برگی از مجموعه مقالات کنگره ملی بررسی اندیشه های فرهنگی و اجتماعی حضرت امام خمینی(س)
آنچه در بحث از مکتب تربیتی امام خمینی(س) که در واقع همان تربیت اسلامی است، عمده و اساسی می باشد، توجه به مبانی فکری و فلسفی و عرفانی است، که پشتوانه واقعی آن آراء تربیتی را تشکلیل می دهد. تعلیم و تربیت ذاتاً یک مسئله فلسفی است. طرح این سؤال که «تعلیم و تربیت چیست؟» چنان است که بگوییم «آدمی کیست؟» و این سؤال، فلسفی است. تربیت از دیدگاه امام(س) متضرع بر انسان شناسی است که آن نیز خود متضرع بر هستی شناسی و خداشناسی و به اصطلاح جهان بینی توحیدی است.
دوشنبه, ۲۵ تیر ۱۳۹۷ - ۱۰:۳۰
یاسر جهانی پور
نفاق در تعالیم دینی به عنوان یکی از بزرگترین رذایل اخلاقی شناخته می شود که خود منشأ بسیاری از زشتی های دیگر است. شکی نیست که رذایل اخلاقی در هر مکان و هر زمان وجود داشته و خواهد داشت اما آن رذیله ای که در جامعه امروزی مان بیشتر از هر صفت زشت دیگری می بینیم، نفاق است. این مقاله به شکلی گذرا و مختصر به بررسی این صفت زشت اخلاقی با استفاده از آیات و روایات از دیدگاه امام خمینی می پردازد.
شنبه, ۲۳ تیر ۱۳۹۷ - ۱۰:۰
زهرا سمواتی
رسانه ها به عنوان یکی از نهاد های اجتماعی، عهده دار انتقال میراث فرهنگی و اجتماعی و ارزشهای جوامع هستند. در عصر کنونی با توجه به نقش بارز آنها در جامعه و اطلاع رسانی پیرامون موضوعات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی عملاً الگوهای نوینی را به جوامع وارد کرده تا جایگزین فرهنگ ها و ارزشها و الگوهای سنتی شود، لذا به عنوان عاملان تغییر و تحول سبک زندگی جوامع و ارزشهای حاکم بر آن مطرح هستند، به گونه ای که سنت ها را به مبارزه می طلبند و به صورت یک عامل مؤثر در دگرگونی نگرش ها و رفتارهای نسل جدید عمل می نمایند.
چهارشنبه, ۲۰ تیر ۱۳۹۷ - ۱۱:۴۸
مهدی حاضری
زندگانی مردان بزرگ می تواند الگو و اسوه و در حقیقت مدرسه ای باشد برای همگان تا از آن درس بگیرند و گفتار و کردار آنان منشأ اثر و آموزه ای برای همه رهپویان حق و حقیقت است. امام خمینی یکی از این بزرگمردان تاریخ و از فرزانگانی است که توانست در عصر فراموشی و مهجوری دین، انقلابی دینی برپا نموده و جهانی را متوجه دعوت خویش نماید. او شخصیتی بود که در عرصه های گوناگون علم و عمل و جهاد و مبارزه نقش برجسته ای داشت. از آثار بسیار برجسته علمی او کتاب «تحریر الوسیله» است که سیر تکوین آن از نگارش حاشیه بر وسیلة النجاة مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی تا تألیف و تدوین آن در تبعیدگاه ترکیه و تکمیل و چاپ و انتشار آن در تبعیدگاه نجف اشرف می تواند مدرسه ای برای طالبان علم و شیفتگان فقه باشد.
سه شنبه, ۱۹ تیر ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۳
دکتر علی اکبر ایزدی فرد
از نظر امام خمینی باید در ارتباط با دیگران همواره نگاهی مثبت داشت و بر اساس آن به تربیت آنان اقدام نمود و نقاط ضعف را اصلاح کرد و در مورد جوانان می فرمایند: من در اینجا به جوانان عزیز کشورمان به این سرمایه ها و ذخیره های عظیم الهی و به این گل های معطّر و نو شکفتۀ جهان اسلام سفارش می کنم که قدر و قیمت لحظات شیرین زندگی خود را بدانید و خودتان را برای یک مبارزۀ علمی و عملی بزرگ تا رسیدن به اهداف عالی انقلاب اسلامی آماده کنید.
