وظیفه و ادای امانت
آیت الله سید حسن خمینی تأکید کرد: اینکه نگذاریم ارزش های دینی در جامعه کمرنگ یا مصادره شود، وظیفه و ادای امانت است و اینکه سعی کنیم جامعه ای که در آن زندگی می کنیم از اندیشه ای که نسبت به آن احساس دین می کنیم خالی نشود یک وظیفه است.
همزمان با شب شهادت رئیس مذهب جعفری در مجلس عزاداری هیأت ایثارگان که در حسینیه جماران برگزار شد، وی با بیان اینکه دوره حیات امام صادق(ع) دوره ای ممتاز و منحصر به فرد
است، اظهار داشت: این دوره، پایان حکومت بنی امیه و همزمان با ضعف شدید حکومت بنی مروان است؛ در آن مقطع هنوز عباسی ها قدرت زیادی پیدا نکرده بودند و بنابراین، دوره آرامش برای فعالیت ائمه در جهت بازسازی شاکله تشیع بود.
یادگار امام با اشاره به اینکه انتقال حکومت در دوره امام صادق(ع) رخ می دهد، یادآور شد: از طنزهای تلخ تاریخ این است که قیام ابومسلم خراسانی با شعار «الرضا من آل محمد(ص)» شکل گرفت اما حکومت به آل پیامبر(ص) نرسیده است.
سید حسن خمینی جریان «غالی» را دیگر جریان حاضر در عصر امام صادق(ع) خواند که از آن دوره آغاز می شود و در این زمینه گفت: تا پیش از این مقطع زمانی «غلو فلسفی» در ذهن مسلمانان و شیعیان جایی نداشته است و یکی از اولین غالیان بزرگ در تاریخ اسلام کسی به نام ابی الخطاب(محمد بن زینب) با فرقه ای به نام خطّابیه است که نسبت به امام صادق(ع) ادعای الوهیت می کند؛ او از دعاه امام صادق(ع) است اما بعداً گرفتار غلو می شود که از دردهای تاریخی ماست.
یادگار امام تصریح کرد: بزرگی منزلت ائمه(ع) ما به گونه ای بوده که بعضاً انسان ها درک درستی از آنها پیدا نمی کردند و لذا نسبت به آنها غلو می کردند.
وی گفت: از سوی دیگر جامعه اسلامی پر از کسانی بود که به شدت مذهبی، اهل نماز و روزه و متدین بودند اما ائمه را قبول نداشتند.
سید حسن خمینی ادامه داد: جامعه اسلامی از افراد ظاهر الصلاح و متدین پر بود که دستگاهی مقابل دستگاه امام صادق(ع) داشتند و این دقیقا همان نقطه ای است که اگر تاریخ را ورق بزنیم می بینیم امیرالمومنین(ع) هم گرفتار آن بود. روزی فردی از علی(ع) سوال می کرد که این سوی میدان بزرگان اسلام هستند و آن سو هم بزرگان اسلام چون طلحه و زبیر قرار دارند؛ ما چه باید بکنیم؟
وی تصریح کرد: مردم دوره ائمه می دیدند که زور با حکومت وقت بوده و تزویر هم با چهره های دیندار و پیشانی های پینه بسته و بعضا با سابقه اهل وعظ، محراب و منبر به چشم
می خورد و لذا در ملاک گذاری ها دچار سردرگمی می شدند.
یادگار امام با بیان ابنکه در دوره امام صادق(ع) تشتت های فرقه ای نیز در اوج بود، ادامه داد: مردم اگر می خواستند به چهره ها رجوع کنند همه آنها ظاهر الصلاح بودند و این گونه نبود که فقها و بزرگان دیگر جریانات منکرات علنی و رسمی مرتکب شوند.
وی ادامه داد: گرچه در میان حکام، کسانی مانند یزید و… از خلفایی بوده اند که بدترین فسق و فجور را مرتکب شده اند، اما بقیه افراد مقابل ائمه چنین مشکلی نداشته اند و بسیاری شان انسان های متدینی بوده اند.
