پاسخ های دقیق امام به عرفات در اولین دیدار

امام خمینى پیکار جدى علیه صهیونیسم و رهایى فلسطین را از یک اقدام صرفاً ملى و قومى و عربى و نیز از راه حلهاى سیاسى و مذاکرات رهبران و توسل به قطعنامه‏هاى شوراى امنیت انتظار نمى‏بردند. امام این پیکار را به عنوان یک موضوع اسلامى مرتبط با کل جهان اسلام ارزیابى مى‏کردند و همواره خاطرنشان مى‏ساختند که آزادسازى فلسطین فقط در پرتو اتکال مردم فلسطین به خدا و مبارزه در راه او و حمایتهاى دول اسلامى به عنوان یک وظیفه شرعى از قیام آنان، آنهم نه صرفاً در مبارزه سیاسى بلکه در میدان نبرد و رویارویى با غاصبان قدس و حامیان رژیم اشغالگر امکان‏پذیر است.

اساساً یکى از جنبه‏هاى محورى نهضت امام خمینى از نخستین روزهاى نهضت در سال 41 و 42 تا زمان پیروزى انقلاب، حمایت از مبارزات مردم فلسطین و اعتراض به همپیمانى رژیم شاه با اسرائیل بوده است که در اکثر پیامها و سخنرانى‏ها و مصاحبه‏هاى ایشان بدان تأکید شده است. در حمایتهاى امام آنچه بارز است اینکه ایشان همواره مخالفت خود را با اسرائیل نه بعنوان یک رژیم مستقل جنایتکار، بلکه به عنوان عامل و ابزار دولتهاى استعمارگر و مخالف اسلام که در صدر آنها امریکا قرار دارد، مطرح نموده است.

تبعید امام خمینى در سال 1343 عمدتاً به خاطر افشاگرى و مبارزه ایشان بود که ـ بخصوص در مهر و آبان 43 ـ بر ضد همسویى شاه با امریکا و اسرائیل شدت یافته بود. نطق امام علیه تصویب لایحه «کاپیتولاسیون» و اعلامیۀ ایشان در همین رابطه به وضوح پرده از روابط پنهانى شاه با اسرائیل بر مى‏داشت و به مسلمانان ایران و جهان در مورد اهداف امریکا و اسرائیل هشدار مى‏داد. در طول دوران تبعید نیز حضرت امام همواره جهان اسلام را به قیام علیه دول استعمارى و حامى اسرائیل غاصب فرا خوانده است. در کتاب ولایت فقیه ریشه تاریخى دشمنى صهیونیستها با مسلمانان چنین بیان شده است: «نهضت اسلام در آغاز گرفتار یهود شد؛ و تبلیغات ضد اسلامى و دسایس فکرى را نخست آنها شروع کردند؛ و به طورى که ملاحظه مى‏کنید دامنؤ آن تا به حال کشیده شده است.»[1]

امام خمینى نخستین مرجع تقلیدى است که طى سه پیام انقلابى در سال 1346 به وجوب اختصاص قسمتى از وجوه شرعى (زکوات و سایر صدقات) و حمایت مالى از مجاهدان فلسطینى و همچنین حرمت فروش اسلحه و مواد منفجره و فروش نفت به اسرائیل و حرمت رابطۀ تجارى و سیاسى با رژیم اشغالگر قدس، فتوا دادند و تأکید کردند: «باید مسلمین از استعمال امتعۀ اسرائیل خوددارى کنند.»[2]

امام خمینى در مناسبتهاى مختلف به توطئه قدرتهاى بزرگ در ایجاد اسرائیل اشاره کرده است. ایشان در تاریخ 19/8/51 به مناست «دعوت به پشتیبانى از فلسطین» با صدور اعلامیه مهمى تأکید کرد که: «باید بدانند که مقصود دوَل بزرگ استعمار از ایجاد اسرائیل، تنها اشغال فلسطین نیست؛ بلکه اگر به آنان فرصت داده شود، تمام کشورهاى عربى ـ العیاذباللّه‏ ـ به سرنوشت فلسطین دچار خواهند شد.»[3]

پس از پیروزى انقلاب قطع رابطۀ کامل با اسرائیل و اعلام حمایت همه جانبه جمهورى اسلامى از قیام فلسطین به عنوان یک اصل تغییرناپذیر در سیاست خارجى جمهورى اسلامى پذیرفته گردید و نیز نامیدن آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به «روز جهانى قدس» نشانۀ توجه و عنایت خاص امام بر لزوم مبارزه جهانى با صهیونیسم و پیشتازى جمهورى اسلامى در دفاع از حقوق  فلسطینیان مظلوم است.