دوشنبه, ۱۸ تیر ۱۳۹۷ - ۱۰:۳۵
هنر ایران زمین با عرفان اصیل درآمیخته است و بسیاری از هنرمندان بزرگ کشور ما عرفای بنامی نیز بوده اند. شاید مهم ترین تفاوت امام خمینی با چنین هنرمندان و عرفایی، مسئله عرفان عملی ایشان باشد. مسیر عرفان امام در درجه اول از راه بسیار دشوار مبارزه با نفس و سپس از راه مبارزه عملی با ستمگران، می گذرد. اول، باید مرد خدا بود تا بتوان در جهت مبارزه در راه حق به اوج حرکت متعالی انسانی یعنی لقاء الله رسید. اقتضای چنین هنری، مقابله با ستمگران و وابستگان آنان و دفاع از ستمدیدگان و محرومان و تلاش درجهت حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی و تصویرگری عدالت و انصاف و شرافت و نیز نشان دادن درد و رنج مغضوبان قدرت و پول است. هنر در عرفان اسلامی در خدمت جامعه است. در گفتمان امام خمینی، عرفان و هنر از یکدیگر جدا نیست و با هدفی مشترک در عرصه جامعه معنا پیدا می کند و معرفی می شود.
شنبه, ۱۶ تیر ۱۳۹۷ - ۱۱:۰
شیخ مصطفی ملص
دین اسلام که شامل عقیده و شریعت(یعنی تعالیم حوزۀ اندیشه و قوانین اجرایی) می باشد، یعنی هم دارای جهان بینی کامل درباره انسان و زندگی بوده و هم از شریعتی با قوانین رفتاری، حقوقی، وظایف و اخلاق برخوردار است، یقیناً یک دین اصلاح طلب و تغییر دهنده می باشد، چرا که نه عقیده و اندیشه اسلام و نه شریعت و احکام آن، هیچکدام، فساد، ظلم، سلطه و طغیانگری را نمی پذیرد و یکی از وظایف مسلمان، ایجاد اصلاح در جامعه از طریق نابود کردن ظلم و ابزار آن و ریشه کنی فساد، اسراف و رفع ظلم از همه انسانهاست و باید تا جائیکه می توانند در این راه بکوشند.
چهارشنبه, ۱۳ تیر ۱۳۹۷ - ۱۰:۱۸
شیخ حسین کورانی
به نظر امام، سخن گفتن پیرامون خیزش امت، زمانی مفهوم دارد که این خیزش وبیداری، بر اساس خودکفایی ملت وتکیه بر امکانات خود به وجود آمده باشد، اما زمانی که برمبنای امکانات وتواناییهای بیگانگان بنا شده، یک اندیشۀ التقاطی خواهد بود. به طوری که پایه اصلی آنرا دیگران، یعنی بیگانگان تشکیل می دهند.
دوشنبه, ۱۱ تیر ۱۳۹۷ - ۱۲:۳۳
بعضی از صاحبنظران، این مسأله را مطرح کرده اند که تمدنها روزی متولد می شوند، بتدریج رشد می کنند، بعد ساکن می شوند، اندک اندک منحط می شوند و بتدریج از بین می روند؛ در حالیکه این یکی از نظریاتی است که در باب تمدن هست. الان نظریات دیگری هم مطرح است. حداقل نظریۀ برخورد تمدنها که آقای «هانتینگتون» معرفی کرده و نظریه ای که در مقابل نظریۀ هانتینگتون مطرح شده یعنی، نظریۀ «تعامل تمدنها» به عنوان دو نظریه دیگر وجود دارند. نظریۀ دیگری هم هست که نظریۀ مهاجرت تمدنهاست و مدعی است تمدنها نمی میرند. تمدنها هجرت می کنند و در هجرت قالب جدیدی را می پذیرند و لباس نویی را به تن می کنند.
شنبه, ۰۹ تیر ۱۳۹۷ - ۱۱:۲
سید مسعود آقایی
اساس گرایش به دین، نه «حیرت»، که این بن بست و محدودیت و این «غربت» و تنهایی است و هیچ گاه در دنیای ارتباطات و در دهکدۀ جهانی این نیاز فراموش نمی شود و در هنگام راز گشایی علم بر باد نمی رود. با این علم آدمی زودتر بن بست و محدودیت را احساس می کند و دیوار را تجربه می کند و به تولید دیگر می رسد واز عصیان و طغیان جدا می شود.