سید حسن خمینی با اشاره به سردرگمی مردم در پیروی از گروه های متنوع موجود در زمان ائمه، یادآور شد: کسانی که ائمه را قبول ندارند بعضاً بسیار دنیا گریز بوده و نوکر حکومت نبودند؛ اتفاقا تمام چهار امام اهل سنت علیه حکومت وقت شورش کرده اند و بدین معنا آن سوی میدان شمر، عمر بن سعد و یزید نبوده اند؛ ایستادن مقابل اینگونه افراد از ایستادن مقابل گروه فاسقان آسان تر است، زیرا تکلیف آنها روشن است.
وی با بیان اینکه تا پایان دوره ائمه این به هم ریختگی وجود دارد، گفت: وقتی امام رضا(ع) ولایت عهدی مأمون را می پذیرد کسانی که اقدام به قتل ایشان می کنند شیعه اسماعیلی بوده اند؛ آنچه در چنین شرایطی مطرح است این است که چه باید کرد؟
یادگار امام با اشاره به احادیثی از امیرالمؤمنین(ع) و امام صادق(ع) گفت: امام صادق(ع) می فرمایند: «لایغرنک بکاؤهم إنما التقوی فی القلب» ( فریب گریه های آنها نخور، زیرا ایمان در قلب است) (بحارالانوار، جلد ۷۰، ص۲۸۶). امیر المؤمنین(ع) هم به کمیل می فرمایند «یا کمیل لا تغتر بأقوام یصلون فیطیلون ، ویصومون فیداومون ، ویتصدقون فیحسبون أنهم موقوفون» (ای کمیل! فریب اقوامی را که نمازهایشان را طول می دهند و روزه های مداوم می گیرند و صدقه می دهند و احسان می کنند، نخور؛ خدا آنها را متوقف می کند) (بحار الانوار، جلد۷۷، ص۲۷۴). امام صادق(ع) در روایت دیگری می فرمایند:
«فلاتغترن بکثره المساجد و جماعه أقوام أجسادهم مجتمعه و قلوبهم شتی» (فریب کثرت نمازها و جمع مردم را نخور؛ آنها جسم هایشان کنار یکدیگر و قلب هایشان پراکنده است)(بحار الانوار، جلد ۱۰، ص۱۲۰).
وی افزود: امام صادق(ع) در روایت دیگری، «راستگویی» و «ادای امانت» را معیار مشخص برای انتخاب ارائه می کنند؛ «لاتغتروا بصلاتهم و لابصیامهم ، فان الرجل ربما لهج بالصلاه والصوم، حتی لوتر که استوحش، و لکن اختبروهم عند صدق الحدیث وأداء الامانه»(فریب نماز و روزه ی آنان را نخورید؛ زیرا آدمی گاه چنان به نماز و روزه خو گرفته که اگر آنها را ترک کند احساس وحشت می کند، بلکه آنان را به راستگویی وادای امانت بیازمایید.) (کافی جلد ۲، ص۱۰۴).
سید حسن خمینی یادآور شد: از پیامبر(ص) سوال کردند مؤمن می تواند زنا کند، پیامبر فرمودند بله ممکن است اشتباه کند و بعدش توبه کند. پرسیدند می تواند دزدی کند، فرمودند بله ممکن
است اشتباه کرده و دزدی کند اما بعدش توبه کند. این بار پرسیدند آیا مومن می تواند دروغ بگوید؟ پیامر فرمود نه. مؤمن دروغ نمی گوید.
وی در ادامه این بحث با اشاره به تعبیر اسلام کاریکاتوری گفت: دینی که پیامبر او می گوید مؤمن ممکن است فلان کار را انجام دهد،اما دروغ نه؛ دروغ درون آن عادی می شود و آن کارهای دیگر اصل قرار می گیرد؛ ایشان می فرماید غیبت از زنا بدتر است اما در عمل اینگونه نمی شود!
یادگار امام ادامه داد: اگر کسی شرب خمر کند بنده مطلقاً روابطم را با او قطع می کنم اما اگر تهمت بزند ممکن است پشت سر او نماز هم بخوانم؛ در این شرایط غیبت هم واجب می شود.