هواپیماى حامل یاسر عرفات و همراهان، ساعت 30/6 بعدازظهر روز 28 بهمن ماه 1357 در باند فرودگاه تهران به زمین نشست. علیرغم اینکه این سفر به لحاظ مسائل امنیتى به صورت مخفى و اعلام نشده انجام مى‏یافت، دهها تن از کسانى که در محوطه و سالن فرودگاه حضور داشتند به دادن شعار پرداختند.

یاسر عرفات که به سختى توانست از میان گروههاى استقبال‏کننده بگذرد، پس از خوش آمد گویى نمایندگان ایرانى، گفت: «انسان، وقتى که به منزل خودش مى‏آید، احتیاج به اجازه ندارد امروز، یکى از روزهاى بزرگ پیروزى مسلمانان جهان است. انقلاب ایران براى فلسطین یک پیروزى بزرگ است. وقتى وارد فضاى هوایى تهران شدم، احساس کردم که به فضاى بیت‏المقدس، وارد شده‏ام. ایران و امام خمینى نشان دادند که امت ما (مسلمانان) هیچ گاه سر فرود نخواهد آورد. ایرانیان، حصارى را که بر اطراف برادران فلسطینى بود شکستند و این انقلاب بزرگ شما، ضامن پیروزى ماست. امام خمینى را، ما رهبر و امام اول مى‏دانیم. خیر به زودى از مشرق زمین خواهد آمد تا همۀ منطقه را فرا گیرد. هر چه تاریکى زیاد گردد، صبح نزدیکتر مى‏شود، و ما این را با انقلاب ایران به چشم دیدیم».

پیروزى انقلاب اسلامى، موجى از شادمانى در میان فلسطینى‏هاى مسلمان، بویژه در اراضى اشغالى و لبنان، ایجاد کرد. مبارزان فلسطینى و لبنانى به محض دریافت خبر سقوط رژیم شاهنشاهى و پیروزى انقلاب اسلامى در ایران، در خیابانهاى بیروت و دیگر شهرها و روستاهاى آن کشور و اردوگاههاى فلسطینى با تیراندازیهاى هوائى، شادمانى خود را ابراز داشتند.

بعدازظهر روز بیست و هشتم بهمن ماه 1358 یک هیئت از سازمان آزادیبخش فلسطین به سرپرستى یاسر عرفات، براى عرض شادباش به حضور امام خمینى و ملت ایران، وارد تهران شد. ورود یاسر عرفات و هیئت همراه فلسطینى به ایران که نخستین شخصیتهاى خارجى بودند که پس از پیروزى انقلاب وارد کشور شده و به دیدار رهبر انقلاب شتافته بودند از جهات زیادى حائز اهمیت است. سازمان آزادیبخش فلسطین به رهبرى یاسر عرفات در آن زمان هنوز بعنوان رسمیترین و قوى‏ترین گروه مبارز فلسطینى که بر مشى مبارزۀ مسلحانه با اسرائیل و نفى هر گونه سازش تکیه مى‏کرد، شناخته مى‏شد و محبوبیت فوق‏العاده‏اى در افکار عمومى مردم انقلابى داشت. برنامه‏هاى هیئت فلسطینى که در ادامه همین نوشتار اشاره مى‏شود ـ گویاى بخشى از آن است.

پیروزى انقلاب اسلامى عامل بسیار مهم و تعیین‏کننده و امید بخش در مبارزات آتى فلسطینیان محسوب مى‏شد و تبعاً سفر رهبرى «ساف» به ایران علاوه بر اعلام همبستگى با انقلاب و تبریک پیروزى آن، از نقطه نظر کسب وجاهت و محبوبیت بیشتر براى یاسر عرفات و ساف نیز حائز اهمیت بود.

