رئیس فرهنگ و بعضی از آموزگاران جدیدی که به مدرسه می‌آمدند و برای آنها این موضوع تازگی داشت شدیداً مخالفت می‌نمودند. در این میان عمویم (که بعد از رحلت پدر کفالت ایشان را بر عهده داشتند) در مقابل آنها می ایستاد و گاهی مجبور می‌شد خودش به مدرسه بیاید و با فردی که در این موضوع اصرار داشت مقابله کند و یا به اداره فرهنگ برود و با رئیس فرهنگ مذاکره نماید.»
دوران تحصیل ایشان چگونه گذشت؟
وی با پایان یافتن دوره ابتدایی، به مدرسه علمیهی کمالیه رفت و طی دو سال جامع‌‌المقدمات و سیوطی را فرا گرفت. ایشان پس از حدود دو سال تحصیل در حوزه علمیهی خرمآباد به همراه مادر خود، به قم عزیمت کرد تا تحصیلات حوزوی خود را در دیار کریمه اهل بیت(ع) ادامه دهد. آیتالله طاهری خرمآبادی از دیدار خود با امام(ره) در بدو ورود به قم اینچنین یاد می‌کنند: «از خاطره‌های شیرین روز اولی که به قم وارد شدم این بود که پس از ورود به قم و جای دادن بار سفر در انبار گاراژ جهت خواندن نماز و زیارت وارد صحن مطهر حضرت معصومه(س) شدیم و من در حالی که در کنار حوض صحن بزرگ مشغول وضو گرفتن بودم قیافه جذاب یک روحانی بزرگواری توجه مرا به خودش جلب نمود که در حال بازگشت از حرم بود و با یک دنیا طمأنینه و وقار از صحن خارج می‌شد. بی‌اختیار از یکی از آقایان طلاب که در کنار حوض بود، پرسیدم این آقا کیست؟ در جواب گفت: آقای حاجآقا روح‌الله خمینی است. از همان دیدار نخست شیفته‌ی او شدم علاقه و محبت او در دلم قرار گرفت ولی خودم هم نمی‌دانستم که چرا به این آقا علاقه پیدا کردم. البته قبلاً نام او را از عمویم شنیده بودم ولی تا آن روز تطبیق نمی‌کردم و به این نام نمی‌شناختم. بعدها به یادم آمد که در سفرهای زیارتی، مکرر این روحانی بزرگوار را در مدرسه فیضیه دیده بودم ولی نمی‌دانستم کیست.»
در همان سال اول ورود به قم، آن قسمتهایی از سیوطی را که باقی مانده بود به اضافه مغنی و حاشیه (از دروس مقدماتی حوزه) را فرا گرفت. دوستی و هم مباحثگی با آقای سیّداحمد مدعشی باعث گردید تا با آقای هاشمی رفسنجانی آشنا شده و هر دو به اتفاق، کتاب حاشیه ملاعبداله را نزد وی بگذرانند. آقای طاهری نحوه آشنایی خود با مرحوم هاشمی راچنین نقل می‌کند: «روزهای اول و دوم وردو به قم در مدرسه فیضیه ایستاده بودم که یک سیدی آمد پیش من و گفت، آیا حاضری با هم، هم مباحثه بشویم. گفتم حرفی نیست. ایشان آقای سیّداحمد مرعشی از بستگان آقای هاشمی رفسنجانی بود. خوب بعد از آن باید استادی پیدا می‌کردیم برای حاشیه ملاعبدالله. آقای مرعشی، آقای هاشمی رفسنجانی را معرفی کرد و ما دو نفری حاشیه را نزد ایشان خواندیم و این زمینه‌ای شد برای آشنایی من و آقای هاشمی رفسنجانی. خود ایشان آن موقع لمعه می‌خواند.»
