مجله نوجوان 40 صفحه 16

انواع زنبور زنبور معمولی با تیره زنبور عسل و تیره مورچگان خویشاوندی دارد. یعنی همه از راسته نازک بالان به شمار می روند هرچند که زنبورها انواع بسیار مختلفی دارند ولی به طور کلی می توان آنها را به دو دسته مهم تقسیم کرد: 1-زنبوران اجتماعی 2-زنبوران گوشه گیر زنبوران اجتماعی با همدیگر تشکیل گروه می دهند و مانند زنبورهای عسل دور هم زندگی می کنند زنبورهای درشت و زنبور زرد ژاکت از زنبورهای اجتماعی هستند و عمرشان به یسکال هم نمی رسد و همین که سرمای زمستان فرا می رسد همه اعضای گروه به استثنای ملکه جان می سپارند. تمام زنبوران اجتماعی لانه خود را از نوعی کاغذ که خود با جویدن چوب و الیاف گیاهی تهیه کرده اند می سازند زنبور درشت و زنبور زرد ژاکت اتاقکهای لانه خود را با بسته های خرده کاغذ فرش می کنند لانه زنبورهای دیگر بر دیوار خانه یا بر شاخه درخت و یا بر فراز سنگی بنا می شود. اما زنبوران گوشه گیر لانه خود را از کاغذ نمی سازند بلکه در این راه ابتکارهای دیگری به کار می برند مثلا زنبور نقب زن تونلهای باریک و درازی در زمین پدید می آورد زنبور نجار ترجیح می دهد که در میان چوب لانه خود را بسازد این زنبور در میان چوب تونلهای طویلی درست کرده. کفت آن را نیز با اندام آبدار برخی از حشرات فرش می کند. زنبور نجار پس از تخمگذاری از لانه خود بیرون می آیدو در جای دیگر مشغول لانه سازی می شود زنبور کوزه گر لانه ای سفالی شبیه کوزه بر فراز شاخه درختان درست می کند و در همانجا نیز تخم می گذارد. زنبور کلبه ساز با گل، لانه ای به شکل فنجان می سازد و آن را بر فراز دیواره های ساختمان و یا بر روی سنگها قرار می دهد. نوعی زنبور نقب زن، تنها حشره در جهان است که برای لانه سازی ابزار کمک می گیرد او پس از فرش کردن اتاقکهای خویش سنگریزه ای در میان فکهاش نگاه می دارد و با آن کف اتاقها را آنقدر می کوبد تا هموار شود. زنبورها بسیار مراقب بچه های خود هستند زنبور مادر رنج پیمودن مسافتهای بسیار دور را به جان می خرد تا مگر حشره خوشمزه ای برای بچه اش شکار کند. دنیای رنگی زنبور عسل جهان گرداگرد ما همه رنگ آمیزی شده و ما آنقدر رنگ در اطراف خود می بینیم که دشوار است تصور کنیم که موجودات دیگر دنیا را بیرنگ می بینند حیوانات که نمی توانند با ما سخن بگویند پس ما از کجا بفهمیم که آیا آنها هم رنگ را می بینند یا نه؟ برای پاسخ به این سؤال دانشمندان آزمایشهای بسیاری انجام دادهاند و یکی از موجداتی که بیش از صدها آزمایش بر روی آن صورت گرفته زنبور عسل است زیرا دانستن این نکته برای دانشمندان جالب بود که آیا زنبور گلها را از روی رنگشان باز می شناسند یا به گونه ای دیگر آنها را تشخیص داده به سراغشان می رود یکی ازاین آزمایشها آن بود که شربتی را در برابر یک ورق آبی رنگ نهادند. در طرف دیگر ورق قرمز رنگی هم قرار دادند که شربتی کنار آن نبود پس از مدتی دیدند که زنبور با کارت آبی رنگ مأنوس شده و حتی در مواقعی که شربتی هم درکار نبود باز سراغ آن می آمد. از اینجا معلوم شد که زنبور آن دو ورق را از روی رنگشان تشخیص می دهد. در آزمایش زنبور عسل دو نکته بسیار جالب هم کشف شد: یکی آنکه این حیوان رنگ قرمز را قرمز نمی بیند بلکه آن را خاکستری تیره یا سیاه می بیند. دیگر آنکه زنبور عسل اشعه ماورای بنفش را به صورت نوعی رنگ مشاهده می کند در حالی که این اشعه برای انسان تاریکی محض است.