صفحه احکام

انساب، سه طبقه می‏ باشند: ... طبقه دوم: اخوه (برادر و خواهر) و اولاد آن‏ ها - که به «کلاله» نامیده می ‏شوند - و اجداد به طور مطلق، می ‏باشند و هیچ یک از این ‏ها در صورت وجود یک نفر از طبقه سابق، ارث نمی ‏برد. فرض خواهر و برادر متوفی «نصف است برای خواهر یگانه پدر و مادری یا پدری، در صورتی که برادر این چنینی با او نباشد.» و «ثلث (یک سوم) است برای برادر و خواهر مادری، در صورتی که متعدد باشند.» و «دو ثلث است برای دو خواهر - و بیشتر - پدر و مادری، در صورتی که برادر پدر و مادری نباشد، یا دو خواهر - و بیشتر - پدری است در صورتی که برادر پدری نباشد.» و «سدس (یک ششم) است برای برادر یا خواهر مادری، در صورتی که از طرف مادر، متعدد نباشند.» از ملاحظه فروض ظاهر می ‏شود که بعضی از طبقه اول و دوم اصلاً فرضی ندارند و بعضی از آن‏ ها مطلقا دارای فرض می‏ باشند و بعضی از آن ‏ها در بعضی از حالات - نه در همه حالات - صاحب فرض می ‏باشند مانند «یک خواهر و دو خواهر پدری و پدر و مادری، پس این‏ ها فرض دارند در صورتی که مردی با این ‏ها نباشد و اگر مردی باشد دارای فرض نمی ‏باشند.»

انساب، سه طبقه می ‏باشند. طبقه سوم: اعمام (عمو و عمه) و اخوال (دایی و خاله) است. و با وجود یک نفر از طبقه قبلی هیچ یک از این ‏ها ارث نمی ‏برند. ارث طبقه سوم بر خلاف طبقه اول و دوم، در قران کریم به صراحت ذکر نشده است و همه آنان به قرابت ارث می برند نه به فرض؛ و آیه شریفه: «وَأُوْلُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَی بِبَعْضٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ» در سوره انفال (آیه ۷۵) و سوره احزاب (ایه ۶) بر اساس تفسیر اهل بیت علیهم السلام شامل اعمام و اخوال می شود؛ که قاعده «الأقرب یمنع الأبعد» از آن مستفاد است. مسأله صور زیادی دارد که شرح آن در پاسخ آمده است. به عنوان مثال: اگر وارث میت به عمومه (عمو و عمه) پدر و مادری یا پدری منحصر باشد، ترکه مال آن‏ ها می ‏باشد و در صورت اختلاف جنس، مرد دو برابر زن ارث می ‏برد؛ و اگر وارث میت به عمومه مادری منحصر باشد ترکه مال آن ‏ها است و در صورت تعدد و یکی بودن جنس، به طور مساوی تقسیم می ‏شود و در صورت اختلاف جنس، احتیاط به مصالحه و تراضی ترک نشود. و اگر عمومه ابوینی یا پدری با عمومه مادری با هم باشند، سدس آن در صورت انفراد و ثلث آن در صورت تعدد، مال عمومه مادری است که در صورت یکی بودن جنس به طور مساوی تقسیم می ‏شود و در صورت اختلاف با صلح احتیاط می ‏شود و بقیه آن مال عمومه ابوینی یا پدری است که در صورت اختلاف جنس، مرد دو برابر زن ارث می‏ برد.

انساب، سه طبقه می‏ باشند: اولی: پدر و مادر - بدون واسطه - و اولاد اگر چه پایین بروند؛ الاقرب فالاقرب. طبقه دوم: اخوه (برادر و خواهر) و اولاد آن ‏ها - که «کلاله» نامیده می ‏شوند - و اجداد به طور مطلق، می ‏باشند و هیچ یک از این ‏ها در صورت وجود یک نفر از طبقه سابق، ارث نمی‏ برد. و مسأله صور فراوانی دارد که به تفصیل بیان شده است، مثلاً وارث اگر تنها برادر پدری و مادری باشد، مال از جهت قرابت مال او است. و اگر با او برادر یا برادرهایی این چنین باشند مال به طور مساوی بین آن‏ ها است و اگر با آن‏ ها زن‏ ها یا زنی این چنین باشند (خواهر یا خواهرهای پدر و مادری) برای مرد همانند سهم دو زن است. اگر تنها خواهر پدر و مادری باشد نصف آن به عنوان فرض مال او است و بقیه از جهت قرابت به او رد می ‏شود. و اگر متعدد باشند دو ثلث آن به عنوان فرض مال آن‏ ها است و بقیه آن از جهت قرابت به آن ‏ها رد می ‏شود.