آشنایی ایشان با امام راحل
در سال بعد معالم‌الاصول و شرح شمسیه و در دو سال بعد از آن، لمعه، قوانین و مطوّل را آموخت و در سال پنجم رسائل و مکاسب شیخ انصاری را آغاز کرد. ظرف سه سال آن کتابها را به همراه جلد اول کفایه به پایان برد و جلد دوم کفایه را هم زمان با رفتن به درس خارج امام(س) شروع نمود. مقداری از درس خارج قضا را در محضر آیتالله العظمی بروجردی فرا گرفت. ایشان این برهه را چنین یاد می‌کند: «یک مدت کوتاهی هم درس آقای بروجردی رفتم، چون امتحان بر اساس درس ایشان بود. ولی درس آقای بروجردی به علت مشاغل و کهولت سن ایشان زیاد منظم نبود و همینطور شلوغی زیاد درس آقای بروجردی، برای افرادی مثل ما که ابتدای کارمان بود و می‌خواستیم درس بخوانیم چندان مفید نبود؛ لذا دیگر درس خارج من منحصر شد به درس حضرت امام(س) و مقداری درس مرحوم حاجآقا مرتضی حائری تا هنگام تبعید امام(س).»
آیتالله طاهری خرمآبادی در دوره‌ی تحصیل خود از محضر استادان و عالمان برجسته‌ای کسب فیض نمود که حوزه‌های علمیه خاطره‌ی مبارزات و مجاهدت‌های آنان را هرگز از یاد نمی‌برد. وی با ورود به قم، حاشیه ملاعبداله را نزد آقای هاشمی رفسنجانی فرا گرفت. برای تحصیل معالم الاصول و مطول به نزد آیتالله شب زنده‌دار رفت و لمعه را نزد مرحوم حاج آقا حسین جزایری از فضلای خرمآباد، آیتالله باقری کنی و آیتالله ستوده خوانده و رسائل شیخ انصاری را نزد حضرات آیات مکارم شیرازی، شب‌زنده‌دار، مشکینی و سبحانی فرا گرفت و برای آموختن مکاسب محرمه با آیتالله سیدعلی محقق داماد (فرزند آیتالله العظمی سیّدمحمد محقق داماد) به مباحثه پرداخت. کتاب بیع را نیز نزد آیتالله خزعلی فرا گرفت. کفایة‌الاصول را نیز در محضر مرحوم آیتالله شیخ عبدالجواد اصفهانی (جبل عاملی) و مرحوم آیتالله سلطانی طباطبایی آموخت. برای تحصیل درس خارج، به درس مرحوم آیتالله بروجردی و حضرت امام خمینی(س) رفت. ایشان در باره ویژگی علمی امام(س) می‌فرماید: «بحث ایشان، شاگرد پرور بود و فکر را به کار می‌انداخت. تنها نقل عبارت دیگران نبود. درس ایشان تفاوت زیادی داشت با کل درسهایی که ما تا آن موقع در حوزه دیده بودیم. الان هم معتقدم که نوشته‌های فقهی و اصولی ایشان قابل طرح و استفاده و درخور دقت است. البته نمی‌خواهم بگویم که نظری فوق نظرات ایشان نیست. شاگردان ایشان همان موقع به نظرات ایشان اشکال می‌گرفتند و خود ایشان هم مشوّق بود؛ اما نظرات ایشان در همة ابعاد به قدری عمیق و دقیق است که همیشه قابل طرح و بحث خواهد بود. از نظر علمی می‌توان گفت که حضرت امام(س) در ابعاد مختلف فقهی، اصولی، فلسفی و عرفانی در عصر خویش فقیه و اندیشمندی استثنایی بود. حضرت امام(س) از یک نبوغ و استعداد بالایی برخوردار بود. بدون هیچ گونه مبالغه‌ای می‌توانم بگویم بعد از معصومین(ع) حضرت امام یک انسان استثنایی بود».
