آداب و احکام جامه احرام از دیدگاه امام خمینی (س)

جامه نادوخته که حاجیان در شروع احرام بر تن می کنند آن را اِحرامی گویند.

احرامی

آداب و احکام جامه احرام از دیدگاه امام خمینی (س)

۱ - لباس احرام برای مرد

امام خمینی (س) در مناسک حج درباره شرایط و آداب و احکام جامه احرام آورده است:

۱.۱- شرایط جامه احرام

«شرط است در این دو جامه که نماز در آن ها صحیح باشد، پس کفایت نمی کند جامه حریر و غیر مأکول و جامه ای که نجس باشد به نجاستی که در نماز عفو از آن نشده باشد.»(۱) همچنین «لازم است جامه ای را که لنگ قرار می دهد نازک نباشد به طوری که بدن نما باشد، و احتیاط مستحب آن است که رداء هم بدن نما نباشد.»(۲)

۱.۲- زمان پوشیدن لباس احرام

احتیاط واجب آن است که این دو جامه را قبل از نیت احرام و لبیک گفتن بپوشد و اگر بعد از لبیک پوشید احتیاط آن است که لبیک را دوباره بگوید.(۳)

۱.۳- کیفیت پوشیدن لباس احرام

ترتیب و چگونگی و نیت هنگام پوشیدن لباس احرام نیز در فقه بحث شده است.

۱.۳.۱- نیت

در پوشیدن جامه احرام احتیاط واجب آن است که نیت کند و قصد امر الهی و اطاعت او کند، و احتیاط مستحب آن است که در کندن جامه دوخته هم نیت و قصد اطاعت کند.(۴)

۱.۳.۲- ترتیب و کیفیت پوشیدن لباس احرام

در پوشیدن دو جامه احرام ترتیب خاصی معتبر نیست، بلکه به هر ترتیبی بپوشد مانع ندارد، فقط باید یکی را لنگ قرار دهد به هر کیفیتی که می خواهد، و یکی را رداء قرار دهد به هر کیفیتی که می خواهد، و احتیاط مستحب آن است که رداء شانه ها را بپوشاند.(۵) لازم نیست که لنگ، ناف و زانو را بپوشاند، و کفایت می کند که به نحو متعارف باشد، ولی مستحب است که ناف و زانو را بپوشاند.(۶) احتیاط واجب آن است که در حال اختیار اکتفا نکند به یک جامه بلند که مقداری از آن را لنگ کند و مقداری را رداء قرار دهد، بلکه باید دو جامه جدا باشند.(۷)

۲ - لباس احرام برای زن

امام خمینی (س) در مناسک حج می فرمایند: «دو جامه ای که ذکر شد که باید محرم (حج)|محرم بپوشد مخصوص به مرد است، ولی زن می تواند در لباس خودش به هر نحو هست مُحرم شود، چه دوخته باشد یا نباشد.» و «احتیاط واجب آن است که لباس احرام زن حریر (قرآن)|حریر خالص نباشد، بلکه احتیاط آن است که تا آخر احرام حریر نپوشد.»(۸)

۳- احکام جامه احرام

لباس احرام احکام دیگری هم دارد که در پی می آید.

۳.۱- نجس شدن لباس احرام

«احتیاط واجب آن است که هر وقت در بین اعمال یا غیر آن در احوال احرام این دو جامه نجس شود تطهیر یا تبدیل نماید، و احوط مبادرت به تطهیر بدن است در حال احرام اگر نجس شود.»(۹) و «اگر تطهیر نکند جامه احرام یا بدن را کفاره ندارد.»(۱۰)

۳.۲- تعویض لباس احرام

افضل آن است که مُحرم اگر جامه احرام را عوض کرده وقتی که وارد مکه می شود برای طواف همان جامه ای را که در آن مُحرم شده است بپوشد، بلکه موافق احتیاط استحبابی است.(۱۱)

۳.۳- پوشیدن لباس دوخته از روی اضطرار

اگر مُحرم اضطرار پیدا کند به پوشیدن قبا یا پیراهن برای سردی هوا یا غیر آن می تواند قبا و پیراهن بپوشد، لکن باید قبا را پایین و بالا کند و به دوش بیندازد، و دست از آستین آن بیرون نیاورد، و احوط آن است که پشت و رو نیز بکند، و پیراهن را نیز باید به دوش بیندازد و نپوشد، اگر اضطرار رفع نمی شود مگر به پوشیدن قبا و پیراهن می تواند بپوشد.(۱۲)

۳.۳- درآوردن لباس احرام

لازم نیست جامه احرام را همیشه در بر داشته باشد، بلکه جایز است آن ها را عوض کند و برای شستن بیرون بیاورد و برای حمام رفتن آن ها را بکند، بلکه جایز است برای حاجت هر دو را بیرون بیاورد و لخت شود.(۱۳)

۳.۴- پوشیدن چندین لباس احرام

شخص مُحرم می تواند از دو جامه احرام بیشتر بپوشد، مثل دو سه رداء و دو سه لنگ برای حفظ از سرما یا غرض دیگر.(۱۴)

۳.۵- نپوشیدن جامه احرام از روی عمد

اگر لباس احرام را عمداً نپوشد یا لباس دوخته در حالی که می خواهد مُحرم شود بپوشد معصیت کرده است، ولی به احرام او ضرر نمی رساند و احرامش صحیح است، و اگر از روی عذر باشد معصیت هم نکرده و احرامش صحیح است.(۱۵)

۳.۶- گره زدن لباس احرام

گره زدن لباس احرام اشکال ندارد ولی احتیاط واجب آن است که آن را که لنگ قرار داده به گردن گره نزند، و اگر از روی جهل یا نسیان گره زد احتیاط آن است که فوراً باز کند، ولی به احرامش ضرر نمی رساند و چیزی هم بر او نیست، و سنگ در جامه احرام گذاشتن و با نخ بستن نیز جایز است.(۱۶)

(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۰، مسأله ۶.

(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۰، مسأله ۷.

(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۰، مسأله ۱.

(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص۷۰، مسأله ۵.

(۵) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۰، مسأله ۳.

(۶) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۰، مسأله ۲.

(۷) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۰، مسأله ۴.

(۸) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۱، مسأله ۹.

(۹) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۱، مسأله ۱۰.

(۱۰) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۱، مسأله ۱۱.

(۱۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۱، مسأله ۱۴.

(۱۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج ۳۱، مناسک حج، ص ۷۱، مسأله ۱۵.