سخنان امام خمینى در این دیدار یکى از جنبه‏هاى شگفت شخصیت ایشان و دور اندیشى و نوع نگرش امام به مسائل مبتلا به جهان اسلام را آشکار مى‏سازد. سخنان یاسر عرفات ـ که تبیین‏کنندۀ دیدگاهها و مبانى تحلیلهاى رهبران ساف است ـ و تأکید امام بر این که باید به خدا و قدرت او اتکاء کرد، نه به هیچ چیز دیگر، و پاسخهاى بسیار دقیق امام به عرفات بسیارى از واقعیت‏ها را روشن مى‏نماید بگونه‏اى که منشأ انحرافات بعدى رهبران «ساف» را بوضوح در سخنان امام مى‏توان دید.

اهمیت اظهارات امام خمینى آنگاه آشکار مى‏شود که به جوّ سراسر حمایت و تأیید و تجلیل از «ابوعمار» و «ساف» که ـ در آن روزها ـ صفحات اصلى تمامى روزنامه‏ها را به خود اختصاص داده بود توجه شود. از اینرو برنامه سفر هیئت فلسطینى و دیدار عرفات با حضرت امام را با ذکر جزئیات بیشتر پى مى‏گریم. رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین در بخش دیگرى از سخنانش در فرودگاه مهرآباد گفت:

«انقلاب شما، همچون زلزله‏اى براى تمام دنیا، اسرائیل و امپریالیزم بود و ثابت کرد که هیچ کشورى نمى‏تواند کشور دیگرى را، یا رهبرى مردم کشورش را زیر اختناق و ستم، نگه دارد. ما(سازمان آزادیبخش فلسطین) بین مجاهدان فلسطین و ایران، هیچ اختلافى نمى‏بینیم بلکه این اصالت انقلاب ایران بود که نشان داد مردم را نمى‏توان زیر ستم و ظلم و اختناق، نگاه داشت. پیروزى انقلاب ایران، پیروزى امید ماست. تمام دشمنان انقلاب، از صهیونیسم گرفته تا امپریالیسم، متوجه شدند که انقلاب ملل ما، تا کجا پیش خواهد رفت و باید بدانید که منافع آنان بدست ملت، براى همیشه قطع شده است.»

عرفات و همراهان، سپس با اتوبوس ویژه‏اى به سوى اقامتگاه امام حرکت کردند. شگفت آنکه این همان اتوبوس تشریفاتى بود که روزگارى خریدارى شد تا امیر عباس هویدا و میهمانان امریکائى و اسرائیلیش را جابجا کند، اما پیش از آنکه او موفق شود بیش از دو بار از آن استفاده کند، انقلاب پیروز شده بود و اکنون حامل هیئت مبارز فلسطینى شده بود تا به دیدار مردى بروند که مدام از لزوم محو غدۀ سرطانى اسرائیل از صحنه تاریخ سخن مى‏گوید!

پس از ورود اتوبوس حامل عرفات و همراهانش، مردم تهران که از آمدن رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین آگاه شده بودند، گروه گروه، در جلوى اقامتگاه امام اجتماع کردند و با فریادهاى: «فلسطین، فلسطین» ورود رهبر الفتح را گرامى داشتند.

یاسر عرفات و هیئت همراه سپس به حضور امام خمینى رسیدند و پیروزى انقلاب اسلامى را به ایشان و مردم ایران، تبریک گفتند. آنگاه امام خمینى به ایراد سخن پرداخت و ضمن تشریح عوامل پیروزى انقلاب، براى برادران فلسطینى در غلبه بر مشکلاتشان، آرزوى توفیق کرد و با اشاره به این موضوع که: «راجع به فلسطین، در نوشته‏ها و گفته‏ها راجع به فلسطین و راجع به جنایاتى که اسرائیل در آن حدود کرده است همیشه متذکر مى‏شدم.»[4] یادآور شد که: «و الآن هم ان‏شاءاللّه‏ بعد از اینکه ما از این غائله فارغ بشویم، همان طورى که آن وقت در کنار شما بودیم حالا هم در کنار شما هستیم. و امیدواریم که همه با هم مثل برادر با مشکلات مقابله کنیم.»[5]

در این دیدار، که با حضور حجت الاسلام والمسلمین حاج سیداحمد خمینى صورت گرفت، یاسر عرفات، طى سخنانى، انقلاب اسلامى ایران را «زلزله»اى دانست که به سرزمین فلسطین، نزدیک شده و یا رسیده است. وى در پاسخ به اظهارات موشه‏دایان و مناخیم بگین (وزیر خارجه و نخست‏وزیر وقت رژیم اشغالگر قدس) که امریکا را پشتیبان اسرائیل دانسته بودند، گفت: «من هم مى‏توانم پشتیبان پیدا کنم و این پشتیبان را پیدا کرده‏ام و تکیه به ملت ایران به رهبرى حضرت آیت‏اللّه‏ العظمى موسوى الخمینى دادم».

