پرتال امام خمینی(س): گفتگوی ۱۰۹/ مدتی است برنامه تلویزیونی «جماران» با محوریت بازخوانی سیره و اندیشه‌ حضرت امام خمینی (س) به صورت زنده از شبکه یک سیما پخش می شود.  این برنامه به همت شورای امور بانوان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) و با همکاری گروه معارف اسلامی شبکه یک سیما تهیه و تولید می شود، که شاهد گفت‌وگوی متفاوت آقای حبیب رحیم‌پور ازغدی با کارشناسان برجسته حوزه اندیشه و انقلاب اسلامی در پنج قسمت اول این برنامه و سپس گفت‌وگوی آقای محمدرضا کائینی با مهمان و کارشنان گرانقدر این برنامه به صورت هفتگی هستیم. برنامه تلویزیونی «جماران» به تهیه‌کنندگی مصطفی موسی‌پسندی و سردبیری تینا چهارسوقی امین بوده و تا کنون ۲۵ قسمت از این برنامه پخش شده است. پرتال امام خمینی(س) برای بررسی بیشتر«جماران»  گفت‌وگویی با تهیه کننده و سردبیر برنامه انجام داده است که از نظر می گذرد:  

خانم دکتر امین ضمن تشکر بفرمایید انگیزه و هدف کلی از ساخت برنامه تلویزیونی جماران چه بوده؟

طرحی در تابستان سال ۱۴۰۱ در شورای امور بانوان موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) مطرح شد که به بازخوانی آراء و اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران با موضوع زنان بپردازد. هدف این طرح بازخوانی اندیشه های امام راحل است در باره زنان، حرکت‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، بنیان خانواده و جنبش‌های دانشجوییِ زنان و نظایر آن که در جامعه مغفول مانده و کمتر به آنها پرداخته می شود و یا به دست فراموشی سپرده شده، تا بیشتر مورد بررسی و بازپروری قرار گیرد.

پس از بررسی های متعدد از سوی شورای سیاستگذاری موسسه و همچنین راهنمایی های ریاست معزز موسسه جناب آقای دکتر کمساری اقتضائات جدید و رویکرد های کلی تری به طرح اضافه گردید که طرح بصورت جامع تر و از طریق سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده تا طیف مخاطبان بیشتری از محتوای تولید شده بهره مند شوند و اندیشه‌های حضرت امام در جامعه بازتاب گسترده تری پیدا کند و مخاطبان بیشتری ضرورت انجام طرح را مورد توجه قرار دهند. بنابراین طرح از تولید محتوا به سطحی بزرگتر یعنی تولید محصول در رسانه ملی تبدیل شد. 

ضمن آنکه این طرح می توانست کمبود تولید محتوای کاربردی در حوزه اندیشه حضرت امام را تا حدودی جبران کند و نگاه تقویمی و مناسبتی به موضوع حضرت امام در سیمای جمهوری اسلامی ایران را تقویت کند.

بر این اساس رایزنی های لازم با گروه معارف اسلامی شبکه یک انجام پذیرفت و از آنجا که تیم صدا و سیما نیز نسبت به موضوع دغدغه مند بودند تصمیم بر آن شد که تولیدی مشترک با نام «برنامه جماران» در زمینه اندیشه‌های حضرت امام صورت بگیرد. بنابر این تصمیم گرفته شد تا نگاه کلی‌تری و عامتری نسبت به طرح داشته باشیم که منحصر به موضوع خاص زنان نباشد و پس از طی مراحل کلی، به اصل طرح که همان بازخوانی اندیشه های امام راحل است در باره زنان، حرکت‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، بنیان خانواده و جنبش‌های دانشجوییِ زنان و نظایر آن است، پرداخته شود. لذا برنامه جماران شکل گرفت و وارد فرایندهای مطالعاتی و تشکیل تیم‌های پژوهشی برای شروع فصل اول شد و تا کنون بیست و دو قسمت از برنامه ضبط و از طریق شبکه اول سیما منتشر شد.

آقای موسی پسند لطفا بفرمایید رویکرد اصلی دعوت از مهمان‌ها با چه اولویت هایی انجام می شود؟

 از ابتدای شروع برنامه‌ دو اصل اولیه یعنی «ضرورت بازگشت و بازخوانی اندیشه‌های حضرت امام» و «وصیت نامه» مورد نظر بود. با توجه به اینکه شروع برنامه مصادف با شروع سالگرد بزرگداشت ارتحال حضرت امام بود، پنج قسمت ابتدایی برنامه که مجری آن جناب آقای دکتر حبیب رحیم پور ازغدی بود به موضوع«چرا باید به امام برگردیم» تولید و پخش شد. و پس از بررسی بازخوردها و لحاظ ملاحظات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) و شبکه اول سیما، فصل دوم که بازخوانی« تاریخ شفاهی » است طراحی و اجرا  شد. در فصل دوم قاعدتا باید میهمانانی به برنامه دعوت می شدند که تجربه مستقیم از امام داشتند و روایت دست اول برای مخاطب ارائه کنند که جذاب‌تر و دقیق‌تر باشد.