آیتالله طاهری خرم آبادی، پس از تبعید حضرت امام(س)، در درس حضرات آیات گلپایگانی، شیخ مرتضی حائری و محقق داماد شرکت نمود و از محضر مرحوم حاج آقا حسن فرید اراکی بهره‌های فراوان برد. در فلسفه نیز، منظومه حاج ملاهادی سبزواری را نزد شهید آیتالله حاج آقا مصطفی خمینی و آیتالله امینی آموخت. اشارات و الهیات شفا را نزد آیتالله جوادی آملی و مقداری از اسفار را نزد نابغه‌ی عصر علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فرا گرفت. بخشی از اسفار را نیز در محضر آیتالله شهید مرتضی مطهری گذراند. ایشان در دوره سطح با حضرات آقایان سیّداحمد مرعشی، سیّدعلی محقق داماد و عباسعلی عمید زنجانی به مباحثه پرداخته و از هم مباحثه‌ای‌های دورة تحصیل درس خارج، از آقایان مؤمن، حسینی کاشانی، ربانی املشی و حاج حسن تهرانی نام می‌برند.آیتالله طاهری خرم آبادی در میان اساتید سطح خود بسیار شیفته و مجذوب اخلاق و رفتار استاد برجسته اخلاق یعنی مرحوم آیتالله حاج آقا حسین شب زنده‌دار بودند. از دیگر اساتیدی که رابطه خیلی خوبی با ایشان داشتند می‌توان از حضرات آیات باقری کنی، مهدوی کنی و مکارم شیرازی نام برد. در میان اساتید درس خارج خود به غیر از امام(س) که ارادت ویژه و خاصی به ایشان داشت از دو استاد دیگر خود حضرات آیات محقق داماد و شیخ مرتضی حائری به نیکی یاد کرده و ابراز علاقه شدید می‌کنند. ایشان در این مورد می‌گوید: «به غیر از امام(س) که ارادت ویژه‌ای به ایشان داشتم، دو بزرگواری که خیلی مورد علاقه‌ی بنده بودند، یکی مرحوم آقای داماد بود که خیلی بی‌تکلّف و عاری از تمام تشریفات بود و دیگری هم مرحوم آقای حائری به دلیل وضع زندگی و هم از نظر تقوا و سایر خصوصیاتی که در مرحوم حائری بود، ما به ایشان علاقهمند بودیم. مرحوم آقای داماد بیشتر از سایر علماء با امام(س) مرتبط بود. آقای آسیدعلی آقای محقق آقازاده مرحوم آقای داماد نقل می‌کردند که حضرت امام(س) گاهی مسائل خصوصی و شخصی خود را که با دیگران مطرح نمی‌کردند با مرحوم آقای داماد مطرح می‌کردند.
فعالیت های سیاسی آیت الله سیدحسن طاهری در دوران قبل انقلاب
آیتالله طاهری خرمآبادی نیز، چون دیگر عالمان عصر خود و به مانند پیر و مراد و مقتدای خویش، حضرت امام خمینی(س) حکومت ننگین پهلوی و سکوت در مقابل ستمهای آن را برنمی‌تابید و روز و شب را به مبارزه با آن می‌گذراند. سخنرانی‌ها، نامه‌ها و اعلامیه‌ها، به زندان رفتن‌ها و شکنجه شدن‌های وی نقش مهمی را در پیشبرد انقلاب و پیروزی آن ایفا میکرد که ذکر نمونه‌ها و شرح آن، در این مختصر نمی‌گنجد.در سال ۱۳۴۱، شاه و عوامل آن، لوایح ششگانه‌ای را با ظاهر اصلاحات و ایجاد رفاه برای مردم تدوین کردند و می‌خواستند آن را به رفراندوم بگذارند. امام(س) که به خوبی از حیله‌ها و عوامفریبی‌های شاه اطلاع داشت، مخالفت خود را با لوایح اعلام نمود و به آیتالله طاهری خرمآبادی نیز دستور داد که به خرم آباد برود و مسائل مطرح شده را با علما و مردم آن دیار در میان بگذارد. تلاش آیتالله طاهری خرم آبادی در آن روزگار برای رساندن پیام امام(س) و گرد هم آوردن علمای خرمآباد و تصمیم‌گیری برای مسائل پیش آمده، نقطة عطفی در مبارزات ایشان می‌باشد. همچنین ایشان پس از مدتی به قم رفت و گزارش مذاکرات علما و جریانهای پیش آمده در شهر را به اطلاع امام(س) رساند. وی در اوایل سال ۱۳۴۲ به منظور تبلیغ و در آستانه ماه محرم، تصمیم به عزیمت به کاشان