سید حسن خمینی با اشاره به رفتار امام راحل در دوره از تهمت و دروغ یادآور شد: کسی جرأت نداشت جلوی امام غیبت کند.
وی با بیان اینکه آبروی مومن از کعبه بالاتر است، گفت: ممکن نبود جلوی امام به کسی تهمت زد؛ دین کاریکاتوری یعنی اینکه برای من آنچه برای خدا و رسول خدا صد بدی دارد معادل پنج بدی می شود اما آنچه پنج بدی دارد معادل صد بدی قرار می گیرد. تعبیر عوامانه ای هم در این زمینه وجود دارد که گوید «می بخور منبر بسوزان مردم آزاری مکن»! در حالی که هیچ کدام از این کارها مورد قبول نبوده و نباید انجام شود.
یادگار امام تصریح کرد: حجاب واجب بوده و دستور قرآن و اسلام است و باید رعایت شود اما دزدی و غیبت بدتر از بی حجابی است.
سید حسن خمینی با اشاره به مفهوم امانت در حدیث امام صادق(ع) گفت: امانت هر حقی از دیگران است که اختیار ماست و من و شما حق نداریم بدون اجازه در حق آنها تصرف کنیم. امانت اصل حکومت است و گروهی نمی تواند آن را گرفته و رها نکند و بگوید هرچه ما می گوییم باید عملی شود.
وی تصریح کرد: وقتی قانون اساسی حقوق افراد را تعیین می کند به چه حقی، یک گروه و جمعی به خوداجازه می دهند که اعمال نفوذ کنند، کسی را منع کنند یا بگیرند؟! نباید انسان
احساس کند شأنی فراتر از شأن بقیه دارد و بگوید «این منم طاووس علیین شده». آنها تصور می کنند درست عمل می کنند، زیرا در طول تاریخ همه فکر می کردند درست عمل می کنند؛ در حالی که باید بینیم چه کسی ادای امانت می کند؟!
یادگار امام با اشاره به امانت های دینی، فرهنگی، حقوق مردم و حقوق سیاسی، یکی از فلسفه های هیات ایثارگران را تلاش در جهت ادای امانت دانست و یادآور شد: امام و شهدا امانتی داده اند که باید آن را همه ما ادا کنیم و اگر زمانی نان آن را خورده ایم حال که پای حفظ آن در میان است باید پیش از همه بایستیم.
وی تأکید کرد: اینکه نگذاریم ارزشهای دینی در جامعه کمرنگ یا مصادره شود، وظیفه و ادای امانت است و اینکه سعی کنیم جامعه ای که در آن زندگی می کنیم از اندیشه ای که نسبت به آن احساس دین می کنیم خالی نشود یک وظیفه است.
سید حسن خمینی اظهار داشت: هر گروهی که کار خود را می کند زحمت می کشد اما نباید اسلام، انقلاب و امام در گروهی خاص مصادره شود، بلکه باید همه دست به دست هم داده و این بیرق را نگه داریم. البته ممکن است این راه سختی هایی هم داشته باشد، اما کدام گروه در طول تاریخ بوده است که بدون سختی کار کرده است؟
وی با اشاره به سختی های پیامبر در دوران اعلام رسالت الهی یادآور شد: برای امام ما هم دوره قم و نجف دوره آسانی نبود و گرچه امروز از امام گفتن نان دارد، اما ایستادن در آن روزها هزینه داشت. آیت الله شیخ حسن صانعی نقل می کنند که من و پدرت (مرحوم حاج سید احمد آقا خمینی) در خانه یخچال قاضی می نشستیم و هفته ها چشمان مان به درب بود که یک نفر وارد شود و سلام کند.
یادگار امام در پایان گفت: هرکاری اگر از معبر «سختی» نگذرد به ثمر نمی رسد و وقتی بیرق بلند شد مردم گروه گروه می پیوندند؛ البته ما نمی گوییم نیایند اما هرکس به اندازه نقش خودش باید دیده شود.