امام خمینى، خطاب به یاسر عرفات، یادآور شد که: «شاه هم تکیه کرده بود بر امریکا و انگلیس و چین و اسرائیل و همۀ اینها. لکن تکیه‏گاهها سست است. آن تکیه‏گاهى غیرسست و سنگین و مستحکم است که خدا باشد.»[6]

یاسر عرفات در بخش دیگرى از سخنانش گفت: «آنها [سردمداران اسرائیل] مى‏گویند، زلزله‏اى به وجود آمده، ما مى‏گوییم که انفجار نور، ظاهر شده. ما مى‏گوییم دورانى که امت ما و منطقه ما، آزاد و مستقل باشد، فرا رسید. مشکلات زیادى هست در پیش، ولى در عین حال، خوشبین هستیم به آینده».

امام خمینى بى‏درنگ پاسخ داد که: «ما امیدمان به خداست و مأیوس از خدا نیستیم؛ و بر مشکلات به امید خدا غلبه مى‏کنیم. و به مادیات این نظر را نداریم»[7]

عرفات، توطئه‏هاى دشمن را یادآور شد و گفت: «من فکر نمى‏کنم که توطئه‏هاى دشمن پایان یافته باشد. وقتى که سیل حوادث را در نظر مى‏گذرانیم به یقین مى‏یابیم که دشمن، ول نمى‏کند اینجور دژى به این آسانى سقوط کند». و امام خمینى پاسخ داد: «او مى‏خواهد نکند، لکن خدا برخلاف او ان‏شاءاللّه‏ عمل مى‏کند.»[8]

عرفات، به شادمانى ملت فلسطین از پیروزى انقلاب اسلامى و تیراندازیهاى هوایى آنان در سراسر لبنان اشاره کرد و در عین حال گفت: «بگین، غمزده و غمگین است به علت حوادث ایران». او همچنین گفت: «اسرائیل، درست است که دوستانى دارد، ما هم برادران و دوستانى داریم». و امام امت، باز هم تذکر دادند که: «ما اعتمادمان به خداى تبارک و تعالى است.»[9]

علاوه بر یک هیئت سیاسى، پزشکى و امدادى که یاسر عرفات را در سفر به ایران، همراهى مى‏کرد، چند تن از خبرنگاران نشریات بیروت از جمله خبرنگاران دو نشریه مشهور «النهار» و «السفیر» با او به تهران آمده بودند.

بلال الحسنه، نویسنده و خبرنگار روزنامۀ السفیر، به خبرنگاران ایرانى گفت: «ساعت 4 بعدازظهر روز 28 بهمن ماه 1357 از بیروت ـ از طریق دمشق ـ به سوى ایران پرواز کردیم. وقتى به فضاى آسمان ایران آمدیم، شش هواپیماى فانتوم ساخت امریکا، براى شناسایى، هواپیماى حامل ما و یاسر عرفات را محاصره کردند. پس از آنکه متوجه شدند هواپیما متعلق به فلسطین است و مسافران آن، همگى فلسطینى هستند، با علات «V» به ما سلام دادند و حتى خلبانان ایرانى، دست تکان دادند. یاسر عرفات، ابتدا از پرواز شش فانتوم، نگران شد، اما وقتى هواپیما شناسایى شد و علامت به ما دادند، عرفات گفت: «این براى اولین بار است که شش هواپیماى فانتوم ساخت امریکا را مى‏بینیم، بدون اینکه قصدشان، از بین بردن ما باشد. علاوه بر این اینها حتى سلام هم مى‏کنند».