گرفت و آن را با امام(س) در میان گذاشت. امام(س) موافقت فرمودند و پیامهایی برای علمای کاشان با موضوعیت جریانهای پیش آمده و ضرورت مبارزه با رژیم شاه، دادند. وی ضمن رساندن این پیامها، سخنرانیهای مهم و افشاگرانه‌ای را در ایام ماه محرم انجام داد که شور عجیبی در مردم کاشان ایجاد کرد و ساواک و عوامل رژیم پهلوی را هراسناک ساخت. همچنین سخنرانی وی پس از حادثه ۱۵ خرداد در حرم مطهر حضرت معصومه(ع) در حمایت از امام(ره) و محکوم کردن جنایات رژیم، در کارنامه مبارزاتی او می‌درخشد. در طول سالهای مبارزه، آیتالله طاهری خرم آبادی، بارها و بارها مورد تعقیب ساواک قرار گرفت و بارها تبعید یا زندانی شد.
اما بینش صحیح وی از انقلاب و همچنین اطاعت محض از امام(س) و علاقة وافر به ایشان، تبعید و زندان و... را بر ایشان هموار می‌ساخت. ایشان هدف امام خمینی(س) از نهضت را اینگونه بیان می‌کند: «از پای درآوردن حکومت سلطنتی در حد ساقط کردن آن و یا ضعیف کردن آن، به عنوان هدف میان مدت برای همه روشن بود. اما هدف نهایی نمی‌خواهم بگویم برای همه، ولی برای بسیاری از مبارزان نیز مجهول بود. به هر حال تا قبل از مطرح شدن مباحث ولایت فقیه حضرت امام، بحثی در مورد نظام جایگزین رژیم شاهنشاهی نشده بود. مباحث امام افق مبارزه را وسیع‌تر کرد و یک هدف مشخص و روشن را برای نهضت ترسیم کرد و آن، حکومت اسلامی و مسأله ولایت فقیه بود».
ایشان در جمهوری اسلامی چه مسئولیت هایی بر عهده داشتند؟
آیتالله طاهری خرمآبادی، در حدود سال ۱۳۵۶ به عضویت رسمی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمد، هر چند پیش از آن نیز در فعالیتهای مبارزاتی با اعضای این مرکز همکاری داشت. فعالیتهای سیاسی آیتالله طاهری خرم آبادی به پیش از انقلاب محدود نیست. ایشان پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی نیز در مسؤولیتهای گوناگون به ایفای نقش پرداختند و خدمات ارزشمندی را در عرصه‌های گوناگون به انجام رساندند. برخی از فعالیتهای ایشان پس از پیروزی انقلاب بدین شرح است:
۱ـ نماینده مردم استان لرستان در مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی
۲ـ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
۳ـ نمایندگی امام(س) در امور حج
۴ـ نمایندگی امام(س) در سپاه
۵ـ نمایندگی حضرت امام(س) و مقام معظم رهبری در پاکستان
۶ـ عضو مجلس خبرگان رهبری و عضویت در هیأت رئیسه‌ی آن
۷ـ امامت جمعه موقت تهران با حکم مقام معظم رهبری
۸- عضویت در شورای نگهبان۱۳۸۰-۱۳۷۸
9- ریاست مجمع فقهی شورای نگهبان با حکم مقام معظم رهبریآیت‌الله طاهری
در جریان مبارزات امام بر علیه شاه به تدریج مرید شجاعت و بی‌پروایی ایشان می شود: «ظهر روزی که همه در منزل آقای شریعتمداری جمع بودیم، بعد از حادثه فیضیه، ناگهان خبر آوردند که منزل امام را محاصره کرده‌اند و کوچه پر از مأمور است. چنین تصور می‌شد که نکند امام را گرفته باشند. آقای شریعتمداری برای اطلاع، از من خواست به آنجا بروم و جویای آن جریان شوم. نزدیک منزل امام که رسیدم، همه رفته بودند. اجازه ورود گرفتم و وارد منزل شدم. امام همراه با مرحوم لواسانی بر سر سفره مختصری مشغول صرف ناهار بودند؛ با چهرهای بشاش و متبسم. به ایشان گفتم: «آقایان متأثر و نگران شدند که نکند این مأمورین برای دستگیری شما آمده باشند.» امام فرمودند: «من منتظرم، ای کاش اینها مرا بگیرند، آن وقت خیلی از کارها درست میشود!»
