یکی از موضوعات مهم درعرصهی حاکمیت دولتها شیوهی برخورد آنان با مخالفان سیاسی است که خاستگاه آن از جهات مختلف قابل بررسی میباشد. نکتهی در خور توجه این که آیا مخالفت کردن از جمله مخالفت با حاکمیت یک جرم است؟ و یا مخالفت کردن و اختلاف نظر مردمان یک امر طبیعی و از لوازم انسان بودن است؟ بی شک پاسخ گزینهی دوم است. اختلاف نظر یک امر طبیعی است. آنچه مهم است اینکه هم موافقان و هم مخالفان یک نظام، اعلام موافقت و مخالفتشان باید در چارچوب قانون و با ابزارهای مسالمت آمیز باشد. سیرهی امام علی(ع)، قانون اساسی جمهوری اسلامی و هم چنین سیرهی عملی و نظری امام خمینی نشان میدهد که مخالفان دولت از حقوقی مثل حق تشکیل حزب، داشتن مطبوعات و حق آزادی بیان و شرکت فعالانه در ادارهی امور عمومی برخوردارند و سلب هریک از این حقوق عملی برخلاف قانون اساسی است. همان گونه که متمسک شدن مخالفان نظام به ابزارهای خشونت آمیز نیز عملی برخلاف قانون اساسی است. همچنین مخالفان دولت در ابراز مخالفت خود در چهارچوب قانون عادلانه و بطور مسالمت آمیز دارای حقند. افزون بر این آنها از حقوقی بهره مندند و حتی اگر متهم به انجام جرمی شوند، رسیدگی به اتهامشان، آنان را از حقوق دیگرشان محروم نمیکند.