در این نوشتار سعی بر این است که به اهم وقایع و رخدادهای حیات پربرکت حضرت امام خمینی (س) اشاره گردد. ضمنا در ادامه مناسبتهای ملی و مذهبی روز را در سیره و اندیشه امام جستجو می کنیم.
برای شناخت بهتر جامعه و تأثیر گذاری در آن و پیش بینی روند تغییرات اجتماعی، آشنایی با قوانین حاکم بر جامعه و سنت های اجتماعی ضروری است. بسیار مهم است که از منظر امام خمینی; به عنوان یک شخصیتی که بزرگ ترین انقلاب قرن را پی ریزی کرد و به ثمر نشاند و مهم ترین تغییرات اجتماعی را ایجاد کرد، سنت های اجتماعی قرآن مورد مطالعه قرار گیرد. از آنجا که حضرت امام باعث تحقق برخی از سنت های الهی نظیر سنت پیروزی مؤمنین شد و سنتی را که خداوند به روش وحیانی به بشر معرفی کرده بود، حضرت امام آن را محقق ساخت تا به روش تجربی هم به همه جهان معرفی شود. لذا نگاه امام به ابعاد مختلف سنت پیروزی مؤمنین و شرایط تحقق این سنت مهم الهی بسیار پر اهمیت است.
سزاوار است دعاکننده در پالایش قلب خود از بدیها و صفات رذیله بکوشد
الهی من قرب تو را می خواهم. فرمود: «قرب من از برای کسی است که بیدار باشد در شب قدر.» الهی رحمت تو را می خواهم. فرمود: «رحمت من برای کسی است که رحم کند فقرا را در شب قدر.» خدایا من گذشتن از صراط را می خواهم. فرمود: «این برای کسی است که تصدّق کند به صدقه ای در شب قدر.» خدایا نجات می خواهم.» فرمود...«این برای کسی است که استغفار کند در شب قدر.
الها! ماه رمضان هست و سفره میهمانی تو گشوده. سالکان غرق در حُسن و زیباییهای تو شدند و از منزل انیت مهاجرت کرده تا فی اللَّه شوند. اینک منم که در مقدمات جا مانده و در حجاب نفس وامانده ام. می دانم شب قدر را در میان شبهای رمضان مخفی داشتی همچنان که رضایتت را در عبادتت؛ تا همه عبادت کنند و غضبت را در گناه؛ تا همه پرهیز کنند و اجابت را در دعا؛ تا همه دعا کنند، پس ای مجیب ظلمت دلم را شفا ده تا راه تو پوید.
ورود به ضیافت الهی، روزه ماه رمضان با رعایت جوانب و الزامات آن، بهره گیری از مائده آسمانی قرآن، بستن راه های شهوات و ترک خواهش های نفسانی و مهیا شدن برای فرصت لیلةالقدر که شب نزول قرآن است و قدر و منزلت آن از هزار ماه بیشتر است، و سنت های الهی در آن احیا و سرنوشت انسان ها در آن تعیین می شود و طبیعی است که او این همه فرصت را قدر می داند و غنیمت می شمارد.
اگر حرکتی هست اگر دارندگی هست و هرچه هست از اوست. اوست که بخشنده است و به هر چیز به قدر استعدادش می دهد، بدون اینکه چیزی از او کم شود مانند اینکه همه چیز از نور خورشید استفاده می کنند بدون اینکه ذره ای از این نور کاهش پیدا کند.
بابای خوبم، نامم را زینب گذاشتی تا زینب وار رسوا گر دژخیمان و شیطان صفتانی باشم که تیر کین آنها آرامگاه مردی را نشانه گرفته است که خارچشم ظالمان و سلطه گران بود. لکن آنها بدانند هرگز این تیرها به هدف اصابت نمی کند زیرا اگر جسم امام از میان ما رفته است امّا روح امام زنده است؛ روح امام زنده است، راه امام زنده است، نفَس امام در جامعه ما زنده است.
انس با قرآن یعنی آموختن قرآن، قرائت قرآن، فهم قرآن و در آخر عمل به قرآن. بنابراین زنجیره به هم پیوسته انس با قرآن زمانی تحقق می یابد که موجب تغییر در رفتار انسان شود، بدان صورت که فرد فرد جامعه و به تبع آن تمام جامعه به آرامشی معنوی دست یابند و از ناآرامی های فردی و اجتماعی به دور شوند.
به ملت شریف ایران وصیت می کنم که در جهان حجم تحمل زحمتها و رنجها و فداکاریها و جان نثاریها و محرومیتها مناسب حجم بزرگی مقصود و ارزشمندی و علوّ رتبه آن است، آنچه که شما ملت شریف و مجاهد برای آن بپاخاستید و دنبال می کنید و برای آن جان و مال نثار کرده و می کنید، والاترین و بالاترین و ارزشمندترین مقصدی است و مقصودی است که از صدر عالم در ازل و از پس این جهان تا ابد عرضه شده است و خواهد شد.