پنجشنبه, ۰۷ تیر ۱۳۹۷ - ۱۴:۱۵
جمشید مطهّری طشی
خدا، انسان و جهان، سه محور اساسی اندیشۀ بشری است که در طول تاریخ و در همۀ جوامع، پرسش های مهم، اساسی، اندیشه سوز و اندیشه ساز، همواره دربارۀ آن ها مطرح شده و می شود و تمام تلاش فکری بشر، متوجه این سه کانون و یافتن پاسخ های درست و مناسب برای پرسش های مربوط به آن ها است. در این میان، شناخت انسان و حل معماها و رازهای نهفتۀ آن از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و دانشمندان فراوانی را در رشته های علمی مختلف به خود مشغول ساخته است.
سه شنبه, ۰۵ تیر ۱۳۹۷ - ۹:۵۶
محمد منصور نژاد
منظور از "نظریۀ وحدت از درون تضادها" آن است که اگر در موضوعات گوناگون می توان گرایشی یکجانبه، تک بعدی و احیاناً افراطی یا تفریطی داشت، از دیدگاهها و مواضع امام(ره) اینگونه برمی آید که مواضع متضاد و متعارض را همزمان جمع می کرده و تعارضها در شیوۀ تفکر و سیرۀ امام، جای خود را به آشتی می دهند. مثلاً اگر در فقه، عده ای به "فقه سنتی" و دیگران به "فقه پویا" معتقد بودند، نظریۀ امام فقه "سنتی پویا"ست. اگر در اعمال، عده ای به "عملگرایی" و دیگران به "آرمانگرایی" تمایل دارند، امام خمینی(ره) "آرمانگرایی عملگرا"ست. اگر در میان گرایشهای دینی عدّه ای به عرفان گرایش داشته و با اصطلاح دغدغه شان لب و باطن دین است و عده ای به فقه گرایش داشته به ظواهر و اخبار عنایت داشتند، امام خمینی، "فقیه عارف" است و به ظاهر و باطن همزمان توجه داشتند. اگر در جهان اسلام عده ای برای حفظ وحدت با اهل سنت، پیشنهاد عدول از مواضع تشیع را می دادند و عده ای به بهانه دفاع از ولایت به اختلافات، دامن می زدند، امام خمینی در عین "دفاع از ولایت، منادی وحدت شیعه و سنی" بود.
دوشنبه, ۰۴ تیر ۱۳۹۷ - ۱۵:۳۰
شکرخدا حیدری
مدتها است که مفهوم توسعه به جای پرداختن صرف به رشد اقتصادی به مسئله تحول در ساختارها و بنیانهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، نهادی و فرهنگی تعمیم داده شده است. برای رسیدن به این تغییرات در ساختارها، نیازمند رعایت ظرافتهای فرهنگی در اجرای سیاستها هستیم.
جمعه, ۰۱ تیر ۱۳۹۷ - ۱۵:۱
حجةالاسلام عباس ایزدپناه
مقولۀ احیای اندیشۀ دینی یکی از مسائل بنیادین فلسفۀ دین است؛ یعنی، تبیین بسیاری از مسائل آن چون اسلام ناب، دین و دنیا، دین و سیاست، رابطۀ علم و دین، قلمروهای رسالت دین، مفهوم روشنفکر، عالم ربانی و خادم دینی، فلسفۀ خاتمیت و... همه در گرو تبیین این موضوع است.
دوشنبه, ۲۸ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۸
نگاه اخلاقی به سیاست، ادامۀ همان سنتی است که ایشان در شرح چهل حدیث خود داشتند؛ یعنی اینکه اصلاح جامعه، از طریق اصلاح درون ممکن است و تنها با تهذیب نفس و نظارت مستمر بر خود، می توان جامعه ای صالح پدید آورد و سیاستی اصیل پی افکند.
چهارشنبه, ۲۳ خرداد ۱۳۹۷ - ۹:۳۸
دکتر حسن البنا
هدف ما در این بحث، تأکید بر تفاوتهای اساسی میان نظریۀ انقلاب به عنوان یک نظریه فکری و تطبیق عملی این نظریه می باشد. چون موضوع این محور همایش، پیرامون روش امام خمینی میان اصول ثابت فکری و منافع امت می باشد، بنابراین لازم است موضوعاتی را که پس از این می آید به صورت علمی بررسی کنیم. بحث به دو محور کلی تقسیم می شود: محور اوّل مفاهیم مقدماتی و نظری است که با شیوه ای علمی انجام می شود. بررسی هر پدیده، و صحیح نیست ابزار روشی را برای پدیده ای که با آن هماهنگ نیست به کار ببریم. اما محور دوم مربوط می شود به فضاهای شناختی و فکری رهنمودهای امام و منابع اعتقادی ایشان که در تماس با دقیقترین جزئیات احکام شرعی در هنگام اجرای آن بوده است و هدف آن تأمین منافع مستضعفین و امت اسلامی می باشد.