در این فصل از برنامه به مناسبت های تقویمی هم توجه داشتیم که در مناسبت خاص مانند شهادت آقا مصطفی(ره) یکی از ملازمان ایشان بیاید و در رابطه با حاج آقا مصطفی و حضرت امام سخن بگوید و یا مناسبت‌های دیگری مانند سالگرد ارتحال آیت الله طالقانی و مناسبت‌های دیگر. 

آقای موسی پسندی طرح مباحث کاربردی در برنامه«جماران» قطعا به موفقیت آن کمک می کند و کاربردی تر کردن برنامه برای قشری که حضرت امام را درک نکرده می تواند اثر بخشی برنامه را چند برابر کند؛ انتخاب افراد تاثیر مستقیم در این اثر بخشی خواهد داشت... قطعا پرداختن به برخی مفاهیم اجتماعی در حوزه اندیشه حضرت امام مانند مشارکت های اجتماعی و حقوق شهروندی و نظایر آن برای جوانان بسیار جذاب است  

اگر بخواهیم به یک قرائت درست از اندیشه حضرت امام دست پیدا کنیم در مرحله نخست باید این اصل را در باره حضرت امام در نظر بگیریم که اساسا «چرا باید امام را بشناسیم» و سپس با روایت های دست اول و بکر توسط میهمانانی که تجربه مستقیم از امام دارند و روایت دست اول برای مخاطب ارائه می کنند با رویکرد اقنایی با مخاطبان از جمله نسل جدیدی که چند دهه از نظر زمانی با موضوع حضرت امام فاصله گرفته اند، حرف بزنیم و آمادگیِ شناخت برای مخاطب مورد نظرکه جوانان و نوجوانان هستند ایجاد کنیم و یا آن ذهنیت را بازسازی کنیم. حتی این مخاطب می‌تواند لزوماً نسل جدید نباشد مخاطب‌های نسل قدیمی‌تری که از فضای خاطرات و روایات فاصله گرفته اند را نیز شامل بشود. بخصوص در زمانه‌ای  که انبوه اطلاعات از رسانه‌های متعدد بویژه رسانه های مجازی جمع زیادی از مخاطبان را از خواندن کتاب دور نگه میدارد. لذا تولید محتوای خوب و اصیل می تواند این فاصله ها را کم کند

افرادی که دعوت می شوند در واقع بصورت ملموس تر تجربه زیست در محضر امام را برای مخاطبان روایت میکنند و اغلب از همراهان امام در دوران تبعید بودند و یا در شروع نهضت اسلامی همراه امام بودند؛ این افراد گذشته از اینکه دارای خاطرات شخصی و احساسی از امام هستند وجهه عقلانی و اندیشه ای را که درک کردند و با آن زیست کردند را هم می‌توانند به درستی تعریف کنند به عنوان مثال دوران تبعید نجف را ما از دید چند مهمان مختلف به صورت مشترک بررسی کردیم. در تمام آنها این آرمان‌های امام، نحوه مبارزه و کنشگری امام را بخوبی برای مخاطبان تشریح و تبیین میکنند.

ضمن آنکه اگر فضای برنامه صرفا اندیشه محور و متناسب با فضای فکری نوع خاصی از مخاطب مانند دانشگاهی و یا حوزوی باشد در آن صورت ما بخش عظیمی از مخاطب عام خود را از دست می‌دهیم. تا زمانی که ما مخاطب عام را مجاب نکنیم و برای او این دغدغه را ایجاد نکنیم که از آرمان‌ها فاصله گرفته‌ایم و این نگاه مقایسه ای را به آنها القا نکنیم و تنها بخواهیم با یک جامعه مخاطب خاص ارتباط برقرار کنیم حرف خاصی نزده ایم. اگر بخواهیم با زبانی خاص برای مخاطب خاص صحبت کنیم به مراتب کار آسان‌تر است. تعیین جامعه مخاطب محدودتر با زبان خاص و با مهمان خاص شعاع اثرگذاری را کوچکتر خواهد بود.