منظور خبرنگاران بیان این واقعیت است که با پیروزى انقلاب اسلامى در ایران که همه تلاشهاى امریکا و غرب را در حفظ شاه عقیم ساخته است، موجودیت و هویت انقلاب و جهان اسلام بر امریکا تحمیل شده است و آنان را ناگزیر از پذیرش این واقعیت‏ها نموده است.

خبرنگار السفیر اضافه کرد که: «هواپیماها پس از شناسایى و دادن علامت پیروزى، به پایگاههاى خود بازگشتند، اما موقع ورود، برج مراقبت، اجازۀ فرود نمى‏داد، که بعد از شناسایى این اجازه صادر شد. هنوز نمى‏دانستند که ما فلسطینى هستیم و ابوعمار در میان ماست. پس از اطلاع، به قسمت پذیرایى از مقامات، راهنمایى شدیم و ما خودمان را در وطن دوم ـ ایران ـ مى‏بینیم.»

یاسر عرفات، روز یکشنبه 29 بهمن ماه 1357 در یک مصاحبۀ رادیو تلویزیونى شرکت کرد و خطاب به امام خمینى و مردم ایران گفت: «آیا هیچ کس مى‏تواند باور کند که ما حالا در ایران هستیم؟ آیا کسى این حرف را باور مى‏کند که انقلاب فلسطین، حالا در ایران است؟ اما حالا هم مى‏توانند باور کنند که روزگارى نو، آغاز شده است».

در این مصاحبه که با حضور جمعى از شخصیتهاى ایرانى از جمله حضرات آقایان: دکتر بهشتى، حسینعلى منتظرى، هاشمى رفسنجانى، محمدعلى هادى و... برگزار شد، یاسر عرفات در بخشى از سخنانش گفت: «روزگارى آغاز مى‏شود، سرشار از نور و امید که به تمامى این منطقه، روشنایى خواهد بخشید».

سپس هانى الحسن معاون سیاسى سازمان آزادیبخش فلسطین گفت: «این وظیفه ما و شماست که همگى یکدست و یکپارچه براى آزادى بیت‏المقدس بکوشیم و بى‏امان و به یارى خدا، بیت‏المقدس در سالهاى آینده آزاد خواهد شد».

وى افزود: «در این فرصت، لازم است از امام موسى صدر، یاد کنیم و به او درود بفرستیم. امامِ دربند و کسى که به خاطر محرومان لبنان مبارزه کرد. کسى که بخش تجزیه‏ناپذیر از انقلاب اسلامى ایران، انقلاب خلق فلسطین و جنبش محرومان در جنوب لبنان و در تمام لبنان است و بر ماست که دست به دست هم داده، او را از قید و بند رها کرده و کسانى که او را به بند کشیده‏اند، به کیفر اعمالشان برسانیم».

همزمان با حضور هیئت فلسطینى و یاسر عرفات در تهران، تابلوى «سفارت فلسطین» بر بالاى ساختمان سفارت سابق اسرائیل ـ واقع در خیابان کاخ (فلسطین فعلى) ـ که بر اثر درگیریهاى ایام انقلاب آسیب فراوان دیده بود) نصب گردید.

روز بعد (30 بهمن 57)، یاسر عرفات به همراه حجت الاسلام حاج سیداحمد خمینى و دکتر ابراهیم یزدى (معاون وقت نخست‏وزیر در امور انقلاب) در محل سفارت سابق اسرائیل حضور یافتند و دفتر جبهۀ آزادیبخش فلسطین را در این محل، افتتاح کردند. عرفات و همراهان به پشت بام ساختمان رفتند و براى مردمى که در اطراف اجتماع کرده بودند، سخنرانى کردند. ابتدا آقاى دکتر یزدى و سپس حجت الاسلام حاج سیداحمد خمینى سخنانى ایراد کردند. فرزند امام گفت:

«من به نمایندگى از طرف حضرت آیت‏اللّه‏ امام خمینى، پیروزى ملت ایران را به تمام ملت، تبریک عرض مى‏کنم. مبارزات ما، تنها به آزادى ایران، خاتمه پیدا نمى‏کند. ما تا آزادى تمام سرزمینهاى اسلامى، به مبارزات خود ادامه مى‏دهیم. همان طورى که در ایران، پرچم اسلام را برافراشتیم، به امید خدا و به کمک خلق مسلمان فلسطین، پرچم فلسطین را با پرچم ایران به اهتزاز در مى‏آوریم. ما با برادر مجاهد و مبارز خود ـ ابو عمار ـ یعنى حضرت آقاى یاسر عرفات، به اینجا آمده‏ایم، تا اولین قدم پیروزى ملت ایران را به تمام ملتهاى جهان، نشان بدهیم و به آنها بفهمانیم که در اسرع وقت، سفارت اسرائیل را به سفارت فلسطین تبدیل کرده‏ایم. پیروزى ملت فلسطین و ایران را در اهداف بزرگ دو ملت، از خداى بزرگ خواستاریم».