سه شنبه, ۲۲ خرداد ۱۳۹۷ - ۹:۵۷
دکتر احمد احمدی
آنچه در باب تفاوت مرد و زن در پاره ای از خصایص و برخی احکام حقوقی گفته می شود، تنها در حوزۀ اجتماع انسانی است و گرنه مرد و زن در برابر خدا و به لحاظ کیفر و پاداش اخروی یکسانند. قرآن کریم می فرماید: من عمل صالحاً من ذکر او انثیٰ و هو مؤمن فلنحیینَّه حیاة طیّبة و لنجزینّهم اجرهم بأحسن ما کانوا یعملون: هر کس، خواه مرد و خواه زن، کاری نیکو کند (یا نیکو کار کند) و مؤمن باشد او را به زندگانی پاکیزه ای زنده سازیم و پاداش ایشان را به نیکوترینِ اعمالی که انجام می دادند به ایشان خواهیم داد.
دوشنبه, ۲۱ خرداد ۱۳۹۷ - ۸:۵۳
مهدی عباسی
آن چه در سده های اخیر، ملت ها عملاً شاهد آن بوده اند این بوده و هست که مفسّر منافع ملی قدرت ها در صحنۀ جهانی، گذشته از اهداف، قدرت آنان است و غالباً در سیاست گذاری و اقدامات خارجی تا جایی که به مانعی جدّی برخورد نکرده، افکار عمومی را توجیه نموده و پیش رفته اند و از آن به عنوان منافع ملی کشور خود یاد می کنند همان گونه که امروز دولت آمریکا، هم چون اروپائیان در قرن نوزدهم حضور در خلیج فارس و دیگر نقاط استراتژی جهان را دفاع از منافع ملی و حیاتی آمریکا قلمداد می کند.
شنبه, ۱۹ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۵۴
فاطمه هوجان علی آبادی
روز جهانی قدس، میراث ابتکاری رهبرکبیر انقلاب در راستای دفاع و حمایت از حقوق مستضعفان و مبارزه با استکبار جهانی است. دراین سطور- به صورت مختصر- اهمیت وادی بیت المقدس و چگونگی اشغال آن توسط رژیم صهیونیستی و پیش زمینه ها و دلایل اعلام این روز توسط حضرت امام و مشخصه های آن به رشته تحریر کشیده شده است.
چهارشنبه, ۱۶ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۴۵
محمدرضا فؤادیان
در ماه مبارک رمضان، مقام رسول اکرم صلی الله علیه و آله به ولایت کلی الهی، بالأصاله تمام برکات را در این جهان بسط داده است و ماه شعبان، که ماه امامان است، به برکت ولایت مطلقه، به تبع رسول الله صلی الله علیه و آله همان معانی را ادامه می دهد... همان طوری که رسول اکرم صلی الله علیه و آله به حسب واقع، حاکم بر جمیع موجودات است، حضرت مهدی علیه السلام نیز، همان طور حاکم بر جمیع موجودات است. آن، خاتم رسل است و این، خاتم ولایت آن، خاتم ولایت کلی بالأصاله است و این، خاتم ولایت کلی به تبعیت است.
سه شنبه, ۱۵ خرداد ۱۳۹۷ - ۹:۴۱
دکتر عزت الله فرشادفر
یٰا دُنیا! غُریّ غَیْری، ای زرد و سفید دنیا، ای طلا و نقرۀ دنی، برو غیر علی را فریب بده، من تو را سه طلاقه کرده ام. کسی واقعاً برای حقوق و آزادی مردم احترام قائل است که دارای چنین عرفان عملی در ضمیر و وجدانش باشد. در این صورت است که به فلاح و وصال محبوب یا لقاء الله نائل می شود تا جایی که علی(ع) فرمود: مٰا رأَیْتُ شَیْئأ اِلاَّ وَ رَآیت الله قَبْلَهُ وَ مَعَهُ وَ بَعْدَهُ، چیزی را ندیدم مگر آنکه قبل از آن، با آن و بعد از آن خدا را دیدم. لذا پیامبر اکرم(ص) دربارۀ امیرالمؤمنین(ع) فرمود: لاٰ تَلومُوا عَلیَّاً فَاِنَّه مَغْمُوسٌ فی ذاتِ الله، علی را سرزنش نکنید که فانی در خداست.
یکشنبه, ۱۳ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۲:۵۰
یاسر جهانی پور
در بین کلمات امام خمینی و در آثار ایشان بعضاً به عباراتی در باب ماه رمضان، نزول قرآن و شب قدر و عظمت و حقیقت آن بر می خوریم که بیانش قابل تأمل است که از میان آنها این عبارت نیاز به تامل بیشتری دارد:
عالمْ... لیله القدر محمّدی و یوم القیامه احمدی است.