هرچند در کلیت برنامه بصورت نامحسوس بدنبال مخاطب خاص یعنی جوان امروزی بوده ایم. و تلاش بر آن بوده تا در همه جای برنامه از جمله دکور، طراحی آیتم‌ها و مباحث محتوایی جنبه اغنایی برای مخاطب جوان را لحاظ کنیم.

خوب است که گفته شود بعد از قسمت پنجم برنامه از سوی آقای کائینی مجری برنامه، پیشنهاد شد که برای مخاطب قصه‌گویی و روایت جذاب است که در زمان پرداختن به بخش حضور امام در نجف به آن توجه ویژه صورت گرفت که برنامه با روایت‌های بسیار جذابی همراه شد.

هدف ما این است که «برنامه جماران» به یک برنامه ثابت هفتگی در ارتباط با حضرت امام که در مناسبت‌ها می‌تواند قوی‌تر عمل کند روی آنتن رسانه ملی باشد و با مخاطب ارتباط بگیرد.

هدف کلی در فاز دوم تولید برنامه را تشریح بفرمایید.

در بخش دوم تولید «برنامه جماران» موضوع «ضرورت پرداختن به اندیشه حضرت امام» مطرح می شود و این موضوع که اساسا«چرا باید به آن پرداخته شود» مورد توجه قرار می گیرد. در این بخش اندیشه حضرت امام را از زمان شروع نهضت، تبعید، پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال ارتحال ایشان را برای مخاطب بازگویی می کنیم.

این فرایند یک بار در بستر خاطرات و روایت های دست اول از مخاطبی که خودش امام را درک کرده می‌شنویم تا برای مخاطب امروزی باورپذیر باشد؛ بعنوان مثال یکی از ایده‌ها این بود که مهمان‌های جوان تر به برنامه بیاوریم که درباره امام صحبت کنند اما این اولاً تکراری بود دوماً برای مخاطب خیلی باورپذیر نبود. وارد یک طرح‌های کلی می‌شد و شاید جذاب نبود.

اکنون یک برنامه با محتوای خوب، با یک رسانه موثر داریم و چشم انداز ما چند ساله است و در این برنامه مستمر یک بازگشت به حضرت امام با یک خوانش و قرائت باور پذیرتر نسبت به حضرت امام داریم و فصل هایی که در آینده پیش‌بینی شده کاملا جذاب و کاملاً پاسخگو برای مخاطب و متناسب با نیاز روز جامعه است. در واقع ما این برنامه را یک رسانه مستقر و مستمر برای حضرت امام در رسانه ملی تعریف کرده‌ایم که متناسب با مخاطب در یک فرایند چند ساله ارتباط می‌گیرد.

 خانم دکتر امین در هر برنامه قسمت هایی وجود دارد از جمله صحیفه خوانی که به نظرم ایده خوبی است؛ این ایده چرا دنبال می شود؟

 صحیفه خوانی که توسط خود میهمان انجام می شود و اتفاقا در دکور برنامه هم نمادی از صحیفه حضرت امام وجود دارد در واقع نقل قول مستقیم از خود صحیفه است که پیام‌ها بلاواسطه برای مخاطب خوانده می شود که تکرار آن در برنامه های مختلف می تواند ارزش افزوده ای برای خوانش صحیفه به عنوان یک کتاب مرجع که باید همواره خوانده شود و باید به آن رجوع شود، ایجاد می کند.

نکته مهم این است با صحیفه خوانی پیام امام مستقیم خوانده می‌شود و مهمان قبل از شروع صحبت به موضوعی که می‌خواهد در متن برنامه به آن بپردازد نظر امام را اول مطرح می کند.

یعنی تمام واژه‌ها و جملاتی که خوانده می‌شود قبل از اینکه از زبان خود مهمان خارج شود ابتدا از زبان امام گفته می‌شود که یک نوع تعهد و یک نوع مقایسه را هم با خود  بهمراه می‌آورد. در واقع تمام بیانات ۴۵ تا ۵۰ دقیقه‌ای مهمان به همان یک پاراگراف اول برنامه برمی‌گردد. لذا آیتم بسیار مهمی است اما سعی کردیم با همان فراز و فرودی که دارد آن را حفظ کنیم. در آیتم میانی فایل آرشیوی از صدا و چهره حضرت امام پخش می شود و در آیتم نهایی و جمع‌بندی برنامه وصیت‌نامه حضرت امام مورد توجه قرار می گیرد که خودش می‌تواند سرفصل یک برنامه جدید، یا یک پژوهش مطالعاتی جدید، یا نگارش یک کتاب جدید باشد. نشان دادن دست خط امام خمینی(س) نیز حس نوستالژیک ایجاد می کند. 

. انتهای پیام /*