پرتال امام خمینی(س)؛ یادداشت ۲۱۸/ آیت الله ضیاءالدین نجفی تهرانی
اهل بیت (ع) همه اهل علم و گنجینه معرفتند رسول اعظم (ص) می فرمایند: (انا مدینه العلم و علی بابها، فمن اراد العلم فلیات الباب) من شهر دانشم و علی، دروازه آن است. آن که دانش می خواهد، باید از این دروازه درآید، امام محمد باقر (ع) به باقرالعلوم مشهور هستند در جامعه کبیره آمده است اهل بیت (ع) مخازن علم هستند.
مشهورترین القاب حضرت رضا (ع) عبارتند از: رضا، صابر، زکی، ولی، سراج الله، نورالهدی، قره عین المومنین، مکیده الملحدین، کفوالملک، کافی الخلق، رب السریر، رئاب التدبیر، الفاضل، الصابر، الوفی، الصدیق؛ عالم آل محمد لقب دیگری از القاب حضرت رضا است که این لقب را امام کاظم با استناد به فرمایش پدر گرامیشان، امام صادق بر زبان جاری ساختند. اسحاق بن موسی، برادر امام رضا (ع) می گفت که پدرم به فرزندانشان می فرمودند: هذا اخوکم علی بن موسی عالم آل محمد فاسالوه عن ادیانکم و احفظوا ما یقول لکم، فانی سمعت ابی جعفر بن محمد _ علیه السلام _ غیر مره یقول لی: ان عالم آل محمد لفی صلبک ولیتنی ادرکته فانه سمی امیر المومنین علی
این برادر شــما علی، عالم آل محمد اســت. مسائل خود را از وی بپرســید و مطالب او را نگهداری کنید. من از پدرم جعفربن محمد شــنیدم مکرر می گفت: عالم آل محمد در صلب توست و کاش او را می دیدم وی با امیرالمومنین هم نام است و علی نام خواهد داشت. علاوه بر این از محمد بن عیسی یقطینی روایت شــده است که: همه مســائلی که از حضرت رضا علیها السلام پرسیدم، آن حضرت پاسخ داد و جمع نمودم به پانزده هزار مســأله رســید. و طبق روایت دیگر، به هیجده هزار مسأله رسید. همچنین عالمه طبرسی از اباصلت هروی نقل می‌کند که گفت:
ما رایت اعلم علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و لا رآه عالم الا شهد له بمثل شهادتی: کسی را عالمتر از حضرت رضا علیه السلام ندیده ام و نیز هیچ عالم و دانشمندی آن حضرت را ندید (و به حضورش نرسید) مگر اینکه مانند من گواهی داد که کسی را عالم تر از او ندیده است.
ائمه معصومین (ع) همه نور واحد هستند و همه عالم آل محمــد (ص) بوده اند. اما این که امــام رضا (ع) در بین ائمه طاهرین (ع) به این لقب ممتاز شــده اند، به لحاظ خصوصیات زمانی و مکانی خاص ایشان است؛ زیــرا امام (ع) در زمانی زندگــی می‌کردند که فرقه ها و مکتبهای مختلف علمی با مشربهای مختلف، ظهور و بروز داشتند. اما حضرت با وجود آن همه آراء مختلف علمی، توانستند معارف بلند توحیدی، فقهی، کلامی و مســائل اجتماعی و به خصوص شــناخت خدای متعال و پیامبر (ص) را با حضور درگفتگوهای سنگین علمی با متکلمان یهود و نصاری و فرقه های مختلف کلامی و تمام کسانی که در آن زمان در جهان اسلام یک خط فکر نداشتند به ویژه در عصر مأمون عباسی برای مردم و همه جامعه بشری تبیین نمایند که بخشی از این معارف ارزشمند در کتاب گرانسنگ عیون اخبارالرضا (ع) ذکر شده است.
مأمون مناظــرات زیادی با ادیــان مختلف از جمله مســیحیان و یهودیان با امام رضــا (ع) برگزار می کرد تا به زعم خودش امام را شکســت دهــد، اما آن امام همام پیروز همــه آن مناظرات بود. مأمون عباســی اندیشمندان سطح بالای هر فرقه را در مقابل امام (ع) قــرار می داد تا حجت آن حضرت را به وســیله آنان از اعتبار بیندازد و این، به جهت حســادت او نسبت به امام و منزلت علمی و اجتماعی او بود؛ اما هیچ کس با آن حضرت رو به رو نمی شــد، جز آن که به فضل او اقرار کرده و به حجتی که از طرف امام (ع) علیه او اقامه می شد، ملتزم می گردید.
حضرت امام رضا (ع) دانش خود را از جدش رســول اکرم (ص) به ارث برده و سرچشمه جوشانی از معرفت و فضیلت بود که تشنگان دانش و کمال از محضرش فیض میبردند و با حل مشــکلات و معضلات فکری خویش، عطش معرفتی خود را فرو می نشاندند. از امــوری که مورخان درباره اش اتفاق نظر دارند و با مراجعه به منابع معتبر و مستند روشن می شود مقام علمی و پرتوهای پرفروغ دانش و اندیشــه هشتمین امام می باشــد که حتی مأمون خلیفه عباسی بارها و در فرصتهای گوناگون به این واقعیت اعتراف کرده و گفته اســت: حضرت امام رضا (ع)دانشــمندترین و عابدترین مــردم روی زمین اســت. وی به رجاء بن ضحاک گفتــه بود: او [علــی بن موســی الرضا (ع)] بهترین و عالمترین انسانهاست.
دوران زندگــی امــام رضا علیه السلام، دورانی بود کــه مباحث علمی بســیار رونق گرفته بــود. در واقع شکوفایی علمی نه تنها در سرزمین اسلامی روی داده بود، بلکه آن طور که از تاریخ مشخص می شود حتی مردم ادیان مسیحیت و یهودیت نیز مشغول علم آموزی بوده اند. امام رضا علیه السلام از این فرصت به بهترین نحو ممکن استفاده کردند تا علوم اسلامی را در دنیا نشر دهند. نمونه بارز و آشکار نشر علوم اسلامی، در مناظراتی صــورت می گرفت که دانشــمندان ادیان دیگر به امام رضا علیه السلام مراجعه می کردند. البته آن حضرت از این طریق با شــکل گیری و گســترش فرقه های انحرافی هم مقابله و مبارزه می کردند. در عصری که خورشــید هشــتم، جامعــه را از فروغ فروزان خویش برخوردار می ساخت، کوششهای علمــی و فکری گســترش یافته بود، نقد و بررســی اندیشــه ها، تألیف و تدوین و نگارش علــوم و معارف گوناگــون رونق فزاینــده ای گرفت. مکاتــب و امواج فکری و فلســفی متعددی به وجود آمد. کلاسهای درس ایشان سرشار از استادان و دانش پژوهانی بود که به تدریس و فراگیری علوم و معارف گوناگون اشتغال داشتند. تفصیــل مناقب و مفاهیــم القاب و شــرایط زمانه و خصوصیــات و عالــم آل محمد بــودن حضرت رضا علیه السلام را در کتاب "خورشید خراسان" و کتاب "گفتمان تمدنها در فرهنگ رضوی" آورده ام.منبع: (حریم امام؛ شماره ۴۷۰)
.
انتهای پیام /*