شنبه, ۱۲ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۲:۴۱
سید محمد شفیعی
دخالتِ مستقیم و قرار گرفتن در رأس سیاست و سیاست گذاری، از جلوه های رفتارِ سیاسی ائمۀ معصومین علیهم السلام است. امیرالمؤمنین علی علیه السلام پس از 25 سال عدم دخالتِ مستقیم در امورِ مملکتی، هجوم مردم برای بیعت با خویش را رد نکرد و خلافت ظاهری را پذیرا شد. امام مجتبی علیه السلام نیز حدودِ شش ماه در رأسِ خلافتِ ظاهری بود. امام هشتم علیه السلام حدود دو سال، ولایت عهدیِ مأمون را پذیرفت.
چهارشنبه, ۰۹ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۵:۱۸
سیّد علیرضا سیّد کباری
قرآن کریم با نقل رسالت پیامبران پیشین و نسخ شریعت آنان، و بعثت نبی اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ و نزول دفعی و تدریجی قرآن، احکام ناسخ و منسوخ و تکامل اجتماعی و ظهور دولت کریمه ای که وعده داده است به عنصر زمان و تقاضاهای مثبت آن اشاره فرمود. مقتضیاتی که با توجه نمودن به آن اصول ثابت حفظ گردیده، دین اسلام ماندگار شده و به عنوان دین جهانی معرفی گردید؛ دینی که در گسترۀ زمان و مکان، پرچم خویش را افراشته نگاه داشته است.
سه شنبه, ۰۸ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۴:۰
احسان احمدی
آزادی و آزادگی امام تنها در عرصه سیاسی و اجتماعی شخصیت او بروز و ظهور نداشت، همه وجوه شخصیتی ایشان متضمن درجات اعلایی از آزادگی بود که همین آزادگی او را دارای صراحت لهجه و تردیدناپذیری در بیان حقیقت می نمود.
یکشنبه, ۰۶ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۲۵
دکتر سعید زاهد زاهدانی
انقلاب اسلامی بازتاب بسیار گسترده ای در جهان داشته است. اندیشمندان مختلف علاقه مند به مسائل جهان و به خصوص مسائل خاور میانه، در مورد این پدیدۀ شگرف، آثار متنوع و گوناگونی از خود به جا گذاشته و تا کنون صدها مقاله و کتاب علمی در این مورد نگاشته شده است. هنوز هم مطالعه بر روی این پدیده، تازگی خود را از دست نداده و هستند کسانی که به ریشه یابی و تعلیل و تحلیل آن می پردازند.
شنبه, ۰۵ خرداد ۱۳۹۷ - ۸:۲۰
کتب امام خمینی به عنوان یکی از بزرگترین عرفای اخیر، کاملا در این زمینه مفید و مطالعه و عمل به دستورات ایشان راهگشاست. این مقاله به مهمترین و کلی ترین موازین سلوک الی الله از دیدگاه امام خمینی اشاره دارد تا سالک از راه تحقیق در آنها، حق را از باطل تمییز دهد.
چهارشنبه, ۰۲ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۱:۰
نماز در بین عبادات، جامع ترین اظهار بندگی به درگاه خدا است و اهل معرفت برحسب مراتب خود، در نماز سفر معنوی دارند؛ از منتهای نزول عالم خاکی تا غایة القصوای معراج حقیقی روحانی که وصول به فناء اللّه است. نماز مقامات و مراتبی دارد و در هر مرتبه ای که مصلّی قرار دارد، نمازش با مرتبۀ دیگر فرق دارد؛ همچنان که مقامش با مقامات دیگر تفاوت دارد
دوشنبه, ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۰:۴۰
مجتبی اعتمادی نیا
این مقاله می کوشد پیشینه تاریخی و تطورات روش شناختی حوزه فلسفه، عرفان و تصوف را با محوریت بحث از ارتباطات متقابل عقل، نقل و شهود از منظر امام خمینی محل بررسی و تأمل قرار دهد.
شنبه, ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۴:۸
مرتضی عزتی
عدالت و توسعه دو مفهوم مهم و تحقق هر یک از آنها از آرمانهای بزرگ انسانی است. اندیشمندان مختلف برای این دو موضوع اهمیت ویژه ای قائل شده اند و در زمینه آنها مباحث گسترده ای را مطرح کرده اند.
سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ - ۱۳:۲۹