پرتال امام خمینی(س): عصر روز چهارشنبه ـ ۳ بهمن ۱۳۴۱ صدها نفر از روحانیان تهران در منزل حاج شیخ محمد غروی کاشانی اجتماع کردند تا دربارۀ مقابله و مبارزه با رفراندوم شاه نقشۀ درستی طرح کنند و راه صحیحی بیابند، که ناگهان منزل، مورد هجوم دژخیمان سازمان جاسوسی شاه قرار گرفت؛ از در و دیوار و پشت بام به منزل ریختند و هر کس را که در آنجا یافتند دستگیر کردند و به زندان گسیل داشتند. دستگیری دسته جمعی روحانیان و گسیل آنان به زندان، بعد از شهریور ۱۳۲۰و سقوط رژیم سیاه رضاخان پهلوی، برای نخستین بار بود که در سایۀ «انقلاب سفید» شاه صورت می گرفت و قانونی بودن رفراندوم او را بهتر مشخص می کرد!

یکی از این دستگیرشدگان، شهید شیخ فضل اللّه محلاتی بود. او در خاطرات خود از این جریان چنین یاد می کند:

«... اولین باری که من دستگیر شدم در قضیۀ ششم بهمن ۴۱ در قضیۀ رفراندوم بود. ما در آن زمان مرتباً جلساتی داشتیم، هم جلسۀ وعاظ و هم جلسۀ ائمۀ جماعت دایر بود و من در هر دو جلسه شرکت می کردم، اعلامیه می گرفتم و چاپ و پخش می کردم. من که مسئول این کار بودم و با چاپخانه ها در ارتباط بودم، لازم بود در هر دو جلسه شرکت کنم. صبح یک روز، در منزل مرحوم آقا سیداحمد لواسانی جلسه ای داشتیم و قرار شد که بعد ازظهر همان روز، جلسه در منزل مرحوم آیت اللّه غروی کاشانی دایر باشد. من با یک عده ای از آقایان علما، عصر آنجا بودیم. ناگاه سرهنگ طاهری که آدم خشن و خبیثی بود و خیلی هم مرا اذیت کرد، با یک سرهنگ دیگر از ساواک ریختند در آن خانه و ما را گرفتند و به قزل قلعه بردند.

آقای غروی واقعاً آن روز خیلی شهامت از خود نشان داد. ایشان عکس مرحوم آقا شیخ فضل اللّه نوری را در اتاقش نصب کرده بود. دست آن سرهنگ را گرفت و برد پای این عکس و گفت: من در بین تمام عکس های علما این را انتخاب کردم، برای اینکه آرزویم این است که روزی مثل ایشان شهید شوم. بعد اضافه کرد: اینها میهمان من هستند و تا من را نبرید، حق ندارید میهمان های مرا ببرید. آنگاه به اتاق دیگر رفت و با زن و بچه اش خداحافظی کرد و آمد، ایشان را سوار کردند و بردند... چند پیرمرد هم بودند... عده ای آنجا بودند که همه را گرفتند و بردند...».[۱]

اسامی ۱۶ نفر از دستگیرشدگان روز سوم بهمن ماه ۱۳۴۱ در خانۀ آیت اللّه غروی کاشانی را رئیس ادارۀ دادرسی ارتش (سرلشکر خسروانی) در گزارش خود چنین اعلام کرده است:

۱. حاج شیخ مهدی مهدوی لاهیجانی  ۲. سیدزکی فاطمی ۳. محمدباقر نجفی ۴. حسن شمس گیلانی ۵. سیدمحمدرضا فقیه دزفولی ۶. جعفر خندق آبادی ۷. یحیی عبادی طالقانی ۸. غلامحسین جعفری همدانی ۹. علی اکبر نفری ۱۰. حاج سیدآقا خلخالی ۱۱. حسین خندق آبادی ۱۲. فضل اللّه مهدی زاده (محلاتی) ۱۳. محمد غروی کاشانی ۱۴. محمد ذاکری رازی  ۱۵. سید محمد حایری ۱۶. میرزامحمدعلی طالقانی

این، تنها علما و روحانیان تهران نبودند که به دست سازمان جاسوسی شاه شکار می شدند و روانۀ سیاهچال های زندان می گشتند، بلکه در شهرستان ها نیز عدۀ بسیاری از روحانیان و مردمی که علیه رفراندوم سخنی گفته، یا تظاهراتی برپا داشته و قلمی زده و قدمی برداشته بودند نیز دستگیر و به زندان ها گسیل شدند، مانند سیدحسن بحرالعلوم و سیدمحمود ضیابری که از رشت دستگیر و روانه تهران شدند.

امام در پی اطلاع از بازداشت علمای رشت تلگرامی به زندان قزل قلعه مخابره کرد. متن تلگرام این است:

۱۴ /۱۱ / ۱۳۴۱

تهران ـ زندان قزل قلعه

حضرت حجت الاسلام والمسلمین آقای ضیابری ـ دامت برکاته

از پیشامد ناگوار متأثرم. از سلامت خودتان مطلعم فرمایید.[۲]

خمینی

پاسخ علمای رشت از زندان به امام چنین است:

قم

حضرت آیت اللّه العظمی آقای خمینی ـ مدظله العالی

تلگراف مورخ ۱۴، روز ۱۶ زیارت. از تفقدات و ادعیۀ خیریه کمال تشکر. بحمداللّه تعالی همگی سلامت و ملتمس ادعیه در مظان استجابت هستیم.

الحاج بحرالعلوم ـ سید محمود ضیابری

حرکت و قیام گسترده و همگانی علما و روحانیان که منجر به اعتصاب عمومی مردم و تظاهرات پرشور اهالی تهران و بسیاری از شهرستان ها علیه لوایح ششگانه شد، شاه و باند مزدور او را بشدت نگران و وحشت زده کرد و این وحشت و نگرانی در واکنش فوری که از طرف آنان نشان داده شده کاملاً هویدا بود. باند مزدور شاه کوشیدند که با سرهم کردن مشتی اراجیف، جلوی موج خروشان و توفان سهمگینی را که اعلامیۀ امام علیه رفراندوم برپا کرده بود بگیرند و خود را از تنگنای ورشکستگی و درماندگی برهانند! انجام این مأموریت تاریخی! بر عهدۀ امیراسداللّه علم گذاشته شد تا با بیان الکن خود و اسناد شه ساخته ای که در دست داشت، مشت مخالفان را باز کند و حقانیت و قداست لوایح شاهانه را که از مصدر حکمت خدایان دلار صادر شده است و سعادت و خوشبختی ملت ایران بلکه ملل جهان را در بر دارد! ثابت و روشن کند!

[۱])) خاطرات و مبارزات شهید محلاتی؛ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تاریخ چاپ ۱۳۷۶، ص‏‏۵۱.

[۲])) عین مضمون این تلگرام خطاب به آقای بحرالعلوم از طرف امام مخابره شد.

منبع: نهضت امام خمینی؛ ج ۱

. انتهای پیام /*