پس از آنکه آیتالله ابوالقاسم خزعلی بعد از حدود ۱۹ سال عضویت در شورای نگهبان در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۷۸ از این نهاد استعفا دادند، مقام معظم رهبری در ۱۲ مرداد همان سال طی حکمی آیت الله سیدحسن طاهری خرم آبادی را به جای ایشان به عنوان فقیه شورای نگهبان منصوب نمودند. در این حکم آمده است: « حضرات آیات و حجج اسلام آقای حاج سید حسن طاهری خرم آبادی و آقای حاج شیخ رضا استادی دامت افاضاتهما از آنجا که حضرات آیات آقای حاج شیخ ابوالقاسم خزعلی و آقای حاج شیخ محمد امامی کاشانی پس از چند دوره‌ی با برکت عضویت در شورای محترم نگهبان، اکنون از عضویت آن شورای محترم کناره‌گیری کرده‌اند، اینجانب با تجلیل و تقدیر از ایشان و خدمات دوران بیست‌ساله‌ی این مأموریت، شما آقایان را به عضویت در شورای نگهبان که مرکز صیانت از احکام مقدس اسلام و قانون اساسی در قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی است، منصوب می‌کنم. امید است حضور آقایان باز هم بر غنا و کمال آن شورای محترم بیفزاید.»
گفتنی است آیتالله طاهری خرمآبادی در تیرماه ۱۳۸۰ و پس از حدود دو سال خدمت از عضویت در شورای نگهبان، استعفاء دادند. آیتالله طاهری خرمآبادی پس از مدتهای طولانی رنج بیماری در تاریخ ۱۶ شهریور ۱۳۹۲ دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت. مقام معظم رهبری در پیام تسلیتی به همین مناسبت فرمودند:«خبر درگذشت عالم مجاهد آیتالله آقای حاج سیّدحسن طاهری خرمآبادی رحمت‌الله علیه را که پس از دوران طولانی و بیماری رنجبار اتفاق افتاده است، با تأسف و تأثر دریافت کردم. این عالم بزرگوار که از آغاز نهضت امام بزرگوار در صفوف مبارزه قرار داشت، در دوران پس از پیروزی نیز همواره دارای نقش اثرگذار بوده و در عرصه‌های گوناگون فکری و سیاسی و جهادی، وفادارانه نقش آفرینی میکرد و تقوا و اخلاص همراه با هوشمندی و متانت از شاخصه‌های برجسته‌ی این روحانی مجاهد و مبارز بود. اینجانب تسلیت صمیمانه‌ی خود را به فرزندان و بازماندگان مکرّم و همه‌ی ارادتمندان و دوستان ایشان تقدیم میدارم و علو درجات ایشان را از خداوند متعال مسألت مینمایم.»
.
انتهای پیام /*