تحولات انقلاب اسلامی در مرند و حومه (زنوز، یامچی، بناب)

‏‏چکیده‏

‏‏انقلاب اسلامی ایران در تاریخ معاصر ایران و جهان، یک پدیده منحصر به فرد است که همه مردم ایران در آن نقش تعیین‌کننده‌ای داشتند‏‏. ‏‏مردم شهرستان مرند و زنوز و یامچی و بناب نیز، از این امر مستثنی نبودند و آحاد مردم منطقه در آن نقش‌آفرینی داشتند‏‏. ‏

‏‏این رساله بر آن است که چگونگی انقلاب اسلامی را در مرند، با استفاده از نظریه ‏‏«‏‏پخش‏‏» ‏‏عقاید و پدیده‌ها، تبیین و تفسیر کند و در این راستا این پژوهش متکی به آرشیو مراکز اسنادی، کتابخانه‌ای و مصاحبه‌ای است‏‏. ‏‏و بر آن است که عوامل مختلف مؤثر در تحولات انقلاب اسلامی را در مرند، زنوز، یامچی و بناب، که با استفاده از شبکه‌های گسترده مذهبی و فرهنگی، از قبیل مساجد، روحانیت بازار و دانشگاه‌ها و مدارس نقش ایفا می‌کردند و نشأت گرفته از فرهنگ عمومی و عقاید اسلامی و انقلابی مردم بود مورد بررسی قرار دهد‏‏.‏

‏‏موقعیت خاص جغرافیایی، ایمان عمیق مذهبی، همراهی و همسویی مردم با حرکت‌های اسلامی ـ انقلابی موجب خیزش انقلابی قاطبه مردم مرند در انقلاب اسلامی گردید‏‏.‏‏ در این میان نقش رهبران مذهبی و عوامل فکری سنتی و بازار بسیار برجسته بود‏‏. ‏‏همچنین عنصر روشنفکری در کنار آن قرار داشت و هر چند گاهی، به صورت‌های مختلف، اعم از ائتلاف با نیروهای مذهبی و سنتی و گرایش به چپ و راست خودنمایی می‌کرد‏‏. ‏‏در یامچی و بناب، همانند مرند، غلبه با عناصر سنتی بود ولی در زنوز، حتی اندیشه‌ها و افکار اسلامی ریشه در روشنفکری داشت‏‏. ‏‏در نتیجه موقعیت و منزلت اجتماعی و مردمی رهبران مذهبی از یک سو سبب بسیج گسترده‌ی مردمی شد‏‏. ‏‏با این وجود، یکپارچگی مردم در مخالفت با رژیم شاهنشاهی، سبب تحول و تغییر مسالمت‌آمیز در جریان پیروزی انقلاب و نهادینه شدن نظام جمهوری اسلامی گردید‏‏. ‏

‏‎

‎