نظام جمهوری اسلامی ایران به رهبری حضرت امام خمینی (س) تاسیس شد و ایشان در طول حدود ده سال، با زحمات طاقت فرسا و ارشادات مستمر و تذکرات و راهنمایی های پیاپی و مراقبت های شبانه روزی کوشیدند تا حدود و ثغور آن را با عنوان «حکومت اسلام» و در قالب «جمهوری اسلامی» تبیین و معرفی و سامان بخشند.
انقلاب اسلامی، ظهور یک فلسفۀ سیاسی و سقوط فلسفۀ سیاسی دیگری بود. فلسفۀ سیاسی ای که امام پایه گذار آن بود، تلاشی برای احیای هویتی جدید در ملّت ما بود. حضرت امام تمدّن اسلامی را در این مملکت پیریزی و به تعبیری، احیا کرد. در هر نظام فلسفی و فلسفۀ سیاسی، یکی ازمسائل بسیار عمده، هویت ملّی است. در اندیشۀ امام، مبنای هویت، ارزش های دینی و اسلامی است. اسلام، معیار هویتی است که امام درسرتاسر زندگی خود تلاش کرد تا ابعاد و زوایای آنرا برای ما روشن کند.
ماه رمضان، ماه روزه است، ماه بیداری و قیام برای خداست. ماه توبه و انابه و بازگشت به حق است. ماه رحمت و مغفرت است. ماه رهایی از نار عذاب و هجران است. ماه رجوع از گناه و موافقت با حق است. شب قدر در این ماه است؛ شبی که منادی حق ندا می دهد: ای بندگان گنهکار، خداوند مشتاق دیدار شماست، چهره های تیره و گناه آلود شما مانع رحمت و محبت او نشده است. رحمت خداوندی به فیضان آمده، و خالق هستی پذیرای همه بندگان خود چه نافرمان و چه فرمانبردار شده است. همۀ شما مشمول رحمت او قرار خواهید گرفت. «وَسِعَت رَحمتُه غَضَبه» خدایی که همواره رحمتش بر غضبش پیشی دارد.
اما دوام نیاورد، سایه های سنگین قبرها، بر شانه های زخمی نخل ها، آری، خنده های بی هویت اجانب پست دوام نیاورد و حنجره شعله ور شده شهر، بعد از آن همه سکوت، ترکید. حجم آوار و تیر و ترکش و زخم را پشت سرگذاشت و جاده های غریب خود را فراموش نکرد.
شاید برای بسیاری علاقمندی به شعر و شاعری به خصوص برای رهبری انقلابی و سیاستمدار چون امام خمینی (س) غیر منتظره و عجیب به نظر رسد، اما تعجب آنان رفع می شود اگر بدانند که شعر و زبان فارسی تنها یک زبان موزون نیست، بلکه یک فرهنگ و یک تمدن زبان مشترک و حلقه اتصال زبانی و فرهنگی تمام آسیای میانه، شبه قاره هند و ایران و قفقاز بوده است، وابن بطوطه در تمام جغرافیای این منطقه با زبان فارسی مشکل گفتاری خود را حل می کرد.
در دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، اصل اسلام و به تبع آن نظام جمهوری اسلامی ایران امانتی است که هرگونه قصور و تخطی از مراقبت و محافظت از آن موجب صدمات جبران ناپذیری خواهد بود، که اثرات سوء آن تا قرن ها خودش را نشان می دهد.
آن چه از منظر امام خمینی در مورد تشکیل حکومت مهم است، بعد از وظیفۀ دینی، احیا و رعایت حقوق شهروندان است. شهروند به معنای کسی که اهل یک کشور و دارای موقعیتی شامل مجموعه ای از حقوق، وظایف و تعهدات است که بر برابری، عدالت و استقلال تکیه دارد. اصل محوری حقوق شهروندی برخورداری از حمایت قانون، داشتن حق تعیین سرنوشت و تساوی افراد در همه ابعاد حقوقی است که روش تحقق آن در همه حوزه ها، مشارکت شهروندان در فرایند اداره امور است.
حضرت امام خمینی (س) معتقد بودند هیچکس (هیچ مقامی) حق ندارد و نمی تواند نظرات خود را بر مردم تحمیل کند و می فرمودند: مردم به هر چیزی رأی دادند ما باید از آن تبعیت کنیم و تابع نظرمردم باشیم.
چون نظام ما جمهوری اسلامی است، با سایر نظام های موجود در دنیا به ویژه در بحث اسلامیت نظام و نوع رفتارها، حرکات، سکنات و برخوردهای کاندیداها و طرفداران آن ها، متفاوت است؛ لذا از این جهت هم اگر به آثار امام و مجموعه بیانات ایشان مراجعه کنیم، می بینیم که حضرت امام نکات مهم و قابل توجهی را در این راستا مطرح می کنند، مثلاً اولین نکته ای که، هم به خود کاندیداها و هم به طرفدارانشان توصیه می کنند، و به نظر من می تواند بسیار تأثیر گذار باشد، رعایت اخلاق و آداب اسلامی است، امام می فرمایند: "از آقایان کاندیداها و دوستان آنان انتظار دارم که اخلاق اسلامی- انسانی را در تبلیغ برای کاندیدای خود مراعات؛ و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خودداری نمایند، که برای پیشبرد مقصود، ولو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزه های غیر اسلامی است.
کلیه حقوق برای موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) محفوظ است.