اسلام گرایی در مصر
پژوهشی در تفکر و عملکرد
جماعت اسلامی مصر
مؤلف: یعوقب توکلی
ناشر: مؤسسه چاپ و انتشارات حدیث
تاریخ نشر: 1373
مؤلف اسلام گرایی در مصر با تبیین شرایط نوین بازخیزی اسلامی در مصر و سیر تاریخی تحولات اسلامی در این کشور، تشابه ماهوّی دولتهای حاکم بر مصر و رژیم پهلوی در ایران را یادآور شده و بحران مشابه آنها را در چهار دسته: بحران هویت، بحران مشروعیت، بحران اخلاقی و اقتصادی ذکر می نماید. وی در این کتاب تاریخچۀ تشکل های اسلامی بخصوص سازمان جماعت اسلامی به طور مختصر بیان کرده و می افزاید رهبران جماعت اسلامی عقیده دارند که نه تنها حکومت اسلامی با استقرار خود می تواند به عنوان یک مرکز قوی مطرح باشد و شکست رهبرانی که نتوانسته اند اندیشه های اصلاحی خود را پیاده کنند، فقط به خاطر عدم توفیق آنان در پیاده کردن یک حکومت اسلامی در کشور بوده است. رهبران جماعت اسلامی معتقدند که حاکمان مسلمانان از راه منحرف شده اند و جامعه را نیز به انحراف کشانده اند و برخلاف آنچه که خداوند نازل فرموده است حکومت می کنند، در نتیجه جهاد علیه آنان و استقرار حکومت اسلامی وظیفه هر مسلمانی است. برای اجرای شعائر اسلام و ایجاد حق و عدالت باید حاکمان جور از بین بروند بنابراین مسلمانان در مرحلۀ جهاد قرار دارند نه در مرحلۀ استضعاف، در مرحلۀ عمل و قیام و حرکت هستند نه گوشه گیری و اعتزال و از خطر اعدام هراسیدن. با این نگرش رهبران جماعت اسلامی تکلیف خویش را در این دیدند که استراتژِی مناسبی را جهت کسب قدرت سیاسی اتخاذ کنند و به مرحلۀ عمل وارد شوند. اندیشه اعدام انقلابی سادات در
سازمان جماعت اسلامی، امری کاملاً پذیرفته شده بود، به خصوص آنکه مفتی جماعت، شیخ عمر عبدالرحمن نیز حکم به کافر بودن وی به مهدور الدم بودنش داده بود. ولی دادگاه نظامی مصر بعد از اعدام انقلابی فرعون مصر، برای این که جنبۀ تقدس و مذهبی این فتوای اسلامی و انقلابی را خنثی سازد، سعی کرد رأی دینی شیخ عمر عبدالرحمن را نادیده انگارد.
مؤلف در بخش دیگری از این کتاب بیوگرافی شهادت طلبان مؤمن سازمان جماعت اسلامی مصر را بیان کرده است و با ذکر سیر تحولات اجتماعی و سیاسی جامعه مصر، طرح خالد اسلامبولی برای اعدام سادات و تأئید توسط تصمیم رهبران جماعت نسبت به اجرای طرح خالد آن را ماحصل قسمتی از تحولات این روند می داند. در این کتاب، همچنین چگونگی انجام عمل انقلابی اعدام سادات و بخش هایی از بازجویی و دادگاه انقلابیون سازمان جماعت اسلامی شرح داده شده است. جلسات دادگاه بارها تحت الشعاع اظهارات انقلابیون قرار گرفته بود. عبدالحلیم رمضان ضمن دفاعی محکم و جانانه از متهمان اظهار داشت: «این جوانان همچون حسین(ع) و یاران وی هستند که نه برای دنیا بلکه برای رضای خداوند در کربلا قیام کردند، اکنون قیام خالد و یارانش قیامی حسینی محسوب می شود که برای دفاع از شرف اسلام، اعراف و شرافت انسانی و برای رضای خداوند صورت گرفته است و کار بزرگ آنها دلهای تیره و تار ملت مصر را روشنی بخشید.» زمانی که رمضان، خالد و یارانش را به امام حسین(ع) و شهدای کربلا تشبیه کرد، تمامی آنها گریستند و با فریاد «الله اکبر» سخنان وی را تأیید می کردند. اثر مذکور در پایان در برگیرنده حالات شورانگیز و عرفانی دیدار انقلابیون با حضرت دوست در هنگامۀ شهادت می باشد. این اثر در نوع خود تلاشی برای زدودن ابهامات اسلام گرایی در مصر محسوب می شود. ولی، با آنکه انقلاب اسلامی ایران تأثیر بسزایی در روند حرکتهای اسلامی جهان داشته است اما مؤلف در پژوهش خود به این مهم کمتر می پردازد.