آنگاه یاسر عرفات، طى سخنانى اظهار داشت: «ما آمده‏ایم تا دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین را به جاى سفارت اسرائیل تأسیس کنیم. این موضوع به دستور حضرت آیت‏اللّه‏ خمینى است. امروز در ایران و فردا در فلسطین، همه با هم، سرزمین فلسطین را آزاد خواهیم کرد. من در این لحظات حساس، بنام انقلابیون و مبارزین فلسطین با شما و در کنار شما، تعهد مى‏کنم که تحت رهبرى امام بزرگ ـ خمینى ـ همه با هم سرزمین فلسطین را آزاد کنیم».

حوادثى که در طى سالیان بعد از این دیدار اتفاق افتاد و پیدایش موج رو به گسترش «انتفاضه» از یکسو و مشى سازشکارانۀ برخى از رهبران ساف و عدول از منشور آزادى فلسطین و قرارداد غزه ـ اریحا ثابت نمود که فرزندان مسلمان فلسطینى بر تعهد خویش وفادار مانده‏اند اما رهبران راهى دیگر در پیش گرفته‏اند. امید آنکه آنان نیز واقعیتها را دریابند و به صفوف مجاهدان راستین و مظلوم فلسطین بپیوندند.

هیئت فلسطینى در پایان دیدارشان از ایران براى زیارت مرقد مطهر امام هشتم(ع) به مشهد رفتند.

سفر هیئت فلسطینى به سرپرستى یاسر عرفات به ایران در مطبوعات کشورهاى خارجى و مخصوصاً عرب، انعکاس فراوانى داشت. مطبوعات کویتى ضمن تبریک تصمیم ایران به اخراج هیئت دیپلماتیک اسرائیل از تهران، نوشتند که: این امر، سبب تحکیم و تقویت روابط اعراب و ایران خواهد شد و اکنون زمان آن است که توازن رابطه میان دو طرف، برقرار و به تشنج، پایان داده شود.

روزنامۀ کویتى الرأى العام از یاسر عرفات دعوت کرد که از امام خمینى در مبارزه علیه شاه براى پیروزى انقلاب فلسطین سرمشق بگیرد.

این روزنامه از ملت فلسطین در سرزمین اشغال شده خواست که به رهبرى سازمان خود، به شیوۀ ملت ایران، علیه اسرائیل شورش کند و تا رسیدن به پیروزى به تظاهرات خیابانى بپردازد.

روزنامه الجزایرى الشعب از ملاقات امام خمینى با یاسر عرفات و نیز از استقبال با شکوه مردم تهران از عرفات یاد کرد. این روزنامه نوشت که نهضت مقاومت فلسطین در ایران، یک «عمق استراتژیکى» به دست آورده و نقشۀ امپریالیستها را براى سلطه بر خلیج فارس، خنثى کرده است.

به عقیده این روزنامه، توده‏هاى مردم ایران و رهبرى انقلابى آنها، به این ترتیب نشان دادند که نبرد ملت ایران، علیه هرگونه اختناق و خودسرى در راستاى نبرد فلسطین است.

روزنامه الشعب، تلاشهاى انور سادات را براى تسریع امضاى قرارداد صلح با اسرائیل در حالى که سفارت اسرائیل در تهران بسته مى‏شود، یک «تضاد عجیب» خواند.

الکفاح العربى هفته نامۀ هوادار لیبى ـ چاپ لبنان ـ در گزارشى ـ به زعم خود از میانجیگرى عرفات براى تغییر موضع شوروى نسبت به جمهورى اسلامى ایران سخن گفت[10] منبع: کوثر، ج3، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، 1385، صص 417-427