آب چاه
آب چاه و احکام آن از دیدگاه امام خمینی (س)
اقسام آب
آب یا مطلق است یا مضاف. آب مضاف: مانند فشرده اجسام مثل آب هندوانه و انار و مانند آبی که با چیز دیگری ممزوج شود، به طوری که به آن آب گفته نشود مثل آب شکر (شربت) و آب نمک. (۱) بنا بر این آب مطلق آبی است که فشرده اجسام مثل آب هندوانه و انار نبوده و یا ممزوج با چیز دیگر به طوری نشده باشد که مثل آب شربت و آب نمک به آن آب (بدون قید) گفته نشود.
اقسام آب مطلق
امام خمینی (س) در تحریرالوسیله در بیان اقسام آب مطلق می نویسند: «المطلق أقسام: «الجاری، و النابع بغیر جریان، و البئر، و المطر، و الواقف، و یقال له: الراکد». (۲) یعنی آب مطلق بر چند قسم است: آب جاری و آبی که (از زمین) می جوشد ولی جریان ندارد و آب چاه و آب باران و آب ایستاده، که به آن «راکد» می گویند. به این بیان، آب کر و آب قلیل قسیم یکدیگر در نظر گرفته شده و از آن دو با تعبیر واقف و راکد یاد شده است.
اقسام آب راکد
آب راکد یا واقف، آبی است که قسیم آب جاری، آب چشمه، آب چاه و آب باران است و به بیان تحریرالوسیله که گذشت، شامل آب کر و قلیل است. آب راکد (آب مطلق که آب جاری، چشمه، چاه و باران نیست) اگر اندازه آن کمتر از حد معین (حد کر) باشد به آن آب قلیل گفته می شود و اگر به حد کر و بیشتر از آن باشد آب کر گفته می شود. و اندازه کر از لحاظ وزن و بر حسب کیلوگرم بنا بر اقرب ۳۷۷ کیلو و ۴۱۹ گرم و به مساحت (گنجایش) چهل سه وجب است و یک هشتم وجب کم (چهل و دو وجب و هفت هشتم وجب) است بنا بر احوط بلکه خالی از قوت نیست. (۳)
نجاست آب چاه
امام خمینی در این باره می فرمایند: «بنابر اقوی آب چاه ، حکم آب جاری را دارد.»(۴) پس «آب چاهی که از زمین می جوشد، اگرچه کمتر از کر باشد چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتی بو یا رنگ یا مزه آن به واسطه نجاست تغییر نکرده پاک است، ولی مستحب است پس از رسیدن بعضی از نجاست ها، مقداری که در کتاب های مفصل گفته شده، از آب آن بکشند.»(۵) البته متنجس شدن به واسطه تغییر رنگ و بو و مزه در صورتی است این تغییرات به واسطه ملاقات با نجس باشد نه مجاورت با آن، پس «اگر در اثر مجاورت با نجاست تغییر کند نجس نمی شود، مانند آن که آب مطلق در اثر نزدیک بودن با مردار بوی آن را بگیرد. البته اگر مردار خارج آب بیفتد و قسمتی از آن داخل آب قرار بگیرد و آب به واسطه مجموع آن تغییر نماید نجس می شود». (۶) و «معیار (نجس شدن) این است که آب با اوصاف نجاست تغییر کند نه با اوصاف متنجس، پس اگر آب کر یا جاری و مانند آن ها به وسیله بقّم (بَ ق قَ م - چوبی باشد سرخ که رنگرزان بدان چیزها رنگ کنند ) (۷) متنجس قرمز گردد نجس نمی شود». (۸) همچنین «معیار، تغییر یکی از اوصاف سه گانه آب به سبب نجاست است، اگر چه تغییر آن از سنخ اوصاف نجاست نباشد، پس اگر آب با ریختن خون در آن، زرد شود نجس می شود». (۹) پس اگر آب چاه چنین تغییری پیدا کرد و نجس شد
مالکیّت آب چاه
«احیای چاه در زمین موات به حفر نمودن آن تا اینکه به آب برسد، حاصل می شود، پس با این کار مالک آن می گردد و قبل از آن تحجیر است، نه احیا.»(۱۰)
(۱) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۱، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه. مطلق
(۲) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۱، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه. المطلق اقسام
(۳) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۳، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسألة ۱۴. للکر
(۴) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسألة ۸. البئر
(۵) موسوعة الإمام الخمینی، ج۳۰، توضیح المسائل امام خمینی، ص۱۳، مسألة ۴۴.
(۶) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسألة ۴. لایتنجس
(۷) لغتنامه دهخدا
(۸) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسألة ۵. المعتبر
(۹) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۲، کتاب الطهارة، فصل فی المیاه، مسألة ۶. المناط
(۱۰) موسوعة الإمام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۲۲۵، کتاب احیاء الموات، تکملة، مسألة ۴. احیاء البئر
.
انتهای پیام /*